Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna, w której nieprawidłowo działający układ odpornościowy organizmu niszczy komórki trzustki wytwarzające insulinę. Najczęściej diagnozuje się ją u dzieci, ale bywa rozpoznawana także u dorosłych. Aby przeżyć, trzeba przyjmować insulinę, co jest niezwykle uciążliwe dla osób, u których zdiagnozowano tę chorobę oraz ich rodzin. Konieczne jest skrupulatne monitorowanie poziomu glukozy i podawanie insuliny w odpowiedniej dawce. Koszty leczenia cukrzycy są dużym obciążeniem dla systemów opieki zdrowotnej.

Do czasu odkrycia insuliny ponad 100 lat temu cukrzyca typu 1 była chorobą śmiertelną. Choć insulina ratuje życie, oparta ne jej stosowaniu terapia jest potencjalnie niebezpieczna - zarówno podanie zbyt dużej, jak i za małej dawki może zagrozić życiu. Przy tym choroba nadal wiąże się z długotrwałymi powikłaniami - zawałem serca i udarem mózgu, zaburzeniami wzroku, chorobami nerek i uszkodzeniem nerwów. Przeprowadzając pierwsze tego rodzaju badanie kliniczne na świecie, zespół profesora Thomasa Kaya z St Vincent’s Institute of Medical Research (SVI) w Melbourne (Australia) wykazał, że baricytynib, lek na reumatoidalne zapalenie stawów, może bezpiecznie i skutecznie hamować postęp cukrzycy typu 1 u osób, które rozpoczęły leczenie w ciągu 100 dni od diagnozy.

Wprowadzony na rynek w roku 2017 baricytynib działa hamująco na układ odpornościowy człowieka i znalazł zastosowanie nie tylko w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, ale i atopowego zapalenia skóry. W roku 2020 został dopuszczony do stosowania jako środek wspomagający leczenie Covid-19. „Kiedy po raz pierwszy diagnozuje się cukrzycę typu 1, w organizmie nadal występuje znaczna liczba komórek wytwarzających insulinę. Chcieliśmy sprawdzić, czy uda nam się zapobiec dalszemu niszczeniu tych komórek przez układ odpornościowy. Wykazaliśmy, że baricytynib jest bezpieczny i skuteczny w spowalnianiu postępu cukrzycy typu 1 u osób, u których niedawno zdiagnozowano cukrzycę" – powiedział profesor Kay.

To pierwszy tego rodzaju lek modyfikujący przebieg choroby w leczeniu cukrzycy typu 1, który może być podawany w postaci tabletek. „Do tej pory osoby chore na cukrzycę typu 1 polegały na insulinie podawanej za pomocą wstrzyknięć lub pompy infuzyjnej. Nasze badanie wykazało, że jeśli leczenie rozpoczęło się odpowiednio wcześnie po postawieniu diagnozy, gdy uczestnicy przyjmowali leki, produkcja insuliny utrzymywała się na stałym poziomie. Osoby chore na cukrzycę typu 1 biorące udział w badaniu, którym podano lek, potrzebowały znacznie mniej insuliny do leczenia" - wskazał prof. Kay.

„Jesteśmy optymistami, że to leczenie stanie się dostępne klinicznie. Byłaby to ogromna zmiana w sposobie leczenia cukrzycy typu 1 i wierzymy, że jest obiecująca jako fundamentalna poprawa możliwości kontrolowania cukrzycy typu 1" – powiedziała biorąca udział w badaniu (DOI: 10.1056/NEJMoa2306691) profesor Helen Thomas.