Przejdź do treści

Polska 3 października – co wydarzyło się tego dnia

Źródło: TV Republika

Tego dnia publikowano tzw. Raport Morgenthaua z pobytu w Polsce amerykańskiej misji rządowej badającej doniesienia o pogromach na Żydach; Hans Frank powiedział „Polska będzie traktowana jako kolonia, a Polacy będą niewolnikami Wielkoniemieckiej Rzeszy”; Polskie Radio uruchomiło drugi program ogólnopolski; w Warszawie odbyły się manifestacje po zamknięciu tygodnika „Po prostu”; w zakładach pracy na wezwanie „Solidarności” odbył się jednogodzinny strajk; Wisława Szymborska została laureatką Nagrody Nobla; telewizja TVN rozpoczęła nadawanie programu. Urodzili się m. in. Julian Krzewiński, Karol Szymanowski, Stanisław Tatar, Władysław Czapliński, Stanisław Skrowaczewski, Andrzej Szarmach. Zmarli natomiast: Józef Leśniewski, Władysław Zamoyski, Jerzy Żurawlew, Tadeusz Kotarbiński, Wojciech Jerzy Has, Franciszek Walicki oraz Jerzy Urban.

1458 - W Krakowie urodził się Kazimierz Jagiellończyk, syn króla Kazimierza IV. Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki; kanonizowany w 1602 r.; patron Korony i Litwy. 

1501 - Sejm walny w Piotrkowie wybrał Aleksandra Jagiellończyka na króla Polski. 

1846 - Zakończono budowę Kolei Górnośląskiej łączącej Wrocław z Mysłowicami. 

1882 - W Warszawie urodził się Julian Krzewiński, aktor, scenarzysta. 

1882 - W Tymoszówce w Ukrainie urodził się Karol Szymanowski, kompozytor, pianista, krytyk muzyczny, przedstawiciel Młodej Polski; uznawany obok Fryderyka Chopina za najwybitniejszego polskiego kompozytora. 

1896 - W Biórkowie Wielkim w Małopolsce urodził się Stanisław Tatar, generał WP; w latach 1940-43 szef Oddziału III. Operacyjnego KG ZWZ-AK, od 1943 r. zastępca Komendanta Głównego; w 1951 r. skazany w „procesie generałów” na dożywotnie więzienie; w 1956 r. zwolniony i zrehabilitowany. 

1905 - W Tuchowie urodził się Władysław Czapliński, historyk, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego; badacz dziejów XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. 

1905 – W Szczecinie została otwarta Biblioteka Miejska (obecnie Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica). 

1905 – W Łodzi odbył się wielotysięczny pogrzeb przemysłowca branży włókienniczej Juliusza Kunitzera, zastrzelonego 30. września w tramwaju przez członków PPS – Adolfa Szulca i Stefana Jędrasa

1910 - We Lwowie powołano tajną organizację Armia Polska, która powstała w miejsce Polskiego Związku Wojskowego; Armia Polska utworzona została z inicjatywy Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. 

1919 - Opublikowano tzw. Raport Morgenthaua z pobytu w Polsce amerykańskiej misji rządowej mającej zbadać doniesienia o pogromach na Żydach. Komisja informowała, że „władze polskie nie były inicjatorami zajść, co sugerowały środowiska amerykańskie i zachodnioeuropejskie żydowskie”. Przeciwnie, „II. Rzeczpospolita starała się poskramiać wszelkie objawy antysemityzmu”. 

1921 - W Warszawie zmarł gen. Józef Leśniewski, dowódca 3. Dywizji Strzelców I Korpusu Polskiego w Rosji (1917-1918); w latach 1919-20 minister spraw wojskowych i członek Rady Obrony Państwa. 

1923 - We Lwowie urodził się Stanisław Skrowaczewski, dyrygent, kompozytor. 

1924 - W Kórniku zmarł Władysław Zamoyski, działacz społeczny; inicjator budowy linii kolejowej Chabówka-Zakopane; uratował od całkowitego zniszczenia zdewastowane przez poprzednich właścicieli lasy tatrzańskie; zaangażowany w spór graniczny z Królestwem Węgier o Morskie Oko; wszystkie swoje dobra wielkopolskie oraz zakopiańskie przekazał na cele społeczne i narodowe. 

1933 - Marszałek Polski Józef Piłsudski został Honorowym Obywatelem Miasta Krakowa. 

1939 - Gubernator Hans Frank powiedział w Poznaniu: „Polska będzie traktowana jako kolonia, a Polacy będą niewolnikami Wielkoniemieckiej Rzeszy”. 

1944 – Powstanie Warszawskie: Po północy z 2. na 3. października podpisano honorowy akt o kapitulacji Powstania Warszawskiego. 

1949 - Polskie Radio uruchomiło drugi program ogólnopolski. 

1950 - W Gdańsku urodził się Andrzej Szarmach, piłkarz, napastnik reprezentacji Polski, która dwukrotnie zajęła trzecie miejsce w mistrzostwach świata (1974, 1982); zdobywca srebrnego medalu w 1976 r. na igrzyskach olimpijskich w Montrealu, gdzie został królem strzelców. 

1957 - Początek kilkudniowych manifestacji w Warszawie wywołanych zamknięciem przez władze komunistyczne tygodnika „Po prostu”. 

1958 - Premiera filmu „Popiół i diament” w reżyserii Andrzeja Wajdy

1965 - Premiera filmu „Wstręt” w reżyserii Romana Polańskiego

1973 – Dokonano oblotu szybowca SZD-41Jantar Standard”. 

1978 - W Watykanie odbył się pogrzeb papieża Jana Pawła I

1980 - W wielu zakładach pracy na wezwanie „Solidarności” odbył się jednogodzinny strajk, będący protestem przeciwko opieszałości władz komunistycznych we wprowadzaniu w życie Porozumień Sierpniowych. 

1980 - W Warszawie zmarł Jerzy Żurawlew, pianista, pedagog, inicjator Konkursu Chopinowskiego; w latach 1923-39 profesor warszawskiej Wyższej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina, a od 1949 r. Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie. 

1981 - W Warszawie zmarł prof. Tadeusz Kotarbiński, wybitny polski filozof, logik, etyk, twórca prakseologii, czyli teorii sprawnego działania. 

1982 - Premiera serialu telewizyjnego „Jan Serce” w reżyserii Radosława Piwowarskiego

1988 – Premiera polsko-sowieckiego filmu „Klątwa Doliny Węży” w reżyserii Marka Piestraka

1996 - Wisława Szymborska została laureatką literackiej Nagrody Nobla. 

1997 - Telewizja TVN rozpoczęła nadawanie pierwszych programów; tego samego dnia po raz pierwszy wyemitowano program informacyjny „Fakty”. 

2000 - W Łodzi zmarł Wojciech Jerzy Has, reżyser, autor filmów „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Lalka”, „Sanatorium pod Klepsydrą”. 

2007 - Wojna w Iraku: W zamachu na konwój dyplomatyczny w stolicy Iraku Bagdadzie ranny został polski ambasador Edward Pietrzyk, a 3 osoby, w tym funkcjonariusz Biura Ochrony Rządu, poniosły śmierć. 

2015 - W Gdyni zmarł Franciszek Walicki, dziennikarz muzyczny, autor tekstów piosenek, publicysta. 

2022 – W Piasecznie zmarł Jerzy Urban, dziennikarz, publicysta, redaktor „Po prostu” i „Polityki”; rzecznik prasowy rządu PRL w latach 1981-1989; założyciel i redaktor naczelny tygodnika „Nie”. 

źródło: PAP 

Wiadomości

48 godz. w syryjskim miasteczku. Od spalenia choinki do przeprosin

Rosja zaczyna płacić za wojnę. Pierwszy miliard dolarów dla Ukrainy

Sprawca zabójczego rajdu w Magdeburgu zostawił testament

Trump planuje zmienić nazwę najwyższego szczytu Ameryki Północnej

Żyją na ziemi. Badacze: Nie wiemy kim oni są?

Jeden gol, który wywrócił do góry nogami jego życie

Trump jedną wypowiedzią dozbroił Grenlandię. Dania bije się w...

Krwawe zamieszki po decyzji sądu w sprawie wyborów

AI w kościele. Awatar Jezusa spowiadał wiernych

ks. J. Stańczuk: w święta unikajmy rozmów o polityce

Ekstraklasa piłkarska. Ante Simundza trenerem Śląska Wrocław

Wyjątkowy koncert kolęd w Republice!

Karlitzek zostaje w Indykpolu na dwa kolejne sezony

Puchar Francji: PSG lepsze po rzutach karnych

Nalot na klasztor dominikanów. Tusk wysłał swoich siepaczy

Najnowsze

48 godz. w syryjskim miasteczku. Od spalenia choinki do przeprosin

Żyją na ziemi. Badacze: Nie wiemy kim oni są?

Jeden gol, który wywrócił do góry nogami jego życie

Trump jedną wypowiedzią dozbroił Grenlandię. Dania bije się w...

Krwawe zamieszki po decyzji sądu w sprawie wyborów

Rosja zaczyna płacić za wojnę. Pierwszy miliard dolarów dla Ukrainy

Sprawca zabójczego rajdu w Magdeburgu zostawił testament

Trump planuje zmienić nazwę najwyższego szczytu Ameryki Północnej