Wydarzyło się w świecie 1 listopada [KALENDARIUM]
Przedstawiamy najciekawsze wydarzenia z dziejów świata, do których doszło 1 listopada.
82 p.n.e. – Zwycięstwo optymatów pod wodzą Sulli nad popularami w bitwie przy Bramie Kollińskiej w Rzymie.
996 – Cesarz Otton III nadał biskupowi z Freising tereny położone wokół Niuvanhova (obecnie Neuhofen), zwane w miejscowej gwarze Ostarrichi, od czego wzięła swą nazwę Austria (niem. Österreich).
1112 – Późniejszy król Alfons I Zdobywca został hrabią Portugalii.
1141 – Stefan z Blois powrócił na tron angielski po wypędzeniu Pani Anglików i byłej cesarzowej rzymsko-niemieckiej Matyldy.
1179 – Filip II August został koronowany w katedrze w Reims na króla Francji.
1214 – Turcy seldżuccy zdobyli po oblężeniu należący do Cesarstwa Trapezuntu port Synopa.
1215 – Rozpoczął się Sobór laterański IV.
1248 – Wilhelm z Holandii został koronowany na antykróla Niemiec.
1295 – Król Aragonii Jakub II Sprawiedliwy ożenił się z Blanką Andegaweńską.
1335 – Królowie Czech Jan Luksemburski, Polski Kazimierz III Wielki i Węgier Karol Robert spotkali się na zjeździe w Wyszehradzie.
1368 – Księżniczka pomorska Elżbieta, czwarta żona Karola IV Luksemburskiego, została koronowana w Rzymie przez papieża Urbana V na cesarzową rzymsko-niemiecką.
1420 – I krucjata antyhusycka: zwycięstwo husytów w bitwie pod Wyszehradem.
1478 – Papież Sykstus IV na prośbę hiszpańskich monarchów Ferdynanda II Aragońskiego i Izabeli I Katolickiej udzielił im prawa do nominowania inkwizytorów w Andaluzji, w celu rozstrzygania podejrzeń o fałszywe nawrócenia hiszpańskich Żydów.
1501 – Włoski żeglarz Amerigo Vespucci odkrył Zatokę Wszystkich Świętych i zszedł na ląd na terenie dzisiejszego brazylijskiego miasta Salvador.
1503 – Kardynał Giuliano della Rovere został wybrany na papieża i przyjął imię Juliusz II.
1512 – Po raz pierwszy zostały pokazane publicznie freski Michała Anioła zdobiące sklepienie kaplicy Sykstyńskiej.
1520 – W czasie swej wyprawy dookoła świata Ferdynand Magellan wpłynął do cieśniny nazwanej później jego imieniem (początkowo Cieśniny Wszystkich Świętych).
1570 – Około 20 tys. osób zginęło w wyniku wywołanej sztormem na Morzu Północnym tzw. powodzi Wszystkich Świętych w Holandii i Niemczech.
1604 – W pałacu Whitehall w Londynie odbyła się premiera dramatu Otello Williama Szekspira.
1606 – Założono miasto Oruro w Boliwii.
1610 – Papież Paweł V kanonizował Karola Boromeusza.
1611 – W pałacu Whitehall odbyła się premiera romansu Burza Williama Szekspira.
1666 – Safi II został koronowany na szacha Persji.
1700 – Bezpotomna śmierć Karola II Habsburga, ostatniego Habsburga na tronie hiszpańskim, która doprowadziła do wybuchu wojny o sukcesję hiszpańską.
1755 – Potężne trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami zniszczyły Lizbonę i większą część południowego wybrzeża portugalskiego aż do Algarve oraz wybrzeże marokańskie, w wyniku czego zginęło kilkadziesiąt tysięcy osób.
1770 – Założono Uniwersytet Techniczny w Berlinie.
1773:
Założono Sankt-Petersburski Państwowy Instytut Górniczy.
Została poświęcona katedra św. Jadwigi w Berlinie.
1781:
Założono Massachusetts Medical Society, najstarsze nieprzerwanie działające stanowe towarzystwo medyczne w USA.
Zniesiono poddaństwo w Austrii i Czechach.
1790 – Irlandzki filozof i polityk Edmund Burke opublikował Rozważania o rewolucji we Francji.
1800 – John Adams jako pierwszy prezydent USA zamieszkał w Białym Domu.
1809 – V koalicja antyfrancuska: sprzymierzone z Francuzami wojska bawarskie pokonały powstańców tyrolskich w IV bitwie pod Bergisel.
1828 – W trakcie konfliktu zbrojnego z miejscowymi Aborygenami gubernator George Arthur wprowadził stan wojenny na Ziemi van Diemena (Tasmanii).
1842 – Została poświęcona katedra św. Ansgara w Kopenhadze.
1849 – Johan Rudolph Thorbecke został premierem Holandii.
1856 – Wybuchła wojna brytyjsko-perska.
1874 – Odbył się pierwszy pogrzeb na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu.
1876 – W Holandii otwarto Kanał Morza Północnego.
1884 – Założono Gaelicki Związek Atletyczny z siedzibą w Dublinie.
1886 – W Belgradzie założono Królewską Serbską Akademię Nauk.
1894 – Mikołaj II Romanow objął tron jako ostatni car Rosji.
1895:
Léon Bourgeois został premierem Francji.
W Berlinie Max Skladanowsky wraz z bratem Emilem zorganizowali pierwszy płatny pokaz na własnej konstrukcji projektorze filmowym nazwanym bioskopem (2 miesiące przed braćmi Lumière).
1897:
W prowincji Szantung we wschodnich Chinach zamordowano dwóch niemieckich misjonarzy, co dało pretekst cesarzowi Wilhelmowi II Hohenzollernowi do zbrojnego zajęcia rejonu zatoki Jiaozhou dwa tygodnie później.
W Turynie założono klub piłkarski Juventus F.C.
1898 – Charles Dupuy został po raz trzeci premierem Francji.
1900 – Papież Leon XIII ogłosił encyklikę De Redemptore.
1904 – Na nowozelandzkiej Wyspie Północnej w wyniku osunięcia ziemi został zasypany najpotężniejszy wówczas na świecie gejzer Waimangu.
1909 – W Nowym Meksyku utworzono Pomnik narodowy misji Salinas Pueblo.
1911 – Wojna włosko-turecka: armia włoska po raz pierwszy w historii użyła samolotu bombowego.
1912 – Gen. Mario García Menocal wygrał wybory prezydenckie na Kubie.
1913 – W Funchal na portugalskiej Maderze założono klub piłkarski União Madeira.
1914 – I wojna światowa: zwycięstwo okrętów niemieckich nad brytyjskimi w bitwie pod Coronelem (Chile).
1918:
I wojna światowa: dwóch włoskich dywersantów wpłynęło żywą torpedą „Mignatta” do zatoki portu Pula na półwyspie Istria celem zadania strat zacumowanych tam okrętom floty austro-węgierskiej, nie wiedząc, że kilka godzin wcześniej Austriacy przekazali ją nowo powstałemu Państwu Słoweńców, Chorwatów i Serbów. W wyniku wybuchu dwóch min magnetycznych zatonął m.in. pancernik SMS „Viribus Unitis” (przemianowany na „Jugoslavija”), zabierając ze sobą ok. 300-400 członków załogi i głównodowodzącego floty admirała Janko Vukovicia.
I wojna światowa: połączone wojska serbskie, francuskie, brytyjskie i greckie wyzwoliły Belgrad.
Powstało Królestwo Jemenu.
1920 – Alfredo Zayas wygrał wybory prezydenckie na Kubie.
1922 – Abdykował ostatni sułtan Imperium Osmańskiego Mehmed VI
1924 – Założono amerykański klub hokejowy Boston Bruins.
1925 – Rozpoczęło nadawanie Radio Łotewskie.
1928 – Turcja przeszła z alfabetu arabskiego na łaciński.
1930 – Premiera westernu Droga olbrzymów w reżyserii Raoula Walsha.
1932 – Kochanka Adolfa Hitlera Eva Braun usiłowała popełnić samobójstwo strzelając sobie w szyję.
1936 – Hiszpańska wojna domowa: rozpoczęła się bitwa o Madryt.
1937 – Wielki terror: w Kuropatach rozstrzelano 11 wyższych rangą duchownych Autokefalicznego Białoruskiego Kościoła Prawosławnego w Mińsku.
1940:
Turcja ogłosiła neutralność w wojnie grecko-włoskiej.
Zwodowano japoński niszczyciel „Tanikaze”.
1942 – W Berlinie utworzono Komitet Tatarski.
1943 – Wojna na Pacyfiku: wojska amerykańskie wylądowały na wyspie Bougainville’a (Papua-Nowa Gwinea).
1944 – W Wielkiej Brytanii założono Towarzystwo Wegańskie.
1945:
Panajotis Kanelopulos został premierem Grecji.
Ukazało się pierwsze wydanie amerykańskiego miesięcznika „Ebony”.
Żydowskie organizacje bojowe zaatakowały 153 obiekty kolejowe na terenie Brytyjskiego Mandatu Palestyny.
1946 – W pierwszym meczu w historii NBA New York Knicks pokonali Toronto Huskies 68:66.
1947:
W trzęsieniu ziemi o magnitudzie 7,6 w północnym Peru zginęło od 233 do 2233 osób.
W wieku 30 lat padł amerykański koń wyścigowy pełnej krwi angielskiej Man o’ War, który zajął pierwsze miejsce w rankingu Najwybitniejszych Koni Wyścigowych XX wieku według magazynu „The Blood-Horse”.
1948:
Całkowite zaćmienie Słońca widoczne nad centralną Afryką i południowym Oceanem Indyjskim.
U północno-wschodnich wybrzeży Chin eksplodował i zatonął chiński statek z około 6 tys. osób na pokładzie.
1949 – 55 osób zginęło po zderzeniu samolotu pasażerskiego Douglas DC-4 z myśliwcem nad Waszyngtonem.
1950:
Dwóch portorykańskich nacjonalistów wtargnęło na teren Białego Domu w celu zamordowania prezydenta USA Harry’ego Trumana. W wyniku strzelaniny zginął agent ochrony i jeden z zamachowców.
Papież Pius XII ogłosił dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny.
Pierwszy czarnoskóry gracz NBA Chuck Cooper zadebiutował w barwach drużyny Boston Celtics.
W Izraelu sformowano drugi rząd Dawida Ben Guriona.
Wojna koreańska: 64 Korpus Lotnictwa Myśliwskiego radzieckich sił powietrznych został dołączony do lotnictwa chińskiego pod dowództwem 1 Zjednoczonej Armii Powietrznej. Tego samego dnia w tzw. „alei MiG-ów” nad północno-zachodnią częścią Korei Północnej zaczęły operować myśliwce MiG-15 pilotowane przez pilotów radzieckich i doszło do pierwszych starć z samolotami amerykańskimi.
1951 – Na poligonie atomowym w Nevadzie przeprowadzono pierwszą próbną eksplozję bomby atomowej połączoną z ćwiczeniami wojskowymi „Desert Rock I”.
1952 – Na atolu Enewetak Amerykanie przeprowadzili pierwszą w historii próbną eksplozję bomby wodorowej Ivy Mike.
1954:
Gen. Fulgencio Batista wygrał przeprowadzone bez udziału kandydatów opozycji wybory prezydenckie na Kubie.
W Algierii wybuchło antyfrancuskie powstanie.
Wystartował pierwszy program niemieckiej telewizji publicznej Das Erste, będący wspólnym przedsięwzięciem 10 publicznych nadawców zrzeszonych w ARD.
1955:
44 osoby zginęły nad Longmont w stanie Kolorado w wyniku wybuchu bomby podłożonej na pokładzie należącego do United Airlines samolotu Douglas DC-6.
Wybuchła wojna wietnamska.
1956:
Imre Nagy ogłosił wystąpienie Węgier z Układu Warszawskiego i neutralność kraju.
Papież Pius XII ogłosił encyklikę Laetamur Admodum, wzywającą do modlitw w intencji pokoju w Polsce, na Węgrzech i na Bliskim Wschodzie.
W Indiach weszła w życie reforma administracyjna, dzieląca kraj na stany i terytoria związkowe.
1957 – Nad cieśniną między jeziorami Michigan i Huron otwarto Mackinac Bridge, jeden z najdłuższych w USA.
1960 – Wszedł w życie traktat ustanawiający unię ekonomiczną Beneluksu.
1961:
Lecący z Lizbony Douglas DC-7 linii Panair do Brasil rozbił się podczas podchodzenia do lądowania w brazylijskim Recife, w wyniku czego zginęło 48 spośród 85 osób na pokładzie.
W ZSRR wszedł do służby pierwszy międzykontynentalny i dwustopniowy pocisk balistyczny R-16.
1963 – Na Portoryko otwarto Obserwatorium Arecibo z największym radioteleskopem na świecie.
1964 – Czasowo otwarto przejścia graniczne w Murze Berlińskim.
1965 – Koalicja Pracy wygrała wybory do izraelskiego Knesetu.
1967 – Mohammad Nur Ahmad Etemadi został premierem Afganistanu.
1969 – Na lotnisku Fiumicino pod Rzymem wylądował Boeing 707 linii TWA, porwany poprzedniego dnia (w czasie lotu z Los Angeles do San Francisco) przez 20-letniego uzbrojonego amerykańskiego żołnierza piechoty morskiej i weterana wojny wietnamskiej włoskiego pochodzenia Raffaele Minichiello. Wcześniej, w czasie międzylądowania w Denver, porywacz uwolnił wszystkich pasażerów.
1970:
146 osób zginęło w pożarze dyskoteki we francuskiej miejscowości Saint-Laurent-du-Pont.
Na terenie portu lotniczego w pakistańskim Karaczi miał miejsce nieudany zamach na przewodniczącego Rady Państwa PRL i marszałka Polski Mariana Spychalskiego. Pakistański kierowca półciężarówki uderzył z impetem w komitet powitalny, w wyniku czego zginęły 4 osoby (polski wiceminister spraw zagranicznych Zygfryd Wolniak, dwóch pakistańskich fotoreporterów i zastępca szefa pakistańskiego wywiadu), a 11 zostało rannych.
1971 – Ukazało się pierwsze wydanie kanadyjskiego dziennika „Toronto Sun”.
1973 – Prawnik pochodzenia polsko-austriackiego Leon Jaworski zastąpił na stanowisku specjalnego prokuratora do spraw afery „Watergate” zdymisjonowanego 20 października Archibalda Coxa.
1974 – Uchwalono Międzynarodową Konwencję o Bezpieczeństwie Życia na Morzu (SOLAS).
1976:
Ukazał się singel Money, Money, Money szwedzkiej grupy ABBA.
Willi Stoph został po raz drugi premierem NRD.
1977 – Odbył się pierwszy lot rejsowy samolotu Tu-144 (Moskwa-Ałmaty).
1978 – Terroryści z Frakcji Czerwonej Armii (RAF) Rolf Heißler i Adelheid Schulz zastrzelili w Kerkrade dwóch holenderskich celników.
1981 – Antigua i Barbuda uzyskała niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
1982:
Przedsiębiorstwo Philips wprowadziło na rynek swój pierwszy odtwarzacz płyt kompaktowych CD-100.
W Marysville w stanie Ohio Honda jako pierwszy japoński koncern rozpoczęła seryjną produkcję samochodów na terenie USA.
1988 – Prawicowy Likud wygrał wybory do Knesetu.
1991 – Czeczenia ogłosiła niepodległość.
1993:
Wszedł w życie Traktat z Maastricht powołujący do życia Unię Europejską.
W Turkmenistanie została wprowadzona nowa waluta narodowa – manat.
1996:
Premiera melodramatu Romeo i Julia w reżyserii Baza Luhrmanna.
Wystartowała arabska telewizja informacyjna Al-Dżazira.
1998:
Uruchomiono telefonię satelitarną Iridium.
Utworzono Europejski Trybunał Praw Człowieka.
2000 – W Indiach utworzono stan Chhattisgarh.
2002 – Branko Crwenkowski został po raz drugi premierem Macedonii Północnej.
2003 – Ogłoszono zaręczyny następcy hiszpańskiego tronu księcia Filipa z dziennikarką Letizią Ortiz Rocasolano.
2004 – Były premier Portugalii José Barroso został przewodniczącym Komisji Europejskiej.
2005 – Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu, wyznaczając jego datę na 27 stycznia – rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau.
2006:
W czasie huraganu Britta na Bałtyku zatonął szwedzki statek „Finnbirch”, w wyniku czego zginęło 2 spośród 14 członków załogi.
W Wiedniu powołano Międzynarodową Konfederację Związków Zawodowych (ITUC).
2007:
Premiera rosyjskiego filmu historycznego Rok 1612 w reżyserii Władimira Chotinienki.
We włoskiej Perugii została zamordowana brytyjska studentka Meredith Kercher. Podejrzani o zbrodnię Amerykanka Amanda Knox i Włoch Raffaele Sollecito zostali uniewinnieni przez sąd apelacyjny w Perugii 3 października 2011 roku. W 2014 roku, po uchyleniu wyroków uniewinniających przez włoski najwyższy sąd karny i ponownym procesie przed sądem apelacyjnym we Florencji, Knox została skazana na 28,5 roku, a Sollecito na 25 lat więzienia. W marcu 2015 oboje zostali ostatecznie uniewinnieni przez włoski Sąd Kasacyjny.
2008 – Grigol Mgalobliszwili został premierem Gruzji.
2010 – Prezydent Dmitrij Miedwiediew jako pierwszy rosyjski przywódca złożył wizytę na Wyspach Kurylskich.
2014 – Rozpoczęła urzędowanie Komisja Europejska pod przewodnictwem byłego premiera Luksemburga Jean-Claude’a Junckera.
2015:
Agnieszka Radwańska jako pierwsza polska tenisistka wygrała w Singapurze turniej WTA Finals, uważany za nieoficjalne mistrzostwa świata.
Rządząca Partia Sprawiedliwości i Rozwoju wygrała przedterminowe wybory do Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, odzyskując w nim bezwzględną większość.
2016 – Niemiecki piłkarz Miroslav Klose oficjalnie zakończył karierę.