Zaproponowano rozwiązania wprowadzające nowy model dojścia do zawodu sędziego i wzmacniające rolę Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w procesie kształcenia kandydatów do objęcia stanowisk w sądownictwie powszechnym i prokuraturze.

Z analizy funkcjonowania Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury wynika, że wielu aplikantów sędziowskich po Krajowej Szkole nie znajduje zatrudnienia w sądownictwie powszechnym, co zważywszy na wysokie koszty ich wszechstronnego kształcenia jest nieuzasadnioną stratą finansową i społeczną. W latach 2013-2015 ze 165 absolwentów Krajowej Szkoły jedynie 25 uzyskało nominacje sędziowskie.

Aplikacja sędziowska odbywana w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury będzie podstawową drogą dojścia do zawodu sędziego. W praktyce oznacza to, że co do zasady absolwenci Krajowej Szkoły z najlepszymi ocenami będą mieli pierwszeństwo w ubieganiu się o stanowiska asesorskie i sędziowskie. Chodzi o to, aby lepiej wykorzystać potencjał Krajowej Szkoły i jej absolwentów, którzy często nie mają szans pokazać swoich kompetencji w służbie sędziowskiej. W ten sposób budowana będzie elita sędziów gwarantująca najwyższy profesjonalizm i przestrzeganie najwyższych norm etycznych.

Przede wszystkim wprowadzono obiektywne i przejrzyste zasady naboru na asesurę sądową.

Projekt zakłada, że najpierw będzie przeprowadzany konkurs na aplikację sędziowską, a następnie – po odbyciu tej aplikacji – wynik egzaminu sędziowskiego będzie decydował o pierwszeństwie przyjęcia na asesurę sądową. Po odbyciu asesury, jeśli przebieg służby nie będzie budził żadnych zastrzeżeń, asesor otrzyma propozycję nominacji sędziowskiej już bez konieczności uczestnictwa w konkursie. W krajach europejskich przy naborze do służby sędziowskiej przede wszystkim brani są pod uwagę absolwenci szkół sędziowskich, po okresie zajmowania stanowiska asesora.

Przewidziano także obniżenie progu zdawalności z każdej dziedziny prawa w części ustnej egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego (z 60 do 50 proc.), przy pozostawieniu konieczności uzyskania minimum 60 proc. możliwych do zdobycia punktów z obydwu części egzaminu (ustnej i pisemnej). Obecnie na egzaminie ustnym aplikanci rozwiązują kazusy z siedmiu dziedzin prawa ocenianych odrębnie. Doświadczenia z ubiegłych lat pokazały, że 60 proc. próg był zbyt wysoki, a założenie, że aplikant powinien być ponadprzeciętnie przygotowany ze wszystkich dziedzin prawa jest błędne.

Aplikant Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury będzie mógł otrzymać stypendium. Będzie ono przyznawane na wniosek aplikanta przez dyrektora Krajowej Szkoły. Wysokość stypendium dla aplikanta sędziowskiego i prokuratorskiego nie będzie mogła przekroczyć wysokości najniższego wynagrodzenia zasadniczego referendarza sądowego.

Zasadniczo nowe przepisy mają wejść w życie 1 czerwca 2017 r., a część regulacji ma obowiązywać od 1 stycznia 2018 r.