Przejdź do treści
Polska 16 stycznia – co wydarzyło się tego dnia
facebook.com

Tego dnia Józef Piłsudski powołał Ignacego Paderewskiego na stanowisko premiera; do Polski powróciła z Kanady część bezcennych zbiorów wawelskich; Ministerstwo Kultury i Sztuki powiadomiło dyrekcję teatru, że przedstawienie „Dziadów” zostanie zawieszone; rozpoczęły obrady KC PZPR, podczas których przyjęto uchwałę w sprawie pluralizmu politycznego i związkowego. Urodzili się m. in. Jan Dzierżon, Romuald Traugutt, Marcelina Darowska, Tadeusz Kasprzycki, Zofia Artymowska, Henryk Wojnarowski, Ewa Demarczyk, Andrzej Niemczyk, Wojciech Wysocki, Jolanta Januchta, Krzysztof Globisz, Wojciech Malajkat, Piotr Żyła. Zmarli natomiast: Konstancja Łubieńska, Antoś Petrykiewicz, Helena Paderewska, Róża Etkin-Moszkowska, Jerzy Paczkowski, Artur Śliwiński, Józef Nowak, Henryk Czyż oraz Kazimierz Kąkol.

1593 - Król Zygmunt III Waza zwołał pospolite ruszenie szlachty ze wschodnich województw w celu zdławienia kozackiego powstania hetmana Krzysztofa Kosińskiego.

1791 - W Strzałkowie koło Stopnicy urodził się Henryk Dembiński, działacz emigracyjny, uczestnik wojen napoleońskich; w Powstaniu Listopadowym generał dywizji i gubernator Warszawy; w czasie rewolucji węgierskiej dowódca Armii Północnej, szef sztabu, przejściowo wódz naczelny armii węgierskiej.

1796 - W Raciborzu otwarto Most Zamkowy nad Odrą.

1811 - W Łowkowicach urodził się Jan Dzierżon, duchowny, pionier polskiego pszczelarstwa.

1816 – Dekretem namiestnika gen. Józefa Zajączka został wprowadzony nowy podział administracyjny ziem Królestwa Polskiego, dzielący je na województwa, obwody i powiaty.

1826 - W Szostakowie w pow. brzeskim urodził się Romuald Traugutt, generał, dyktator Powstania Styczniowego; skazany przez władze carskie na karę śmierci i stracony w sierpniu 1864 r. na stokach warszawskiej Cytadeli.

1827 - W Szulakach na Podolu urodziła się Marcelina Darowska, zakonnica, mistyczka, założycielka Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP (niepokalanek), beatyfikowana w roku 1996.

1867 - W Poznaniu zmarła Konstancja Łubieńska, pisarka, publicystka, założycielka „Dziennika Domowego”, przyjaciółka Adama Mickiewicza.

1891 - W Warszawie urodził się Tadeusz Kasprzycki, członek Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, dowódca Pierwszej Kompanii Kadrowej, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej; generał Wojska Polskiego, ostatni minister spraw wojskowych II RP.

1908 - W Warszawie urodził się Jan Koecher, aktor teatralny i filmowy.

1913 - W Nisku urodził Mirosław Żuławski, pisarz, dyplomata.

1919 - Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał Ignacego Paderewskiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów i jednocześnie ministra spraw zagranicznych oraz delegata polskiego na konferencję pokojową w Paryżu.

1919 - We Lwowie zmarł Antoś Petrykiewicz, 13-letni obrońca Lwowa, ciężko ranny w walkach z Ukraińcami; pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari; jest najmłodszym kawaler orderu VM.

1919 - Generał Józef Dowbór-Muśnicki przejął od majora Stanisława Taczaka dowództwo nad wojskami Powstania Wielkopolskiego.

1920 – Powołano Radę Ligi Narodów – najważniejszy stały organ tej organizacji międzynarodowej.

1923 - W Krakowie urodziła się Zofia Artymowska, malarka, graficzka; tworzyła dzieła abstrakcyjne.

1932 - Urodził się Henryk Wojnarowski, dyrygent, kierownik Chóru Filharmonii Narodowej w Warszawie, profesor warszawskiej Akademii Muzycznej.

1935 - W Morges w Szwajcarii zmarła Helena Paderewska, żona Ignacego Jana Paderewskiego, inicjatorka powstania i działaczka Polskiego Czerwonego Krzyża.

1941 - W Krakowie urodziła się Ewa Demarczyk, piosenkarka, związana m.in. z „Piwnicą pod Baranami”; do najbardziej znanych pieśni wykonywanych przez nią należą: „Karuzela z Madonnami”, „Taki pejzaż”, „Grande Valse Brillante”, „Czarne Anioły”, „Wiersze wojenne”, „Cyganka”, „Skrzypek Hercowicz”.

1942 - Początek deportacji ludności żydowskiej z łódzkiego getta do niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem.

1942 - Z oddziału kobiecego na Pawiaku przy ul. Dzielnej w Warszawie uciekły trzy więźniarki polityczne: Ewa Dreżepolska, Zofia Przybytkowska i Teofila Ull; była to jedyna w czasie niemieckiej okupacji udana ucieczka kobiet z tego więzienia.

1942 - U wybrzeży Islandii zatonął polski statek transportowy SS Wigry, w wyniku czego zginęło 25 członków załogi, w tym 12 Polaków.

1943 - W Warszawie zmarł Wincenty Rapacki, aktor, śpiewak, tłumacz.

1944 - W Łodzi urodził się Andrzej Niemczyk, siatkarz, trener, selekcjoner reprezentacji kobiet w siatkówce, z którą zdobył dwa złote medale mistrzostw Europy (2003, 2005).

1945 - Z niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Plaszow wysłano ostatni transport więźniów do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.

1945 - W Warszawie zamordowana została przez Niemców Róża Etkin-Moszkowska, pianistka, laureatka III nagrody I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (1927); w czasie niemieckiej okupacji ukrywała się ze względu na swoje żydowskie pochodzenie.

1945 - W obozie koncentracyjnym Neuengamme w Hamburgu zmarł Jerzy Paczkowski, poeta, satyryk, redaktor „Cyrulika Warszawskiego”, dyplomata, żołnierz francuskiego ruchu oporu.

1945 - Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do Radomia.

1945 - W Ostrowcu Świętokrzyskim funkcjonariusz PPR i Armii Ludowej mianowany przez władze w Lublinie wojewodą kieleckim Jan Foremniak wraz z kilkoma wspólnikami dokonał napadu rabunkowego na prywatne mieszkanie, podczas którego został zastrzelony przez żołnierza AK Stanisława Kosickiego. Wydarzenie to, po spreparowaniu przez komunistów, stało się kanwą propagandowej powieści Jerzego Andrzejewskiego „Popiół i diament”.

1953 - W Warszawie zmarł Artur Śliwiński, historyk, pisarz, publicysta; członek PPS-Frakcji Rewolucyjnej; przewodniczący Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (1915-1916), bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; premier RP (1922), senator (1935-1938); dyrektor Polskiego Banku Komunalnego (1932-1939).

1953 - W Szczecinie urodził się Wojciech Wysocki, aktor; wystąpił m.in. w filmach „Godzina W”, „Wierna rzeka”, „Życie wewnętrzne”, „Pismak”, a także serialu „Ranczo”.

1955 - W Bielsku-Białej urodziła się Jolanta Januchta, lekkoatletka, biegaczka średniodystansowa, wielokrotna mistrzyni Polski, medalistka mistrzostw Europy.

1957 - W Siemianowicach Śląskich urodził się Krzysztof Globisz, aktor od 1981 r. związany ze Starym Teatrem w Krakowie, profesor krakowskiej PWST; zagrał m.in. w „Krótkim filmie o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego oraz „Wszystko, co najważniejsze” Roberta Glińskiego; sympatię widzów przyniosły mu role anioła Giordana w filmach „Anioł w Krakowie” i „Zakochany anioł”.

1957 - Zrzeszenie Sportowe Kolejarzy Poznań przemianowano na Klub Sportowy Lech Poznań.

1959 - Utworzono Kampinoski Park Narodowy oraz Karkonoski Park Narodowy.

1961 - Do Polski powróciła z Kanady druga część bezcennych zbiorów wawelskich, wśród nich 132 arrasy i liczne militaria.

1963 - W Mrągowie urodził się Wojciech Malajkat, aktor; dyrektor Teatru Syrena w latach 2009 - 2014; od 2016 r. rektor Akademii Teatralnej w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „VIP”, „Piękna nieznajoma”, „Wielki Tydzień” oraz „Ogniem i mieczem”.

1968 - Ministerstwo Kultury i Sztuki powiadomiło dyrekcję Teatru Narodowego, że z dniem 1 lutego przedstawienie „Dziadów” w reżyserii Kazimierza Dejmka zostanie zawieszone - spektakl spotkał się z ostrą krytyką kierownictwa PZPR, które uznało je za „antyrosyjskie, antyradzieckie i religianckie”.

1980 - Premiera filmu „Godzina W” w reżyserii Janusza Morgensterna.

1981 - Odsłonięto pomnik Stefana Starzyńskiego w Ogrodzie Saskim w Warszawie (później przeniesiony na Saską Kępę).

1984 - W Warszawie zmarł Józef Nowak, aktor teatralny i filmowy; wystąpił m.in. w filmach "Celuloza", "Drugi brzeg", "Westerplatte", "Hasło Korn", "Hydrozagadka", "Wiosna panie sierżancie", a także w serialu "Dom".

1987 - W Cieszynie urodził się Piotr Żyła, skoczek narciarski, reprezentant Polski, dwukrotny drużynowy brązowy medalista mistrzostw świata, drugi zawodnik 65. Turnieju Czterech Skoczni (2016/2017).

1989 - W Warszawie rozpoczęła się druga część obrad X Plenum KC PZPR; po burzliwych dyskusjach, dotyczących podjęcia rozmów z Solidarnością, przyjęto uchwałę w sprawie pluralizmu politycznego i związkowego.

1992 - W Warszawie odbyła się uroczystość wymiany dokumentów ratyfikacyjnych traktatu o dobrym sąsiedztwie między Polską a Niemcami.

2002 - Prezydent Rosji Władimir Putin rozpoczął wizytę w Polsce; podczas której poruszono m.in. kwestię weryfikacji umów na dostarczanie rosyjskiego gazu. Putin przekazał dokumenty pochodzące z teczki personalnej gen. Władysława Sikorskiego z lat 1902-1939.

2003 - W Warszawie zmarł Henryk Czyż, dyrygent, kompozytor, pedagog.

2009 – Odbył się ostatni lot sowieckiego samolotu transportowego An-26 Sił Powietrznych RP. Samoloty zostały zastąpione przez nowe transportowce CASA C-295.

2016 – W Warszawie zmarł Kazimierz Kąkol, żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski, działacz komunistyczny, w latach 1974–1980 minister–kierownik Urzędu do Spraw Wyznań.



PAP

Wiadomości

Z kraju wydalono przewodniczącego katolickiego episkopatu

Nakazał masową produkcję dronów kamikadze. Uderzą na Ukrainę?

Sutyrk zwolniony za poręczeniem. Prokuratura stawia zarzuty

Trump spotkał się z zagranicznym przywódcą. Nieprzypadkowy wybór

Chaos w nowozelandzkim parlamencie. Podarła ustawę i zatańczyła

Reżim kubański więzi nieletnich. Uznał ich za opozycjonistów

Pierwsza duża gospodarka, która odeszła od węgla

Nowy minister od zdrowia w USA. Antyszczepionkowiec

Gwiazda NBA do Demokratów: "Przegraliście. Siedźcie cicho!"

Aktorka martwi się o Amerykanów, którzy „nie mają możliwości ucieczki"

Kurski: jednego dnia Sutryk popiera Trzaskowskiego, drugiego przychodzi po niego CBA. To sprawka Tuska.

Gembicka: Tusk pręży muskuły i mówi, że nie wpuści migrantów, a za plecami Polaków zgadza się na wszystko

Ujawniamy! To im Sutryk zafundował studia. ZOBACZ!

Nitras wzywa imienia Jezus na wieść o zatrzymaniu Sutryka

Mocny komentarz Obajtka ws. wyników Orlenu: to niszczenie naszego narodowego koncernu

Najnowsze

Z kraju wydalono przewodniczącego katolickiego episkopatu

Chaos w nowozelandzkim parlamencie. Podarła ustawę i zatańczyła

Reżim kubański więzi nieletnich. Uznał ich za opozycjonistów

Pierwsza duża gospodarka, która odeszła od węgla

Nowy minister od zdrowia w USA. Antyszczepionkowiec

Nakazał masową produkcję dronów kamikadze. Uderzą na Ukrainę?

Sutyrk zwolniony za poręczeniem. Prokuratura stawia zarzuty

Trump spotkał się z zagranicznym przywódcą. Nieprzypadkowy wybór