Przejdź do treści

Polska 3 czerwca – co wydarzyło się tego dnia

Źródło: PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia premierzy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch złożyli deklarację o powstaniu państwa polskiego; pierwszy raz do niepodległej Polski przyjechała Maria Skłodowska-Curie; w wyniku niemieckiej pacyfikacji wsi Strużki koło Staszowa zginęły 74 osoby, w tym 18. dzieci w wieku od 1 do 10 lat; ranny w zamachu 13. maja papież Jan Paweł II opuścił klinikę Gemelli; wyemitowano pierwszy odcinek teleturnieju „Jeden z dziesięciu”. Urodzili się m. in. Antoni Malczewski, Juliusz Rómmel, Wiesław Michnikowski, Bronisław Chromy, Andrzej Garlicki, Marek Koterski, Jolanta Kwaśniewska, Joachim Halupczok, Łukasz Kamiński. Zmarli natomiast: Jan Zamoyski, Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, Stanisław Iszora, Oskar Kolberg, Adolf Dygasiński, Emil Barchański, Tadeusz Kotz oraz Robert Brylewski.

1458 – Prepozytem kapituły warmińskiej został Arnold Datteln bratanek kanonika Arnolda Dattelna. Odtąd stale rezydował przy katedrze we Fromborku. Latem 1465 r. sporządził testament, w którym część sumy otrzymanej od stryja przeznaczył na szpital św. Ducha we Fromborku. Z prałatury zrezygnował w 1472 r.; zmarł w listopadzie tego roku.

1524Mikołaj Kopernik napisał list zatytułowany „O ruchu ósmej sfery przeciw Wernerowi” do Bernarda Wapowskiego, swego przyjaciela z czasów studiów w Krakowie, w którym – na prośbę Wapowskiego – wyraża swoją opinię o głośnym traktacie norymberskiego astronoma Jana Wernera. Ocena traktatu była zdecydowanie krytyczna, lecz Kopernik nie wyjawiał w niej swojej teorii heliocentrycznej.

1605 - Zmarł kanclerz i hetman wielki koronny Jan Zamoyski, założyciel Zamościa, humanista, filolog i mówca.

1726 – Założono Wyższe Seminarium Duchowne w Kielcach.

1793 - Urodził się Antoni Malczewski, poeta, autor „Marii”, pierwszej powieści poetyckiej w literaturze polskiej.

1855 - W Gdańsku zmarł Krzysztof Celestyn Mrongowiusz, pastor, pisarz religijny, obrońca polskości na Warmii i Mazurach, autor podręczników do nauki języka polskiego.

1863 - Powstanie styczniowe: w Wilnie został rozstrzelany ks. Stanisław Iszora, pierwsza ofiara terroru nowego generał-gubernatora wileńskiego Michaiła Murawjowa.

1881 - W Grodnie urodził się Juliusz Rómmel - generał WP, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r., w czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca Armii „Łódź”, a następnie Armii „Warszawa”; w okresie wojny w niewoli niemieckiej.

1890 - W Krakowie zmarł Oskar Kolberg, etnograf, folklorysta, kompozytor, autor przełomowej dla polskiej etnografii pracy „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzęd, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”.

1902 - W Grodzisku Mazowieckim zmarł Adolf Dygasiński, publicysta, pisarz, pedagog; uczestnik powstania styczniowego.

1905 - W Weiden w Górnym Palatynacie urodził się Martin Gottfried Weiss, nazistowski zbrodniarz, SS-Sturmbannfuehrer, komendant niemieckich obozów koncentracyjnych Neuengamme, Majdanek i Dachau; w 1946 r. skazany przez amerykański trybunał wojskowy na karę śmierci, wyrok wykonano.

1915 - I wojna światowa: Wojska austriackie wkroczyły do Twierdzy Przemyśl.

1918 - W Wersalu pod Paryżem premierzy Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch złożyli deklarację, że powstanie państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w Europie. Deklaracja przewidywała utworzenie „zjednoczonego i niepodległego państwa polskiego z wolnym dostępem do morza”.

1922 - W Warszawie urodził się Wiesław Michnikowski, aktor filmowy i teatralny, znany m.in. z Kabaretu Starszych Panów, jako wykonawca piosenek „Wesołe jest życie staruszka”, „Jeżeli kochać” czy „Addio pomidory”; odtwórca roli Jej Ekscelencji w „Seksmisji” Juliusza Machulskiego, wystąpił również w filmach „Gangsterzy i filantropi”, „Upał”, „Hydrozagadka”, a także w serialu „Jan Serce”.

1925 - W Leńczach koło Lanckorony urodził się Bronisław Chromy, rzeźbiarz, medalier, malarz i rysownik.

1925 - Po raz pierwszy do niepodległej Polski przyjechała Maria Skłodowska-Curie.

1932 - Na lotnisku Okęcie dokonano oblotu samolotu RWD-6.

1935 - W Warszawie urodził się Andrzej Garlicki, historyk, publicysta, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; znawca dziejów II Rzeczypospolitej, autor książek „U źródeł obozu belwederskiego”, „Przewrót majowy”, „Od maja do Brześcia”, „Od Brześcia do maja”, „Józef Piłsudski 1867-1935”, „Piękne lata trzydzieste”.

1937 – Transatlantyk MS Batory został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru (uszkodzeniu uległa instalacja elektryczna w maszynowni) w odległości 800 mil morskich od brzegów amerykańskich. Mimo poważnych uszkodzeń statek dotarł do Nowego Jorku o własnych siłach.

1939 - W Warszawie na Torze Wyścigów Konnych na Służewcu rozegrano pierwszą gonitwę.

1942 - W Krakowie urodził się Marek Koterski, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, aktor i dramatopisarz. Twórca takich filmów jak „Nic śmiesznego”, „Dzień świra”, „Wszyscy jesteśmy Chrystusami”.

1943 - W wyniku niemieckiej pacyfikacji wsi Strużki koło Staszowa w województwie świętokrzyskim zginęły co najmniej 74 osoby. Podczas ataku napastnicy spalili niemal wszystkie zabudowania oraz zamordowali 18 dzieci w wieku od 1 do 10 lat.

1945 - W nocy z 3 na 4 czerwca oddział żołnierzy podziemia niepodległościowego, zaatakowała Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Mławie uwalniając 40 więźniów reżimu komunistycznego, głównie żołnierzy AK, NSZ i BCh.

1947 - Powstał Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.

1953 - W Warszawie urodził się Krzysztof Jaroszyński, satyryk, aktor kabaretowy.

1955 - W Gdańsku urodziła się Jolanta Kwaśniewska, małżonka Aleksandra Kwaśniewskiego prezydenta w latach 1995-2005; prawnik, prezes fundacji „Porozumienie bez barier”.

1955 – Na Kasprowym Wierchu zalegało 160 cm śniegu.

1963 - W Watykanie zmarł papież Jan XXIII; zwolennik ruchu odnowy w Kościele; w 1962 r. zwołał Sobór Watykański II.

1968 - W Niwkach na Opolszczyźnie urodził się Joachim Halupczok, kolarz szosowy, mistrz świata w wyścigu indywidualnym amatorów (1989), srebrny medalista olimpijski w wyścigu drużynowym na igrzyskach w Seulu; zmarł w 1994 r.

1973 - We Wrocławiu urodził się Łukasz Kamiński, historyk specjalizujący się w najnowszej historii Polski. W latach 2009-2011 dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, w latach 2011-2016 prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Od 2017 r. szef Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia.

1981 - Ranny w zamachu z 13. maja papież Jan Paweł II opuścił rzymską Poliklinikę Gemelli i wrócił do Watykanu.

1982 - Stan wojenny: W niewyjaśnionych okolicznościach nad Wisłą zaginął 17-letni Emil Barchański, uczeń LO im. Mikołaja Reja w Warszawie; dwa dni później jego ciało wyłowiono z rzeki; Barchański uczestniczył w działalności opozycyjnej, zatrzymany w marcu 1982 r. przez SB był maltretowany i zmuszany do składania fałszywych zeznań, które odwołał przed sądem, informując jednocześnie o metodach stosowanych wobec niego w śledztwie.

1985 - W Czechowicach-Dziedzicach urodził się Łukasz Piszczek, piłkarz, reprezentant Polski; od 2010 r. zawodnik Borussi Dortmund, z którą dwukrotnie zdobył mistrzostwo Niemiec; w 2013 r. wystąpił na Wembley w finale Ligi Mistrzów, w którym Borussia przegrała 1:2 z Bayernem Monachium.

1992 – Otwarto Most Dmowskiego nad Odrą Południową we Wrocławiu.

1994 – Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek teleturnieju „Jeden z dziesięciu”, jednego z najdłużej emitowanych programów w dziejach polskiej telewizji.

1998 - Sieć komórkowa Plus uruchomiła usługę Simplus.

2005 - Papież Benedykt XVI mianował arcybiskupa Stanisława Dziwisza metropolitą krakowskim.

2008 - W Collingwood w Kanadzie zmarł płk Tadeusz Kotz (Tadeusz Koc), pilot, pułkownik WP; w czasie II wojny światowej m.in. dowódca Dywizjonu 303 (1943-1944).

2018 - W Warszawie w wyniku pobicia zmarł Robert Brylewski, muzyk rockowy, wokalista, gitarzysta, kompozytor i autor tekstów, lider i współzałożyciel zespołów punkrockowych Kryzys i Brygada Kryzys.



PAP

Wiadomości

Takiego wywiadu jeszcze nie było! Karol Nawrocki na Święta!

Szczerba składa życzneia. Ludzie przypominają politykowi KO wspieranie migrantów i pytają: „Takich jak w Niemczech?”

Zatrucie narkotykami przy wigilijnym stole - 14 osób trafiło do szpitala!

Abp Galbas konkretnie o miłości: to nie jest poezja

Sportowcy roku to Caitlin Clark i Shohei Ohtani

Niemcy likwidują rolnictwo w UE. Golińska: Polacy zostali oszukani przez Tuska

Przeszukania klasztoru Dominikanów przez bodnarowców – ostry komentarz Romanowskiego

Bodnarowcy Tuska przeszukali klasztor w Lublinie - szukali Romanowskiego

Wjechał w pieszych - wśród poszkodowanych dzieci

Wstrząsające filmy i zdjęcia z katastrofy samolotu w Kazachstanie

Śmiertelny pożar w budynku mieszkalnym

Alicja Klasik: Olimpijski medal mnie napędza

Kolejny kabel na dnie Bałtyku przerwany

Tragiczny finał połowu bursztynu

Pierwsza porażka Anwilu Włocławek

Najnowsze

Takiego wywiadu jeszcze nie było! Karol Nawrocki na Święta!

Sportowcy roku to Caitlin Clark i Shohei Ohtani

Niemcy likwidują rolnictwo w UE. Golińska: Polacy zostali oszukani przez Tuska

Przeszukania klasztoru Dominikanów przez bodnarowców – ostry komentarz Romanowskiego

Bodnarowcy Tuska przeszukali klasztor w Lublinie - szukali Romanowskiego

Szczerba składa życzneia. Ludzie przypominają politykowi KO wspieranie migrantów i pytają: „Takich jak w Niemczech?”

Zatrucie narkotykami przy wigilijnym stole - 14 osób trafiło do szpitala!

Abp Galbas konkretnie o miłości: to nie jest poezja