Radom, Ursus, Płock. 40. rocznica protestów robotniczych z Czerwca'76
25 czerwca 1976 roku – dzień po zapowiedzeniu przez premiera Piotra Jaroszewicza podwyżek cen żywności – w wielu zakładach pracy zorganizowano strajki. Do największych protestów robotniczych doszło w Radomiu, Ursusie i Płocku. Kierownictwo partyjne wzięło odwet na manifestantach, aresztując ok. 2,5 tys. osób w całym kraju. Dziś z okazji 40. rocznicy tych wydarzeń w uroczystościach w Radomiu wezmą udział m.in. prezydent Andrzej Duda i premier Beata Szydło.
Fala strajków z 25 czerwca 1976 r. była porównywalna ze strajkami z grudnia 1970 r. i stycznia-lutego 1971 r., a „przerwy w pracy” nie ograniczyły się do jednego regionu kraju i groziły szybkim rozszerzeniem. Jak przypomina IPN, władze, obawiając się powtórzenia scenariusza z grudnia 1970 r., jeszcze 25 czerwca wieczorem zdecydowały o wstrzymaniu podwyżki: decyzję ogłosił w wieczornym przemówieniu telewizyjnym premier Piotr Jaroszewicz, firmujący ją przed społeczeństwem.
W zapoczątkowanych 40 lat temu protestach robotniczych uczestniczyło około 70–80 tys. osób. Manifestowano w co najmniej 90 zakładach pracy na terenie 24 województw. W Radomiu, Ursusie i Płocku doszło 25 czerwca 1976 r. do pochodów i demonstracji, zakończonych starciami z MO, a w Radomiu – dramatycznymi walkami ulicznymi. Zginęły dwie osoby - Jan Łabędzki i Tadeusz Ząbecki, przygniecieni przyczepą ciągnikową wypełnioną betonowymi płytami, którą próbowali zepchnąć w kierunku milicjantów.
KOR i ROPCiO
Zatrzymanych przez ZOMO robotników przewożono do komend MO i aresztów, gdzie przechodzili przez tzw. ścieżki zdrowia – szpalery milicjantów bijących ich pałkami. W wielu przypadkach ofiarami brutalnego pobicia były także przypadkowe osoby: jedną z nich był Jan Brożyna, prawdopodobnie śmiertelnie pobity przez patrol MO. Inną śmiertelną ofiarą czerwcowych represji był ks. Roman Kotlarz z podradomskiej parafii Pelagów, który 25 czerwca przez przypadek znalazł się wśród demonstrantów, a później w czasie mszy św. publicznie modlił się w intencji robotników.
Nieudana próba wprowadzenia podwyżki cen była pierwszym symptomem kryzysu ekonomicznego, narastającego w drugiej połowie lat 70. Wydarzenia w Ursusie, Radomiu i Płocku zapoczątkowały proces tworzenia się ugrupowań opozycyjnych. We wrześniu 1976 r. powstał Komitet Obrony Robotników (KOR), który organizował akcje pomocy represjonowanym za udział w czerwcowym proteście. Rok później działalność rozpoczął Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).
Najnowsze
IAEA alarmuje: Iran znacząco powiększył zapasy wzbogaconego uranu
Unijny sposób na wybory: unieważnić 1. turę, a potem aresztować niewygodnego kandydata
Jak zrozumieć Ewangelię? Odpowiedź daje książka pt. „Z Jezusem przez życie”
Andrzej Śliwka: Scenariusz wulgarnej akcji ośmiu gwiazdek został napisany cyrylicą
