Przejdź do treści
15:15 Francja: Nożownik zabił mężczyznę w meczecie, wciąż jest poszukiwany
14:55 Ukraina: Doniesienia Moskwy o zakończeniu działań wojennych w obwodzie kurskim są nieprawdziwe
14:20 W najbliższą niedzielę placówki handlowe będą otwarte. W tym roku zakupy będzie można jeszcze robić w pięć niedziel handlowych; następna taka wypada 29 czerwca
13:55 W Krakowie trwa 18. międzynarodowy Mastercard Off Camera. W programie jest ponad 200 pokazów filmów, wyprodukowanych w 42 krajach, a wśród nich są tytuły nominowane do głównych konkursów festiwalu
13:30 Zełenski o rozmowie z Trumpem: bardzo symboliczne spotkanie, które może stać się historycznym
13:35 Rosja poinformowała o odzyskaniu pełnej kontroli nad obwodem kurskim
13:40 Indyjskie i pakistańskie siły zbrojne starły się w Kaszmirze - poinformowała w sobotę armia indyjska. To kolejny dzień wymiany ognia w spornym regionie po ataku na turystów sprzed czterech dni, o który Delhi oskarża Islamabad
10:10 W sobotę, kiedy w Rzymie odbywają się uroczystości pogrzebowe papieża Franciszka i gdy w Polsce, w związku z tym została zarządzona żałoba narodowa, kandydaci w wyborach prezydenckich nie planują aktywności kampanijnych
Spotkanie Klub Gazety Polskiej w Lidzbarku Warmińskim zaprasza na spotkanie z Mariuszem Błaszczakiem i Andrzejem Śliwką w najbliższy poniedziałek, 28 kwietnia, w Centrum Kultury PILNIK o godz. 18
Debata Republiki Kolejna debata kandydatów na Prezydenta RP, której organizatorem będzie Telewizja Republika już 9 maja – proszę śledzić naszą antenę, portal i media społecznościowe
Zmiana terminu manifestacji Ze względu na śmierć Papieża Franciszka i uroczystości pogrzebowe 26.04, manifestacja przeciwko nielegalnej migracji zostaje przeniesiona na 10.05. Początek o 12:00 na Rondzie Dmowskiego, zakończenie przed KPRM w Al. Ujazdowskich
Spotkanie Klub "Gazety Polskiej" Filadelfia zaprasza na obchody Rocznicy Katastrofy Smoleńskiej i Zbrodni Katyńskiej, 27 kwietnia, g. 11 AM, Narodowe Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej, 654 Ferry Rd, Doylestown, PA 18901
Wydarzenie Komisja Krajowa i Zarząd Regionu Konińskiego zapraszają na XXIV Ogólnopolską Pielgrzymkę NSZZ „Solidarność” do Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Licheniu, która odbędzie się w dniach 26-27 kwietnia br.
Wydarzenie 27 kwietnia 2025 r. (niedziela) o godz. 12:00, w hali EXPO Łódź, Aleje Politechniki 4 w Łodzi, odbędzie się konwencja kandydata na Prezydenta RP Karola Nawrockiego
Wydarzenie Msza Święta Tysiąclecia: 28.04, g. 19.00, Archikatedra pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Spotkanie Klub Gazety Polskiej w Łomży, zaprasza 29 kwietnia, na spotkanie z posłem Przemysławem Czarnkiem. Ul. Krzywe Koło 9, Uczelnia Jańskiego, aula kard. Stefana Wyszyńskiego. Godz. 17.00
Spotkanie 29 kwietnia o godz. 18:00 odbędzie się spotkanie z publicystą TV Republika - Jakubem Maciejewskim. Miejsce: Wojewódzka Biblioteka Publiczna, ul. Ściegiennego 13, Kielce
Wydarzenie Stowarzyszenie "Parafiak" zaprasza 30 kwietnia na uroczystości rocznicowe - 85-lecia zbrodni katyńskiej i 15-lecia tragedii smoleńskiej. Wydarzenie odbędzie się na Skwerze Katyńskim w Marcinkowicach (Małopolska). Początek o godz. 9
Republika Uwaga, lokalne muxy nie nadają od 1 kwietnia Republiki. Chcąc oglądać naszą stację trzeba przejść na Mux 8
Republika Solidarni z Republiką! Każda wpłata od Państwa jest dla nas ogromnym wyrazem wsparcia. Wpłaty można dokonać, wykonując przelew: Fundacja Niezależne Media, nr konta: 78 1240 1053 1111 0010 7283 0412, dopisek: Darowizna na wolne media
Radio Republika Zachęcamy do słuchania naszego internetowego Radio Republika na stronie radiotvrepublika.pl
NBP NBP informuje: Mamy 500 ton złota! – poinformował prof. Adam Glapiński, prezes Narodowego Banku Polskiego. Wkrótce będziemy mieli więcej złota niż Europejski Bank Centralny

W 81. rocznicę prowokacji gliwickiej przypomniano jej ofiarę - Franza Honioka

Źródło: PAP/Andrzej Grygiel

31 sierpnia 1939 r. grupa esesmanów w cywilnych ubraniach zaatakowała radiostację w Gliwicach, należących wówczas do Niemiec. Podczas tej prowokacji bojówkarze zamordowali aresztowanego dzień wcześniej Franza Honioka. Jego śmierć miała być jednym z dowodów, że napad przeprowadzili Polacy – Honiok był obywatelem niemieckim, ale też powstańcem śląskim, który działał na rzecz polskości regionu.

W 81. rocznicę prowokacji gliwickiej muzeum w tym mieście przypomniało postać Franza Honioka – śmiertelną ofiarę najgłośniejszego spośród działań podjętych przez niemieckie oddziały dywersyjne przy ówczesnej granicy z Polską tuż przed wybuchem II wojny światowej.

Prowokacja gliwicka – w zamyśle Niemców – miała w oczach opinii międzynarodowej obarczyć Polskę odpowiedzialnością za wybuch wojny, stanowiąc alibi dla Hitlera, a także dać sojusznikom Polski pretekst do zaniechania wypełnienia ich zobowiązań.

Franz (Franciszek) Honiok uważany jest za pierwszą ofiarę rozpoczętej kilka godzin później II wojny światowej. Upamiętnia go wystawa w gliwickim muzeum, którego oddziałem jest dziś Radiostacja. Postać Honioka jest także przypominana w ramach tegorocznych obchodów 81. rocznicy prowokacji gliwickiej oraz wybuchu II wojny światowej.

"Franz Honiok powinien być jednym z najbardziej wyrazistych symboli II wojny światowej, podczas której mordowano ludzi za to, kim byli: za tożsamość, wyznanie, świadomość narodową, pochodzenie. Przypominając jego osobę podkreślamy, że ofiary nigdy nie są bezimienne. Przypominamy także o tragicznych losach mieszkańców górnośląskiego pogranicza. Franciszek Honiok działał bowiem na rzecz polskości Śląska i dlatego poniósł najwyższą ofiarę" - mówi dyrektor gliwickiego muzeum Grzegorz Krawczyk.

"O tym skromnym człowieku, po którym nie zostały prawie żadne pamiątki – nie tylko chcemy, ale mamy obowiązek przypomnieć każdego roku 31 sierpnia. Bo nie może być tak, że znamy nazwiska katów, a ofiary pozostają bezimienne. Dlatego nie niemieccy mordercy spod gliwickiej radiostacji, nie oficerowie SS, czy funkcjonariusze Gestapo, którzy po wojnie uniknęli odpowiedzialności za swoje czyny, będą bohaterami nowej, przygotowywanej przez Muzeum w Gliwicach stałej wystawy poświęconej tym tragicznym wydarzeniom. Będzie nim Franz Honiok" - dodaje dyrektor.

Postać Honioka przybliża wydana przed rokiem publikacja „Franz (Franciszek) Honiok 1899-1939. Pierwsza ofiara II wojny światowej”, przygotowana przez uczniów Szkoły Podstawowej nr 8 w Gliwicach.

Prowokacja gliwicka była najgłośniejszym spośród działań podjętych przez niemieckie oddziały dywersyjne wzdłuż granicy z Polską tuż przed wybuchem II wojny światowej. Gliwice były wówczas miastem niemieckim, leżącym tuż przy granicy. W Gleiwitz, bo taką wówczas nosiły nazwę, działała stacja przekaźnikowa, której głównym zadaniem było rozszerzanie zasięgu wrocławskiej rozgłośni na wschodnie tereny niemieckiego Śląska oraz na zachodnie ziemie polskie.

Od 1935 r. gliwicka radiostacja składała się ze studia z profesjonalnymi mikrofonami spikerskimi przy ul. Radiowej oraz nowego obiektu z urządzeniami nadawczymi przy ul. Tarnogórskiej. Najbardziej charakterystycznym elementem nowego kompleksu przy Tarnogórskiej była 111-metrowa drewniana wieża nadawcza, skręcona tysiącami mosiężnych śrub - dziś jeden z symboli Gliwic.

W 1939 r. budynki radiostacji przy tej wieży stały się miejscem sfingowanego ataku niemieckiego oddziału specjalnego na niemiecką (a więc ich własną) placówkę. Przygotowaniem prowokacji we współpracy z Reichsfuehrerem SS i szefem policji, Heinrichem Himmlerem, zajął się zwierzchnik Policji Bezpieczeństwa (Sipo) i Służby Bezpieczeństwa (SD) - Gruppenfuehrer SS, Reinhard Heydrich oraz podległy mu Heinrich Mueller, późniejszy szef Gestapo. Bezpośrednio w Gliwicach akcją dowodził natomiast oficer SS Alfred Helmut Naujocks.

31 sierpnia 1939 r. około godz. 20. napastnicy w cywilnych ubraniach wtargnęli do sali nadajnika, gdzie znajdował się wzmacniacz sygnału i przekaźnik radiowy. W budynku radiostacji znajdowało się wówczas trzech pracowników obsługi technicznej. Dzisiaj historycy przyjmują, że z powodu warunków technicznych panujących w radiostacji, nieumiejętnego podłączenia mikrofonu lub interwencji jednego z pracowników rozgłośni, odezwa wygłoszona przez napastników była słyszalna jedynie w niewielkiej odległości od radiostacji, a w eter poszły tylko pierwsze jej słowa: "Uwaga, tu Gliwice. Radiostacja znajduje się w polskich rękach".

Z technicznego punktu widzenia operacja zakończyła się więc kompromitacją organizatorów. Hitlerowcy byli jednak na to przygotowani - napad na radiostację gliwicką stanowił zaledwie fragment szerzej zakrojonej akcji, koordynowanej przez SD przy pomocy Abwehry. Dwie godziny po zajściach w radiostacji, berlińskie radio nadało wcześniej przygotowaną audycję w języku niemieckim o "polskich prowokacjach" na granicy. Równocześnie informowano o kolejnych atakach na placówki niemieckie.

By akcji w Gliwicach przydać więcej pozorów prawdopodobieństwa, na miejscu zastrzelono aresztowanego dzień wcześniej przez gestapo Franza Honioka. Według propagandowego przekazu, jako jeden z napastników zginął on z ręki niemieckiej ochrony radiostacji.

Ostatecznie cel incydentów granicznych nie został osiągnięty. Hitlerowi nie udało się obarczyć Polski winą za wszczęcie wojny, ani uniknąć konfliktu zbrojnego z jej sojusznikami. Po wypowiedzeniu przez Francję i Wielką Brytanię wojny Niemcom w dniu 3 września, podnoszenie sprawy Gliwic na forum międzynarodowym straciło rację bytu. W lokalnej prasie pojawiły się niewielkie wzmianki o "polskim ataku na radiostację w Gliwicach", ale w obliczu toczących się już działań wojennych szybko zaginęły wśród nowych, ważniejszych informacji.

Akcja Naujocksa została zdemaskowana dopiero po klęsce III Rzeszy, podczas procesu nazistowskich liderów w Norymberdze w 1946 r. Dziś gliwicka radiostacja stanowi oddział Muzeum w Gliwicach i nie służy już do emisji programów. Sala nadajnika nie tylko należy do historycznych miejsc na mapie Polski, ale jest też unikatowym zabytkiem techniki z niemal kompletnie zachowanym wyposażeniem nadawczym z lat 30. XX wieku.

PAP

Wiadomości

Papież i sport – niezwykła więź. O pasji Ojca Świętego | Wstajemy!

To oni zawalczą o powrót do elity! Znamy kadrę Polaków na Mistrzostwa Świata Dywizji IA

Wielkie spotkanie patriotyczne w Lublinie. To już dziś, 26 kwietnia!

Aborcja 9-miesięcznego dziecka w Oleśnicy. Prezydent krytykuje wytyczne Leszczyny

Żenujące zachowanie Hołowni podczas pogrzebu papieża Franciszka. Jego tłumaczenia tylko pogłębiają katastrofę wizerunkową [KOMENTARZE]

Rosja testuje gotowość naszych systemów obrony powietrznej

Potężna eksplozja w Iranie. Setki ofiar w porcie nad cieśniną Ormuz [WIDEO]

Porażka Tuska! Stanowski zgasił Sikorskiego. Orka Jakubiaka. Odlot Lisa i Kotuli!

Pożegnanie papieża Franciszka. W uroczystościach uczestniczą chrześcijanie różnych wyznań

Jedno zdjęcie, a ile treści. Tak wyglądało spotkanie Trumpa z Zełenskim w Watykanie

Włamanie do pokoju poselskiego Dariusza Mateckiego. Zniknęły sprzęty elektroniczne

Sekielski sugeruje, że Vance otruł papieża? Sami zobaczcie żenujące sugestie "gwiazdy" neo-TVP [WIDEO]

Pogrzeb papieża Franciszka. Trumna z ciałem jest przewożona dawnym papamobile

Akt przejścia do Domu Ojca. Ogłoszono treść rogito, włożonego do trumny Franciszka

Dziś wierni kościoła katolickiego pożegnają Papieża Franciszka | Wydanie Specjalne

Najnowsze

Papież i sport – niezwykła więź. O pasji Ojca Świętego | Wstajemy!

Żenujące zachowanie Hołowni podczas pogrzebu papieża Franciszka. Jego tłumaczenia tylko pogłębiają katastrofę wizerunkową [KOMENTARZE]

Rosja testuje gotowość naszych systemów obrony powietrznej

Potężna eksplozja w Iranie. Setki ofiar w porcie nad cieśniną Ormuz [WIDEO]

Porażka Tuska! Stanowski zgasił Sikorskiego. Orka Jakubiaka. Odlot Lisa i Kotuli!

To oni zawalczą o powrót do elity! Znamy kadrę Polaków na Mistrzostwa Świata Dywizji IA

Wielkie spotkanie patriotyczne w Lublinie. To już dziś, 26 kwietnia!

Aborcja 9-miesięcznego dziecka w Oleśnicy. Prezydent krytykuje wytyczne Leszczyny