Polska 24 listopada – co wydarzyło się tego dnia
Tego dnia w Poznaniu wygasła epidemia cholery; koło Wadowic doszło do katastrofy kolejowej, w której zginęło około 130 osób; 9. górników zginęło w wyniku wybuchu w kopalni „Polska”; w Bytomiu utworzono OPZZ; podczas koncertu zespołu „Golden Life” w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 7 osób; z biblioteki PAN skradziono pierwodruk dzieła Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich”. Urodzili się m. in. Józef Kallenbach, Xawery Dunikowski, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Adam Maklakiewicz, Aleksander Ford, Jerzy Toeplitz, Lech Ordon, Andrzej Kurylewicz, Kuba Sienkiewicz. Zmarli natomiast: Leszek Biały, Wincenty Krasiński, Florian Stablewski, Ferdynand Goetel, Karol Bunsch, Jerzy Ofierski, Jerzy Goliński oraz Andrzej Mandalian.
Dzisiaj imieniny obchodzą: Flora, Jan, Walenty oraz Aleksander, Andrzej, Biruta, Chryzogon, Dargorad, Dobrosław, Emilia, Felicjana, Felicjanna, Firmina, Franciszek, Jaśmina, Joachim, Pęcisław, Piotr, Protazy, Roman, Twardomir, Walentyn.
Nietypowe święta: Katarzynki, Dzień Buraka.
1227 - Podczas zjazdu w Gąsawie zamordowany został książę krakowski Leszek Biały.
1320 - Odnowienie praw miejskich Fromborka według prawa lubeckiego po wykupieniu przez kapitułę wójtostwa miasta od Eberharda von Sankau i ponowne ustanowienie rady miejskiej z burmistrzem. Władze miasta i burmistrz zostali podporządkowani kapitule. Dokument ustalił także własność łąk i bagien wzdłuż drogi i fosy z Fromborka do Różańca tzw. Eichwald.
1644 - W Warszawie uroczyście odsłonięto kolumnę króla Zygmunta III. Wazy.
1838 - W Paryżu powstała Biblioteka Polska.
1848 - Po ponad dwóch miesiącach w Poznaniu wygasła epidemia cholery, która zabiła 1008 osób na 2400. chorujących.
1857 - W Warszawie założono wydawnictwo Gebethner i Wolff.
1858 - W Warszawie zmarł Wincenty Krasiński, generał, uczestnik wojen napoleońskich, dowódca pułku szwoleżerów gwardii cesarskiej; w Królestwie Polskim senator-wojewoda, dowódca dywizji gwardii; przeciwnik Powstania Listopadowego; generał armii rosyjskiej, senator, członek Rady Państwa; w latach 1855-1856 p.o. namiestnika Królestwa Polskiego; ojciec Zygmunta Krasińskiego, poety, dramatopisarza, prozaika i filozofa.
1861 - W Kamieńcu Podolskim urodził się Józef Kallenbach, historyk literatury.
1875 - W Krakowie urodził się Xawery Dunikowski, rzeźbiarz, malarz.
1891 - W Krakowie urodziła się Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka, dramatopisarka; córka znanego malarza Wojciecha Kossaka i siostra satyryczki Magdaleny Samozwaniec; autorka zbiorów poezji „Niebieskie migdały”, „Różowa magia”, „Pocałunki”.
1896 – Szachista Jan Taubenhaus rozegrał pierwszą w Warszawie symultanę z 23 przeciwnikami.
1899 - W Chojnacie koło Skierniewic urodził się Jan Adam Maklakiewicz, kompozytor, pedagog; dyrektor filharmonii w Krakowie (1945-1947) oraz w Warszawie (1947-1948).
1904 - W Warszawie przy ul. Rakowieckiej władze carskie uruchomiły więzienie karne; w okresie okupacji niemieckiej oraz w latach stalinizmu więziono, torturowano oraz mordowano w nim przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i działaczy niepodległościowych.
1906 - W Poznaniu zmarł Florian Stablewski, arcybiskup poznański i gnieźnieński, prymas Polski w latach 1891-1906.
1908 - W Kijowie urodził się Aleksander Ford, reżyser, autor filmów „Krzyżacy”, „Ulica Graniczna”, „Pierwszy dzień wolności”, „Młodość Chopina” i „Ósmy dzień tygodnia”.
1909 - W Charkowie urodził się Jerzy Toeplitz, krytyk filmowy, współtwórca szkolnictwa filmowego w Polsce i Australii, w latach 1956-68 rektor Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi; teoretyk kina, autor sześciotomowej „Historii sztuki filmowej”.
1928 - W Poznaniu urodził się Lech Ordon, aktor.
1932 - We Lwowie urodził się Andrzej Kurylewicz, kompozytor, pianista, trębacz, puzonista, dyrygent.
1944 - Stanisław Mikołajczyk ustąpił z funkcji premiera rządu RP; jego następcą został Tomasz Arciszewski.
1944 - W Barwałdzie Średnim koło Wadowic doszło do katastrofy kolejowej (zderzenia pociągu osobowego z transportem wojskowym), w wyniku której zginęło około 130 osób, a ponad 100 zostało rannych.
1947 - W Krakowie przed Najwyższym Trybunałem Narodowym rozpoczął się pierwszy proces oświęcimski; oskarżono w nim 40. członków załogi obozowej, w tym byłego komendanta KL Auschwitz Arthura Liebehenschela, szefa obozowego Gestapo Maksa Grabnera, jednego z zastępców komendanta Hansa Aumeiera, szefową obozu kobiecego w Birkenau Marię Mandl i kierownika krematoriów Ericha Muhsfeldta; zapadły 23 wyroki śmierci, dwa zostały zmienione na dożywocie, sześciu oskarżonych zostało skazanych na dożywotnie więzienie, jedna osoba została uniewinniona, pozostali otrzymali kary od 3. do 15. lat więzienia.
1949 – Został oblatany prototyp samolotu pasażerskiego LWD „Miś”.
1951 - Zainaugurował działalność Teatr Lubuski im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze.
1960 - W Londynie zmarł Ferdynand Goetel, pisarz i publicysta; w 1943 r. w porozumieniu z Delegaturą Rządu RP na Kraj był członkiem delegacji zaproszonej przez władze niemieckie do Katynia.
1961 - W Warszawie urodził się Kuba Sienkiewicz, muzyk, lider zespołu „Elektryczne gitary”.
1961 – 9. górników zginęło w wyniku wybuchu w KWK „Polska” w Świętochłowicach.
1978 - Sprowadzone z Ukrainy prochy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza zostały pochowane w katakumbach na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
1982 - Stan wojenny: Sąd Wojewódzki we Wrocławiu skazał Władysława Frasyniuka, działacza podziemnej Solidarności, na sześć lat więzienia.
1984 – W Bytomiu utworzono Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ), jego przewodniczącym został Alfred Miodowicz.
1984 - Premiera serialu „Rycerze i rabusie” w reżyserii Tadeusza Junaka.
1986 - Premiera filmu „Kronika wypadków miłosnych” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
1987 - W Krakowie zmarł Karol Bunsch, pisarz, autor książek historycznych, publicysta, tłumacz.
1989 - W Moskwie premier Tadeusz Mazowiecki spotkał się z sekretarzem generalnym KC KPZS Michaiłem Gorbaczowem.
1993 - W Krakowie otwarto Centrum Kultury Żydowskiej.
1994 - W swoim gabinecie został zastrzelony dyrektor KWK „Staszic” w Katowicach.
1994 - Podczas koncertu zespołu „Golden Life” w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 7 osób, a ponad 300 odniosło obrażenia.
1998 – Z Biblioteki Naukowej PAN w Krakowie skradziono pierwodruk dzieła Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich” („De revolutionibus orbium coelestium”).
2000 - Premiera komediodramatu „Bajland” w reżyserii Henryka Dederki.
2004 - Akademia Medyczna w Bydgoszczy została włączona jako Collegium Medicum do Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
2007 - W Warszawie zmarł Jerzy Ofierski, aktor, pisarz i dziennikarz; twórca postaci sołtysa Kierdziołka.
2008 - W Krakowie zmarł Jerzy Goliński, aktor, reżyser teatralny, pedagog; w latach 1990-1992 dyrektor naczelny i artystyczny Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
2011 – W Warszawie zmarł Andrzej Mandalian, poeta, prozaik, tłumacz, scenarzysta filmowy. W 1976 roku podpisał protest przeciwko zmianom w konstytucji. Publikował w wydawanym w drugim obiegu piśmie „Zapis”. Posługiwał się kryptonimem X-666. Tłumaczył z rosyjskiego m.in. poezje Maryny Cwietajewej, Osipa Mandelsztama, Bułata Okudżawy, Josifa Brodskiego. Dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike: w 2004 za „Strzęp całunu” i w 2008 za „Poemat odjazdu”.
2014 - Zmarł długoletni proboszcz Parafii Katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku, ks. prał. kan. Tadeusz Graniczka; probostwo we Fromborku objął w roku 1981.
2019 – Reprezentantka Polski Viki Gabor wygrała 17. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci, który odbył się w Arenie Gliwice.
Źródło: PAP
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.