Przejdź do treści

Polska 26 listopada – co wydarzyło się tego dnia

Źródło: TV Republika

Tego dnia w Gdańsku powołana została Macierz Szkolna; u wybrzeży wschodniej Anglii zatonął MS „Piłsudski”; Heinrich Himmler wydał rozkaz zniszczenia krematoriów w obozie Auschwitz-Birkenau; w Krakowie odsłonięto zrekonstruowany pomnik Adama Mickiewicza; na wniosek Polski Zgromadzenie Ogólne ONZ wykluczyła przedawnienie zbrodni wojennych; Czesław Kiszczak wystosował pismo do prokuratora generalnego, w którym domagał się skrócenia wyroków zabójcom ks. Jerzego Popiełuszki; odbyła się II. tura wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Urodzili się m. in. Stanisław Estreicher, Kazimierz Junosza-Stępowski, Władysław Konopczyński, Witold Hulewicz, Andrzej Wantuła, Łukasz Ciepliński, Leopold Kozłowski, Ryszard Kaczorowski, Andrzej Rzepliński, Krzysztof Kiersznowski, Marek Bukowski. Zmarli natomiast: Adam Mickiewicz, Antoni Pająk, Hilary Minc, Helena Wolińska oraz Joanna Bogacka.

Dzisiaj imieniny obchodzą: Konrad, Leonard oraz Alipiusz, Ammonia, Ammoniusz, Delfin, Dobiemiest, Faust, Hezychiusz, Jan, Kajetana, Konrada, Lechosław, Lechosława, Marceli, Nikon, Pachomiusz, Piotr, Stylian, Sylwester, Sylwestra, Syrycjusz, Teodor

Nietypowe święta: Światowy Dzień Drzewa Oliwnego, Dzień Ciasta

1335 - Zjazd w Wyszehradzie: Władca Czech Jan Luksemburski oraz król Węgier Karol Robert ogłosili wyrok w sporze polsko-krzyżackim. Polska miała odzyskać Kujawy i ziemię dobrzyńską, Pomorze Gdańskie miało pozostać we władzy Zakonu Krzyżackiego. 

1715 - W Tarnogrodzie zawiązano konfederację skierowaną przeciwko królowi Augustowi II. Mocnemu

1796 – Nowy cesarz Rosji Paweł I. Romanow wypuścił z niewoli Tadeusza Kościuszkę

1855 - W Stambule zmarł Adam Mickiewicz, czołowy twórca romantyzmu polskiego; autor „Ody do młodości”, „Ballad i romansów”, poematów historycznych „Grażyna” i „Konrad Wallenrod”, „Sonetów krymskich”, „Dziadów”, a także poematu „Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie”, autor broszury publicystycznej „Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego”, publicysta, działacz polityczny; jego ciało zostało przewiezione do Paryża i pochowane na cmentarzu w podparyskim Montmorency; w 1890 r. szczątki poety sprowadzono do Polski i złożono w krypcie na Wawelu. 

1869 - W Krakowie urodził się Stanisław Estreicher, historyk prawa, bibliograf, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1919-1921 jego rektor; po wybuchu II. wojny światowej aresztowany przez Niemców podczas „Sonderaktion Krakau”; zmarł 28. grudnia 1939 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. 

1880 - W Wenecji urodził się Kazimierz Junosza-Stępowski, aktor, reżyser. 

1880 - W Warszawie urodził się Władysław Konopczyński, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, założyciel i redaktor „Polskiego Słownika Biograficznego”; poseł na Sejm RP w latach 1922-1927, związany z Narodową Demokracją. 

1895 - W Kościankach koło Wrześni urodził się Witold Hulewicz, poeta, prozaik, tłumacz; uczestnik powstania wielkopolskiego; w okresie międzywojennym pracownik i dyrektor Polskiego Radia w Wilnie, następnie kierownik działu literackiego w Polskim Radiu w Warszawie; w czasie niemieckiej okupacji redaktor podziemnego pisma „Polska żyje”; zamordowany przez Niemców w Palmirach w czerwcu 1941 r. 

1905 - W Ustroniu urodził się Andrzej Wantuła, teolog, duchowny Kościoła ewangelicko-augsburskiego; więzień niemieckich obozów koncentracyjnych Dachau i Mauthausen-Gusen; profesor i rektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej; biskup Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce (1959-1975); w latach 1963-1970 wiceprezydent Światowej Federacji Luterańskiej w Genewie. 

1913 - W Kwilczu k. Międzychodu w Wielkopolsce urodził się Łukasz Ciepliński; komendant Obwodu ZWZ Rzeszów (1940-1941), a następnie komendant Inspektoratu Rejonowego ZWZ-AK Rzeszów (1941-1945); w 1945 r. pełnił istotne funkcje w Delegaturze Sił Zbrojnych; w styczniu 1947 r. stanął na czele IV. Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”; aresztowany przez UB w listopadzie 1947 r.; po okrutnym śledztwie skazany przez władze komunistyczne na karę śmierci; rozstrzelany (strzał w tył głowy) 1. marca 1951 r. w więzieniu mokotowskim w Warszawie. 

1914 – Wojska austro-węgierskie powstrzymały ofensywę Rosjan w bitwie pod Krakowem. 

1917 - Rada Regencyjna za zgodą władz okupacyjnych nominowała Jana Kucharzewskiego na stanowisko Prezydenta Ministrów w Królestwie Polskim (premiera rządu). 

1918 - W Przemyślanach pod Lwowem urodził się Leopold Kozłowski, pianista, kompozytor, dyrygent, nazywany ostatnim klezmerem Galicji. 

1919 - W Białymstoku urodził się Ryszard Kaczorowski, harcerz, członek Szarych Szeregów; w 1940 r. skazany przez władze sowieckie na karę śmierci za działalność konspiracyjną, wyrok zamieniono na 10 lat łagru; wywieziony na Kołymę; odzyskał wolność po podpisaniu układu Sikorski-Majski; w 1942 r. wstąpił do armii gen. Władysława Andersa; przeszedł szlak bojowy 2. Korpusu Polskiego; w 1947 r. osiadł w Londynie; prezydent RP na uchodźstwie w latach 1989-1990; po wyborze Lecha Wałęsy na prezydenta przekazał na jego ręce insygnia władzy prezydenckiej II. RP. Zginął 10. kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu Tu-154 pod Smoleńskiem. 

1921 - W Wolnym Mieście Gdańsku powołana została Macierz Szkolna. 

1921 - W Krakowie urodził się Andrzej Nadolski, historyk wojskowości, archeolog. 

1932 - Założono klub hokejowy „Podhale" Nowy Targ. 

1939 - U wybrzeży wschodniej Anglii zatonął MS „Piłsudski”, statek pasażerski, transatlantyk, przebudowany po wybuchu wojny na wojskowy transportowiec; spośród liczącej 260 osób załogi zginęło kilku ludzi, wśród nich dowódca kpt. Mamert Stankiewicz; przyczyny zatonięcia statku nie zostały do dziś ustalone, ale najprawdopodobniej wszedł on na miny pozostawione przez niemieckie okręty. 

1943 – W Strzemieszycach Wielkich (dziś dzielnica Dąbrowy Górniczej) w odwecie za zamordowanie niemieckiego żandarma powieszono publicznie 11. Polaków. 

1944 - Heinrich Himmler wydał rozkaz zniszczenia krematoriów w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. 

1949 - W Ciechanowie urodził się Andrzej Rzepliński, prawnik, kierownik Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej Uniwersytetu Warszawskiego; związany z Helsińską Fundacją Praw Człowieka; w latach 2010-2016 prezes Trybunału Konstytucyjnego. 

1950 - W Warszawie urodził się Krzysztof Kiersznowski, aktor, wystąpił w filmach „Vabank”, „Vabank II, czyli riposta”, „Kiler”, „Cześć Tereska”, „Boisko bezdomnych” i „Pod Mocnym Aniołem”. 

1955 - Premiera filmu „Irena do domu!” w reżyserii Jana Fethke

1955 - W Krakowie – w setną rocznicę śmierci poety - odsłonięto zrekonstruowany pomnik Adama Mickiewicza, zniszczony przez Niemców w 1940 r. 

1956 – Podczas XVI. Letnich Igrzysk Olimpijskich w Melbourne Janusz Sidło zdobył srebrny medal w konkursie rzutu oszczepem. 

1965 - W Londynie zmarł Antoni Pająk, działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich i POW; w okresie międzywojennym członek Rady Naczelnej PPS, poseł na Sejm (1927-1930); w 1940 r. deportowany przez władze sowieckie na Syberię; po zwolnieniu m.in. delegat ambasady RP w Jakucji; od 1947 r. na emigracji w Londynie; w latach 1955-1965 premier rządu RP na uchodźstwie. 

1967 - W Chrzanowie urodził się Mariusz Jakus, aktor. 

1968 - Konwencja przyjęta na wniosek Polski przez Zgromadzenie Ogólne ONZ wykluczyła przedawnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. 

1969 - W Miliczu urodził się Marek Bukowski, aktor, wystąpił w filmach „Nad rzeką, której nie ma”, „Pożegnanie z Marią”, a także w serialu „Dom”. 

1972 - Premiera serialu telewizyjnego „Chłopi” w reżyserii Jana Rybkowskiego

1973 - Została sformowana Polska Wojskowa Jednostka Specjalna mająca wejść w skład sił pokojowych ONZ na Bliskim Wschodzie. 

1974 - W Warszawie zmarł Hilary Minc, działacz komunistyczny, ekonomista; członek Biura Politycznego KC PZPR (1948-1954); w latach 1949-1956 wicepremier; współodpowiedzialny za wprowadzanie w Polsce sowieckiego modelu gospodarki. 

1977 - Założono klub piłkarski GKS Bełchatów. 

1981 - W całej Polsce rozpoczęły działalność Wojskowe Terenowe Grupy Operacyjne. 

1987 - Minister spraw wewnętrznych Czesław Kiszczak wystosował pismo do prokuratora generalnego PRL, w którym domagał się skrócenia wyroków zabójcom ks. Jerzego Popiełuszki

1989 - W Warszawie rozpoczął obrady XI. Nadzwyczajny Kongres Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, który podjął decyzję o zakończeniu działalności ZSL i powołaniu Polskiego Stronnictwa Ludowego „Odrodzenie”. 

1991 - Polska została członkiem Rady Europy. 

1996 - Zakończono dystrybucję powszechnych świadectw udziałowych. 

2000 - Rozpoczął działalność mBank, pierwszy w Polsce bank wirtualny. 

2001 – W Łodzi ukończono malowanie największego w Europie murala przy Piotrkowskiej. Na stworzenie malowidła o wymiarach 30 m długości i 20 m wysokości zużyto około 2000 puszek ze sprayem. W 2012 był to jeden z największych graffiti-murali w Europie (po namalowaniu w 2001, był to największy mural na świecie). 

2006 - W Polsce odbyła się II. tura wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast; w Warszawie zwyciężyła kandydatka PO Hanna Gronkiewicz-Waltz

2008 – W katedrze wawelskiej odbył się ponowny (po ekshumacji) pogrzeb gen. Władysława Sikorskiego

2008 - W Oksfordzie zmarła Helena Wolińska stalinowska prokurator wojskowa; jej wydania Polsce żądał pion śledczy IPN, oskarżając ją o bezprawne aresztowanie w latach 50. ponad 20 osób, w tym gen. Augusta Emila FieldorfaNila”. 

2010 - Duma Państwowa, izba niższa rosyjskiego parlamentu, przyjęła uchwałę w sprawie zbrodni katyńskiej; mord na polskich oficerach wiosną 1940 r. uznano w niej za zbrodnię reżimu stalinowskiego. 

2010 - W Jerozolimie zmarł Pinchas Menachem Joskowicz, naczelny rabin Polski w latach 1988-1999; urodził się w 1924 r. w Zduńskiej Woli w rodzinie chasydzkiej; w czasie II. wojny światowej przebywał w getcie łódzkim, skąd został wywieziony do niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau; po zakończeniu wojny wyemigrował do Izraela. 

2012 – W Sopocie zmarła Joanna Bogacka, aktorka teatralna i filmowa, znana z ról w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, ról w filmach „Linia” (1974) w reż. Kazimierza Kutza, „Sto koni do stu brzegów” (1978) oraz serialach „Szaleństwo Majki Skowron”, „07 zgłoś się”, „W piątą stronę świata”, „Tygrysy Europy”, „Boża podszewka II”, „Na kocią łapę”, „Siostry”. 

Źródło: PAP 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Wiadomości

Ogłoszono alarm powietrzny w całym kraju. Reagowało polskie lotnictwo!

48 godz. w syryjskim miasteczku. Od spalenia choinki do przeprosin

Rosja zaczyna płacić za wojnę. Pierwszy miliard dolarów dla Ukrainy

Sprawca zabójczego rajdu w Magdeburgu zostawił testament

Trump planuje zmienić nazwę najwyższego szczytu Ameryki Północnej

Żyją na ziemi. Badacze: Nie wiemy kim oni są?

Jeden gol, który wywrócił do góry nogami jego życie

Trump jedną wypowiedzią dozbroił Grenlandię. Dania bije się w...

Krwawe zamieszki po decyzji sądu w sprawie wyborów

AI w kościele. Awatar Jezusa spowiadał wiernych

ks. J. Stańczuk: w święta unikajmy rozmów o polityce

Ekstraklasa piłkarska. Ante Simundza trenerem Śląska Wrocław

Wyjątkowy koncert kolęd w Republice!

Karlitzek zostaje w Indykpolu na dwa kolejne sezony

Puchar Francji: PSG lepsze po rzutach karnych

Najnowsze

Ogłoszono alarm powietrzny w całym kraju. Reagowało polskie lotnictwo!

Trump planuje zmienić nazwę najwyższego szczytu Ameryki Północnej

Żyją na ziemi. Badacze: Nie wiemy kim oni są?

Jeden gol, który wywrócił do góry nogami jego życie

Trump jedną wypowiedzią dozbroił Grenlandię. Dania bije się w...

48 godz. w syryjskim miasteczku. Od spalenia choinki do przeprosin

Rosja zaczyna płacić za wojnę. Pierwszy miliard dolarów dla Ukrainy

Sprawca zabójczego rajdu w Magdeburgu zostawił testament