Dyrektor generalny ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego Komisji Europejskiej Michel Servoz wziął w środę w Warszawie udział w seminarium na temat zwalczania korupcji i nadużyć finansowych w wydatkowaniu funduszy unijnych.

– Według naszej oceny, rekomendacje Najwyższej Izby Kontroli nie są wiążące i często nie są wdrażane. Brakuje mechanizmu ich egzekwowania. To poważna kwestia. Niezwykle istotne jest wprowadzenie mechanizmu, który gwarantowałby szybkie i pełne wdrażanie tych rekomendacji. Podobnie wygląda sprawa wdrażania zaleceń wynikających ze śledztw Centralnego Biura Antykorupcyjnego – powiedział.

Jak mówił Servoz, wdrażanie tych rekomendacji poprawiłoby koordynację pomiędzy instytucjami prowadzącymi projekty i instytucjami kontrolnymi, co stanowi jedną z najprostszych metod skuteczniejszego zwalczania korupcji i nadużyć w Polsce. Te zaś – jego zdaniem – są u nas nadal poważnym problemem.

– Według eurobarometru, 82 proc. respondentów w Polsce uważa, że korupcja jest w ich kraju dużym problemem, podczas gdy średnia unijna to 76 proc. – zauważył, podkreślając, że w Polsce problematyczna jest zwłaszcza kwestia zamówień publicznych.

– Polska powinna stworzyć długofalową strategię zwalczania korupcji w zamówieniach, a także lepiej nadzorować należące do państwa firmy oraz sektor ochrony zdrowia – zaznaczył.

Zdaniem Servoza, bardzo ważne jest też szybkie wdrożenie przez Polskę nowej dyrektywy dotyczącej zamówień publicznych, która dotyka takich kwestii jak konflikt interesów, elektroniczne zamówienia publiczne i zasady tworzenia zamówień publicznych.

Jak mówił, problem nadużyć w gospodarowaniu funduszami publicznymi jest istotny nie tylko w Polsce, ale we wszystkich krajach UE. Według ostatniego raportu Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) za rok 2013, wykryte nadużycia w gospodarowaniu funduszami unijnymi sięgają 150 mln euro, a według raportu KE, koszt korupcji dla gospodarki europejskiej to 120 mld euro rocznie.

– Komisja Europejska prowadzi politykę "zero tolerancji" dla nadużyć – mówił.

Polityka ta jest szczególnie istotna w odniesieniu do unijnych funduszy strukturalnych. Jak podkreślał Servoz, fundusze strukturalne mają na celu wyrównywanie różnic rozwojowych pomiędzy krajami, a nadużycia to nie tylko straty finansowe, ale także kryzys komunikacyjny i polityczny, bo poddaje w wątpliwość podstawy tego systemu.

Jak mówił, najlepszym sposobem zwalczania nadużyć jest zapobieganie poprzez odpowiednią kontrolę, w latach 2000-2006 większość przypadków nadużyć wykryto w toku śledztwach kryminalnych.

– Dziś połowa takich przypadków wykrywana jest dzięki systemom kontroli w poszczególnych państwach członkowskich – zauważył.

Z kolei Giovanni Kessler, dyrektor generalny Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) podkreślał podczas konferencji, że częstym błędem w myśleniu o funduszach europejskich jest traktowanie ich jako pieniędzy, które nie są "nasze", bo przyszły z Brukseli.

– To pieniądze europejskich podatników, nasze pieniądze – zaznaczył.

Jak mówił, w niektórych krajach panuje też przekonanie, że nie warto zbyt dokładnie nadzorować ich wydatkowania, bo mogą zostać "zabrane". Niektóre kraje wolą też nie raportować stwierdzonych nadużyć, by nie być na czele stawki państw, w których są problemy.

– Jestem równie albo nawet bardziej zaniepokojony, gdy jakiś kraj w ogóle nie zgłasza przypadków nadużyć, lub zgłasza ich za mało – zaznaczył Kessler.

– By pokonać chorobę, trzeba ją sobie najpierw uświadomić i powiedzieć o niej lekarzowi. Jeśli się tego nie zrobi - nie zgłosi problemu czy nie powie lekarzowi – nie będzie można wyzdrowieć – mówił. Dodał, że jak do tej pory Polska w miarę dobrze raportuje problemy i powinna nadal iść tą drogą.

Organizatorem seminarium była Komisja Europejska, resort infrastruktury oraz Fundacja im. Stefana Batorego.