Przejdź do treści

Polska 4 grudnia – co wydarzyło się tego dnia

Źródło: TV Republika

Tego dnia utworzona została Liga Polska – klasa piłkarskich rozgrywek; Kazimierz Sosnkowski podpisał instrukcję o organizowania ZWZ; władze niemieckie wydały rozporządzenie o utworzeniu sądów doraźnych dla Polaków i Żydów; powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota”; otwarto Planetarium Śląskie w Chorzowie; we Wrocławiu rozpoczął się proces 6. sprawców napadu na bank w Wołowie; rządowy śmigłowiec z premierem Leszkiem Millerem rozbił się pod Piasecznem; ujawniono seksaferę w Samoobronie RP. Urodzili się m. in. Barbara Bronisława Czarnowska, Adam Stanisław Sapieha, Andrzej Edward Koźmian, Franciszek Ksawery Pruszyński, Barbara Abramow-Newerly, Andrzej Szalawski, Zdzisław Kozień, Jarosław Gowin. Zmarli natomiast: Joachim Retyk, Józef Teodorowicz, Tadeusz Kasprzycki, Jerzy Mańkowski, Stanisława Walasiewicz, Adam Hanuszkiewicz, Wacław Gaziński, Kazimierz Świtoń oraz Tadeusz Chmielewski.

Dzisiaj imieniny obchodzą: Barbara, Krystian oraz Benon, Bernard, Bratomiła, Bratumiła, Chrystian, Ciechosław, Ciechosława, Cieszybor, Feliks, Filip, Hieronim, Jan, Klemens, Marut, Maruta, Marutas, Melecjusz, Osmund, Piotr, Teofan

Nietypowe święta: Dzień Górnika, Święto Wojsk Rakietowych i Artylerii, Międzynarodowy Dzień Geparda

1337 - Herman z Pragi został mianowany biskupem warmińskim. 

1520 – Na Sejmie w Bydgoszczy zatwierdzono wydany 7. stycznia tego roku przez króla Zygmunta Starego przywilej toruński, którego głównym postanowieniem było wprowadzenie przymusu pańszczyzny w wysokości jednego dnia w tygodniu, w miejsce 2-4 dni w roku. 

1563 - W Trydencie zakończył się sobór powszechny Kościoła katolickiego, który wśród wiernych zapoczątkował ruch kontrreformacji. 

1574 - W Koszycach zmarł Retyk, właściwie Georg Joachim von Lauchen, matematyk, astronom, lekarz, kartograf, nauczyciel, autor tablic trygonometrycznych; od 1554 r. przebywał w Krakowie; przyjaciel Mikołaja Kopernika, jeden z inicjatorów wydania jego dzieł. Retyk przybył na Warmię z Wittenbergii w 1539 roku. Wspólnie z biskupem Tiedemannem Giesem nakłonił Kopernika, by ten wydał drukiem swe monumentalne dzieło. Druku „De revolutionibus orbium coelestium” miała dokonać norymberska oficyna Jana Petreiusa. We wrześniu 1541 roku Joachim Retyk opuścił Warmię i zabrał ze sobą kopię rękopisu „O obrotach sfer niebieskich” do Norymbergii, gdzie księga miała być niezwłocznie oddana do druku. Jednak druk dzieła dość obszernego i opatrzonego licznymi rycinami przewlekał się aż do wiosny 1543 roku. 

1689 - W Gdańsku urodził się Gotfryd Lengnich, prawnik, historyk. 

1810 - Urodziła się Barbara Bronisława Czarnowska, polska podchorąża, Wojska Polskiego, odznaczona krzyżem Virtuti Militari

1828 - W Warszawie urodził się Adam Stanisław Sapieha, książę, polityk galicyjski, ojciec kard. Adama Stefana Sapiehy

1836 - W Poitiers we Francji ogłoszono „Manifest” Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, który zapowiadał m.in. walkę o niepodległość, równość obywateli i uwłaszczenie chłopów bez odszkodowania. 

1840 - Urodził się Andrzej Edward Koźmian, literat, poeta, publicysta i działacz polityczny. 

862 – Otwarto Kolej Warszawsko-Bydgoską. 

1907 - W Wolicy Kierekieszynej na Wołyniu urodził się Franciszek Ksawery Pruszyński, reporter, dyplomata, publicysta. 

1908 - Urodziła się Barbara Abramow-Newerly, aktorka i reżyser teatralny. 

1911 - W Warszawie urodził się Andrzej Szalawski, właściwie Andrzej Pluciński, aktor, znany m.in. z roli Juranda ze Spychowa w filmie Aleksandra FordaKrzyżacy” oraz z „Ziemi obiecanejAndrzeja Wajdy, w której zagrał Hermana Bucholca. W 1939 r. uczestnik kampanii polskiej. Podczas okupacji niemieckiej grał w jawnych teatrach Warszawy, był również lektorem hitlerowskiej kroniki filmowej. Jesienią 1941 r. podjął współpracę z kontrwywiadem ZWZ-AK; był członkiem wydziału śledczego Komisji Walki Podziemnej na Warszawę. Po wojnie na kilka lat odsunięty od pracy aktorskiej. Aresztowany i oskarżony w 1948 r. „o działanie na szkodę narodu polskiego” został skazany na 4 lata więzienia. Po wyjściu na wolność w 1952 r. związany był ze scenami łódzkimi i warszawskimi. 

1924 - W Krakowie urodził się Zdzisław Kozień, aktor, znany m.in. z seriali: „07 zgłoś się” - rola porucznika Zubka oraz „Królowa Bona”, w którym zagrał króla Zygmunta I. Starego

1926 - W Poznaniu odbył się inauguracyjny zjazd Obozu Wielkiej Polski, na którym ogłoszono deklarację programową. 

1926 - Utworzona została Liga Polska, najwyższa klasa męskich rozgrywek w piłce nożnej. 

1927 - Rozpoczęło nadawanie Polskie Radio Katowice. 

1930 - Rząd marszałka Józefa Piłsudskiego podał się do dymisji; na czele nowego gabinetu stanął Walery Sławek

1933 - Pierwszy próbny lot odbył sportowy samolot polskiej konstrukcji RWD-9

1938 - We Lwowie zmarł Józef Teodorowicz, arcybiskup lwowski obrządku ormiańskiego, teolog, poseł na Sejm Ustawodawczy (1919-22), senator RP (1923). 

1939 - Gen. Kazimierz Sosnkowski podpisał „Instrukcję Nr 1” dotyczącą organizowania w kraju Związku Walki Zbrojnej. 

1941 - Gen. Władysław Sikorski i Józef Stalin podpisali w Moskwie polsko-sowiecką deklarację o walce z Niemcami. 

1941 - Władze niemieckie wydały rozporządzenie o utworzeniu na terenach zaanektowanych do III. Rzeszy sądów doraźnych dla Polaków i Żydów. 

1942 - We wsiach Pantalowice i Hadle Szklarskie okupanci niemieccy zamordowali dziewięciu Polaków pomagających Żydom. 

1942 - W Warszawie przy Delegaturze Rządu na Kraj powstała Rada Pomocy Żydom „Żegota” - jedyna w okupowanej przez Niemców Europie instytucja państwowa ratująca Żydów od zagłady. 

1944 - Niemcy dokonali pacyfikacji wsi i masakry 15. mieszkańców Zawadki (powiat myślenicki). 

1955 – Otwarto Planetarium Śląskie w Chorzowie. 

1956 - Władze reaktywowały Związek Harcerstwa Polskiego. 

1956 - Na tzw. Ziemiach Odzyskanych Kościół katolicki mianował biskupów, rządców diecezjalnych w miejsce dotychczasowych wikariuszy kapitulnych. 

1961 - W Krakowie urodził się Jarosław Gowin, polityk, senator VI. kadencji, poseł VI, VII, VIII kadencji; w latach 2011-2013 minister sprawiedliwości w rządzie Platformy Obywatelskiej, od 2015 roku wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego w rządzie PiS, publicysta i autor książek, wieloletni redaktor miesięcznika „Znak”. 

1961 – Uruchomiono Elektrociepłownię „Siekierki”. 

1962 – We Wrocławiu rozpoczął się proces 6. sprawców napadu na bank w Wołowie. 19. sierpnia 1962 w Wołowie, w pobliżu Wrocławia pięcioosobowa grupa przestępców, wspomagana przez dwóch wspólników, dostała się do pomieszczeń oddziału Narodowego Banku Polskiego w budynku przy placu Jana III. Sobieskiego 6 i dokonała kradzieży gotówki. W wyniku napadu skradziono 12 531 000 złotych. Średnie miesięczne wynagrodzenie w 1962 wynosiło 1680 zł. 

1962 - Rozpoczęto wydobycie w KWK „Jastrzębie” w Jastrzębiu-Zdroju. 

1969 - Rozpoczęto wydobycie w KWK „Zofiówka” w Jastrzębiu-Zdroju. 

1971 - Rozpoczęto wydobycie w KWK „Borynia” w Jastrzębiu-Zdroju. 

1978 - W Montrealu zmarł gen. Tadeusz Kasprzycki, członek Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, dowódca I. Kompanii Kadrowej, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej, ostatni minister spraw wojskowych II. RP. 

1979 - Zmarł Jerzy Mańkowski, polski powieściopisarz, autor opowiadań i sztuk teatralnych. 

1980 - W Cleveland, w czasie napadu na sklep, została śmiertelnie postrzelona Stanisława Walasiewicz, polska lekkoatletka, wielokrotna rekordzistka świata, mistrzyni olimpijska w biegu na 100 m z Los Angeles w 1932 r. 

1985 - Gen. Wojciech Jaruzelski złożył wizytę we Francji - pierwszą na Zachodzie od 1981 roku. 

1991 – Zarządzeniem ministra łączności w miejsce państwowej jednostki organizacyjnej Polska Poczta, Telegraf i Telefon powołano dwa oddzielne podmioty gospodarcze: Państwowe Przedsiębiorstwo Użyteczności Publicznej Poczta Polska oraz Spółkę Akcyjną Skarbu Państwa Telekomunikacja Polska. 

1996 - Wystartowała polska wersja telewizyjnego kanału dokumentalnego „Planete”. 

1998 - Premiera komedii wojennej „Złoto dezerterów” w reżyserii Janusza Majewskiego

2003 – Rządowy śmigłowiec Mi-8 z premierem Leszkiem Millerem rozbił się pod Piasecznem koło Warszawy, w wyniku czego rannych zostało 14 spośród 15. osób na pokładzie. 

2006 – Ujawniono seksaferę w Samoobronie RP. 

2011 - W Warszawie zmarł Adam Hanuszkiewicz, reżyser, aktor; współtwórca i pierwszy reżyser naczelny Teatru TV; dyrektor teatrów warszawskich: Powszechnego, Narodowego i Nowego. 

2013 - Zmarł Wacław Gaziński, pisarz, rzeźbiarz, kompozytor, wszechstronny artysta z pokolenia Kolumbów. 

2014 - W Katowicach zmarł Kazimierz Świtoń, działacz opozycji w czasach PRL, represjonowany przez władze komunistyczne; członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych (1978), członek NSZZ „Solidarność”; poseł na Sejm (1991-93). 

2016 - W Warszawie zmarł Tadeusz Chmielewski, reżyser filmowy i scenarzysta. Autor komedii „Nie lubię poniedziałku” i „Jak rozpętałem II. wojnę światową”. 

Źródło: PAP 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.


 

Wiadomości

Trump z życzeniami: Będziemy zawsze życzyć Merry Christmas!

Pierwszy przypadek małpiej ospy w Belgii

Dołęga poprawił dwa rekordy Polski do lat 16

To było najważniejsze w polskim Kościele w mijającym roku

Iran znosi zakaz WhatsApp i Google Play. Co się dzieje?

Rośnie liczba cudzoziemców przybywających do Polski

Stara polska tradycja bożonarodzeniowa. Skąd przyszła?

Rodzinna Wigilia posła Gontarza: opieka nad synkiem i klasyczne smaki

TYLKO U NAS

Michał Wójcik. Polityk w Wigilię – rodzinne smaki i kolędy

Republika. O godz. 20:05 zapraszamy na Gościa Dzisiaj

W Lidze Mistrzów zagrają trzy polskie zespoły

Przed tą stajenką jest nawet kolej - bo szopkę budują od lat kolejarze

Nowy rząd na Islandii chce do UE. Padła data referendum

Protesty chrześcijan w Damaszku przeciwko spaleniu choinki

Oskar Kwiatkowski: Zgodnie z tradycją święta będą rodzinne

Najnowsze

Trump z życzeniami: Będziemy zawsze życzyć Merry Christmas!

Iran znosi zakaz WhatsApp i Google Play. Co się dzieje?

Rośnie liczba cudzoziemców przybywających do Polski

Stara polska tradycja bożonarodzeniowa. Skąd przyszła?

Rodzinna Wigilia posła Gontarza: opieka nad synkiem i klasyczne smaki

Pierwszy przypadek małpiej ospy w Belgii

Dołęga poprawił dwa rekordy Polski do lat 16

To było najważniejsze w polskim Kościele w mijającym roku