Przejdź do treści
Polska 4 lipca – co wydarzyło się tego dnia
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia wojska polskie hetmana Stanisława Żółkiewskiego rozbiły pod Kłuszynem armię kniazia Dymitra Iwanowicza Szujskiego; w Gdańsku powieszono publicznie 6. członków personelu obozu koncentracyjnego Stutthof; w Kielcach doszło do pogromu ludności żydowskiej; odbyło się inauguracyjne posiedzenie Sejmu i Senatu; w drugiej turze wyborów prezydenckich zwyciężył Bronisław Komorowski. Urodzili się m. in. Jan Leon Kozietulski, Julian Krzyżanowski, Józef Putek, Jan Strzelecki, Ryszard Reiff, Konrad Swinarski, Henryk Grynberg, Zdzisława Donat, Stefan Meller, Andrzej Poniedzielski, Wojciech Adamczyk. Zmarli natomiast: Szymon Rudnicki, Maria Skłodowska-Curie, Józef Pankiewicz, Władysław Sikorski, Kazimierz Tumidajski, Jan Kucharzewski, Antoni Słonimski, Janusz Przymanowski oraz Gustaw Herling-Grudziński.

1364 – Barczewo (ówczesny Wartembork) uzyskało prawa miejskie.

1456 - Sporządzono testament Arnolda von Dattelna, w którym zapisał pieniądze na odbudowę kościołów i szpitali w Dobrym Mieście i Fromborku. Proboszcz kapituły wspomina o przeprowadzeniu gruntownej przebudowy szpitala fromborskiego i wzniesieniu przy nim, do dziś istniejącej, kaplicy św. Anny. Nazywa się go założycielem szpitala i kaplicy „ad laudem Dei et St. Annae Matris Mariae”.

1537Mikołaj Kopernik przywiózł do Fromborka ciało, zmarłego w Lidzbarku (1 lipca), biskupa Maurycego Ferbera, do którego został wezwany pod koniec czerwca po ataku epilepsji, w wyniku którego biskup został częściowo sparaliżowany. Przed śmiercią Ferbera Kopernik nie dotarł jednak do Lidzbarka, gdyż po drodze spotkał posłańca wiozącego wieść o śmierci biskupa do Fromborka.

1610 - Wojska polskie dowodzone przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego rozbiły pod Kłuszynem armię kniazia Dymitra Iwanowicza Szujskiego, zdążającą na odsiecz Smoleńskowi; zwycięstwo w bitwie otworzyło Polakom drogę do Moskwy.

1621 – W Lidzbarku Warmińskim zmarł biskup warmiński (1604–21) Szymon Rudnicki. Został pogrzebany w katedrze fromborskiej.

1633 - Wojska polskie dowodzone przez hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego pod Sasowym Rogiem nad Prutem rozbiły czambuł tatarski i uwolniły jasyr oraz odzyskały łupy.

1778 - W Skierniewicach urodził się Jan Leon Kozietulski, pułkownik wojsk polskich, uczestnik wojen napoleońskich, dowódca szwadronu pułku szwoleżerów gwardii, który wsławił się w ataku na przełęcz Somosierra.

1890 - W Krypcie Wieszczów Narodowych na Wawelu odbył się ponowny pogrzeb sprowadzonych z Paryża szczątków Adama Mickiewicza.

1892 - W Stojańcach pod Lwowem urodził się Julian Krzyżanowski, historyk literatury; autor m.in. „Historii literatury polskiej”, wydawca dzieł Jana Kochanowskiego, Juliusza Słowackiego, Henryka Sienkiewicza.

1892 - W Wadowicach urodził się Józef Putek, prawnik, parlamentarzysta, działacz ruchu ludowego.

1897 – W Szczecinie wyjechał na trasę pierwszy tramwaj elektryczny.

1916 - Początek walk Legionów Polskich z wojskami rosyjskimi pod Kostiuchnówką.

1919 - W Warszawie urodził się Jan Strzelecki, socjolog, eseista, uczestnik Powstania Warszawskiego, współpracownik KOR i Towarzystwa Kursów Naukowych, doradca „Solidarności”; zmarł w 1988 r. w wyniku brutalnego pobicia w Warszawie; okoliczności napadu nie zostały wyjaśnione.

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: generalna kontrofensywa Armii Czerwonej na Białorusi; w wyniku przerwania polskich linii obronnych nad Autą i Berezyną nastąpił odwrót wojsk polskich na całym froncie.

1923 - W Warszawie urodził się Ryszard Reiff, w czasie II wojny światowej członek Konfederacji Narodu, od 1944 r. w AK; współzałożyciel Stowarzyszenia „Pax”, w latach 1978-1982 jego przewodniczący; od 1981 r. członek Rady Państwa; jako jedyny z 14. jej członków sprzeciwił się 13 grudnia 1981 r. zatwierdzeniu uchwały o wprowadzeniu stanu wojennego i dekretu o stanie wojennym, za co został odwołany ze stanowiska; senator z ramienia Komitetu Obywatelskiego (1989-1991); przewodniczący Związku Sybiraków (1989-2006).

1929 - W Warszawie urodził się Konrad Swinarski, wybitny twórca teatralny, reżyser, scenograf; w dziejach teatru zapisał się m.in. jako realizator polskich narodowych dramatów: „DziadówAdama Mickiewicza (1973 r.) i „WyzwoleniaStanisława Wyspiańskiego (1974 r.), oba spektakle powstały w Starym Teatrze w Krakowie.

1934 - W Sancellemoz we Francji zmarła Maria Skłodowska-Curie, autorka pionierskich prac z fizyki i chemii jądrowej, jedyna dotąd kobieta uhonorowana przez Szwedzką Akademię Nauk dwiema Nagrodami Nobla.

1936 - W Warszawie urodził się Henryk Grynberg, polski pisarz żydowskiego pochodzenia, autor książek o Holokauście i stosunkach polsko-żydowskich; m.in. „Dziedzictwo”, „Żydowska wojna”, „Zwycięstwo”, „Życie ideologiczne”, „Kadisz”, „Szkice rodzinne”, „Ojczyzna”; od 1967 r. mieszka w USA.

1936 - W Poznaniu urodziła się Zdzisława Donat, śpiewaczka operowa o światowej sławie; w jej repertuarze ważne miejsce zajmują role w operach Wolfganga Amadeusa Mozarta; zwłaszcza rola Królowej Nocy w „Czarodziejskim flecie”.

1940 - W Marsylii zmarł Józef Pankiewicz, malarz, grafik; w swojej twórczości nawiązywał m.in. do francuskiego impresjonizmu, do jego znanych dzieł należą m.in. „Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą” z 1892 r.

1941 - W nocy z 3 na 4 lipca Niemcy aresztowali we Lwowie ponad 20 profesorów uczelni lwowskich, a także ich bliskich, przyjaciół oraz osoby przypadkowo zastane w mieszkaniach; wszyscy zostali zamordowani 4 lipca na Wzgórzach Wuleckich; od kul zginęło 40 osób, wśród nich profesorowie: Antoni Cieszyński, Władysław Dobrzaniecki, Jan Grek, Jerzy Grzędzielski, Edward Hamerski, Henryk Hilarowicz, Włodzimierz Krukowski, Roman Longchamps de Berier, Antoni Łomnicki, Witold Nowicki, Tadeusz Ostrowski, Stanisław Piłat, Stanisław Progulski, Roman Rencki, Włodzimierz Sieradzki, Adam Sołowij, Włodzimierz Stożek, Kazimierz Vetulani, Kasper Weigel, Roman Witkiewicz oraz Tadeusz Boy-Żeleński.

1942 - W Lyonie urodził się Stefan Meller, historyk, dyplomata; ambasador RP we Francji (1996-2001) i w Rosji (2002-2005), minister spraw zagranicznych (2005-2006); wykładowca historii, prorektor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie; redaktor naczelny miesięcznika historycznego „Mówią wieki”.

1943 - W Nowym Jorku założono Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce.

1943 – W katastrofie brytyjskiego samolotu C-87 Liberator krótko po starcie z Gibraltaru zginął premier RP na Uchodźstwie i Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysław Sikorski i (prawdopodobnie) 15 innych osób, a jedna (czechosłowacki pilot Eduard Prchal) została ranna.

1943 - Niemiecka policja i żandarmeria spacyfikowały Bór Kunowski na Kielecczyźnie, mordując łącznie 43 osoby, w tym paląc żywcem w stodole 22 osoby (7. mężczyzn, 6 kobiet i 9. dzieci).

1943 - Podczas pacyfikacji wsi Liszki w Małopolsce Niemcy zamordowali 30 osób.

1944 - W lesie Rapy na obrzeżach Biłgoraja Niemcy zamordowali ponad 60. partyzantów, schwytanych podczas akcji Sturmwind II.

1945 - Założono klub sportowy Pogoń Lębork.

1946 – W Gdańsku powieszono publicznie 6. członków personelu (w tym 5 kobiet) i 5. polskich kapo z byłego obozu koncentracyjnego Stutthof.

1946 - Władze sowieckie przemianowały Królewiec na Kaliningrad; zmarły w 1946 r. Michaił Kalinin był działaczem komunistycznym, przewodniczącym Prezydium Rady Najwyższej ZSRS, współodpowiedzialny za represje i terror lat 30., a także zbrodnię katyńską.

1946 - W Kielcach doszło do pogromu ludności żydowskiej; z rąk cywilnych mieszkańców miasta, milicjantów i żołnierzy, zginęło 37 Żydów; zbrodnia spowodowała żydowski exodus z Polski.

1947 - Do Gdyni powrócił ORPBłyskawica”.

1947 - Na skutek więziennej głodówki w szpitalu w Skopinie pod Moskwą zmarł płk Kazimierz Tumidajski („Marcin”), dowódca Okręgu Lubelskiego AK, aresztowany w sierpniu 1944 r. przez NKWD.

1950 - Z Nowego Jorku, poprzez nadajnik we Frankfurcie nad Menem, Radio Wolna Europa rozpoczęło nadawanie audycji w języku polskim.

1952 - W Nowym Jorku zmarł Jan Kucharzewski, polityk, historyk, publicysta; w latach 1917-1918 premier rządu Rady Regencyjnej; autor książki „Od białego caratu do czerwonego”.

1954 - W Iwaniskach urodził się Andrzej Poniedzielski, poeta, felietonista, autor tekstów piosenek.

1958 – Papież Pius XII nominował księdza Karola Wojtyłę biskupem tytularnym Ombrii i biskupem pomocniczym Krakowa.

1959 - W Szczecinie urodził się Wojciech Adamczyk, reżyser teatralny i telewizyjny, twórca m.in. seriali „Tata, a Marcin powiedział” i „Ranczo”.

1975 - W Hamburgu zakończył się proces byłego szefa warszawskiego Gestapo Ludwiga Hahna, który został uznany winnym popełnienia masowego mordu i skazany na karę dożywotniego więzienia; zmarł w więzieniu w 1986 r.

1976 - W Warszawie zmarł Antoni Słonimski, poeta, felietonista, dramatopisarz, satyryk, krytyk teatralny i filmowy; współtwórca grupy poetyckiej Skamander, autor słynnych „Kronik Tygodniowych” publikowanych w przedwojennych „Wiadomościach literackich”; prezes Związku Literatów Polskich (1956-1959).

1982 - Na XII Mistrzostwach Świata w piłce nożnej rozgrywanych w Hiszpanii reprezentacja Polski zremisowała z ZSRS 0:0, awansując do półfinału.

1988 - Premiera filmu „Pantarej” w reżyserii Krzysztofa Sowińskiego.

1989 - Inauguracyjne posiedzenie Sejmu i Senatu.

1998 - W domu opieki w Wuppertalu zmarł Kurt Franz, niemiecki zbrodniarz, ostatni komendant obozu zagłady w Treblince; pod koniec wojny uciekł z niewoli amerykańskiej, następnie żył pod swoim nazwiskiem w Niemczech; po aresztowaniu w 1959 r. został skazany na dożywotnie więzienie; w 1993 r. zwolniono go z więzienia ze względów zdrowotnych.

1998 - W Warszawie zmarł Janusz Przymanowski, pisarz, publicysta, autor powieści dla młodzieży „Czterej pancerni i pies”.

2000 - W Neapolu zmarł Gustaw Herling-Grudziński, prozaik, eseista, publicysta, krytyk literacki; autor m.in. „Innego świata” i „Dziennika pisanego nocą”; więzień sowieckich łagrów, żołnierz 2. Korpusu Polskiego, uczestnik bitwy o Monte Cassino.

2010 - W drugiej turze wyborów prezydenckich Bronisław Komorowski uzyskując 53,01 proc. głosów pokonał Jarosława Kaczyńskiego - 46,99 proc.; frekwencja wyniosła 55,31 proc.

PAP

Wiadomości

Francja i Polska przeciwko UE: blokada umowy z Mercosur jako cios dla europejskiego rolnictwa

Nisztor: ws. Collegium Humanum chodzi o masowy proceder kupowania dyplomów - to sprawa ponadpolityczna

Puchar Europy: Anwil awansował do drugiego etapu

Express Republiki | 14.11.2024 | Republika

TYLKO U NAS

Bliska współpracownica Tuska blokuje "Republikę" w KPRM, jej partner jest wydawcą w TVN24

Posłanka Żukowska zaniepokojona zatrzymaniem Sutryka

Izrael przygotowuje rozejm w Libanie jako "prezent" dla Trumpa

Młody sportowiec nie żyje. Pojechał spełniać marzenia

Kolejne zatrzymanie przez CBA ws. Collegium Humanum

#BitwaPolityczna | Koalicja 13 grudnia podszywa się pod PiS

Legendarna narciarka wznawia karierę. Ma 40 lat

Kaczyński mocno o Tusku, Hołowni i Orlenie

Czekał w lesie na śmierć. Wtedy nadleciał dron

Dobre występy siatkarzy w Lidze Mistrzów

Sprawca śmiertelnego wypadku na Trasie Łazienkowskiej jest już w Polsce

Najnowsze

Francja i Polska przeciwko UE: blokada umowy z Mercosur jako cios dla europejskiego rolnictwa

Bliska współpracownica Tuska blokuje "Republikę" w KPRM, jej partner jest wydawcą w TVN24

TYLKO U NAS

Posłanka Żukowska zaniepokojona zatrzymaniem Sutryka

Izrael przygotowuje rozejm w Libanie jako "prezent" dla Trumpa

Młody sportowiec nie żyje. Pojechał spełniać marzenia

Nisztor: ws. Collegium Humanum chodzi o masowy proceder kupowania dyplomów - to sprawa ponadpolityczna

Puchar Europy: Anwil awansował do drugiego etapu

Express Republiki | 14.11.2024 | Republika