Przejdź do treści
Polska 21 lipca – co wydarzyło się tego dnia
TV Republika

Tego dnia uroczyście proklamowano Wolne Miasto Gdańsk; utworzono z Armii Polskiej na Wschodzie 2. Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa; w Moskwie pod patronatem Józefa Stalina utworzony został PKWN; Krajowa Rada Narodowa powołała Ludowe Wojsko Polskie; pierwsza wolna sobota, którą wprowadziła Rada Państwa; okazji Święta 22 Lipca władze komunistyczne zwolniły z internowania 913 osób; z odwiertu koło Lęborka rozpoczęto pierwsze regularne wydobycie gazu łupkowego. Urodzili się m. in. Kazimierz Moczarski, Zdzisław Szymański, Krzysztof Jasiński, Marek Nowicki, Agnieszka Fatyga. Zmarli natomiast: Iwo Odrowąż, Stefan Okrzeja, Maria Ukniewska, Stanisław Stomma, Andrzej Grubba oraz Andrzej Łapicki.

1229 - W Modenie zmarł Iwo Odrowąż, biskup krakowski od 1218 r.

1342 - Przyszły król Polski Ludwik Węgierski zasiadł na tronie Węgier i Chorwacji.

1455 – Oddziały z Gdańska i zaciężni Jana Skalskiego spustoszyli Frombork i obsadzili warownię. Zniszczyli wszystkie obwarowania wzgórza katedralnego. Jan Bażyński nakazał uwięzić kanoników a warownię spalić. Oddziały gdańskie czekały jednak na rozkaz rady gdańskiej.

1807 - Uroczyście proklamowano Wolne Miasto Gdańsk powstałe po klęsce Prus w wojnie z napoleońską Francją.

1905 - Na stokach warszawskiej Cytadeli stracony został Stefan Okrzeja, działacz socjalistyczny, współtwórca Organizacji Bojowej PPS, aresztowany podczas zamachu na oberpolicmajstra Karla Nolkena.

1907 - W Warszawie urodził się Kazimierz Moczarski, żołnierz Armii Krajowej, więzień stalinowski, dziennikarz, autor „Rozmów z katem”, opisujących 255 dni, które spędził w jednej celi z Juergenem Stroopem, oprawcą warszawskiego getta.

1914 - W Zakroczymiu urodził się Zdzisław Szymański, aktor.

1943 - Rozkaz Naczelnego Wodza o utworzeniu z Armii Polskiej na Wschodzie 2. Korpusu Polskiego; dowództwo Korpusu objął gen. Władysław Anders.

1943 - W Borzechowie urodził się Krzysztof Jasiński, aktor, reżyser teatralny; od 1966 r. dyrektor naczelny i artystyczny Teatru STU w Krakowie.

1943 - W nocy z 20 na 21 lipca Niemcy dokonali pacyfikacji wsi Radwanowice pod Krakowem, zabijając 30 mieszkańców. Spacyfikowali także wieś Wnory-Wandy w okręgu białostockim, mordując co najmniej 27 osób.

1944 - W Moskwie pod patronatem Józefa Stalina utworzony został Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN) na czele z przewodniczącym Edwardem Osóbką-Morawskim i jego zastępcami Wandą Wasilewską oraz Andrzejem Witosem.

1944 - Krajowa Rada Narodowa powołała Ludowe Wojsko Polskie; przejmując zwierzchnictwo nad Armią Polską w ZSRS i podejmując decyzję o scaleniu Armii Ludowej i Armii Polskiej w ZSRS w jednolite Wojsko Polskie.

1946 – Na stokach poznańskiej cytadeli, w ostatniej publicznej egzekucji w Polsce, został powieszony niemiecki zbrodniarz wojenny, były namiestnik Kraju Warty Arthur Greiser.

1947 - W Łodzi urodził się Marek Nowicki, działacz opozycji antykomunistycznej, obrońca praw człowieka; prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w latach 1990-2003.

1948 - We Wrocławiu otwarta została Wystawa Ziem Odzyskanych.

1948 - Powstał Związek Młodzieży Polskiej (ZMP).

1950 - Sejm uchwalił ustawę o Planie Sześcioletnim.

1952 – Zapadł wyrok w tzw. procesie komandorów - siedmiu wysokich oficerów Marynarki Wojennej fałszywie oskarżonych o szpiegostwo i dywersję. Pięciu oficerów skazano na karę śmierci, wykonano trzy wyroki - zamordowano: kmdr. por. Zbigniewa Przybyszewskiego, kmdr. Stanisława Mieszkowskiego i kmdr. Jerzego Staniewicza. Kmdr. por. Robertowi Kasperskiemu i kmdr. Marianowi Wojcieszkowi zmieniono karę na dożywotnie więzienie; na karę dożywocia skazano kmdr. por. Kazimierza Kraszewskiego i kmdr. ppor. Wacława Krzywca.

1954 - Ruszyła pierwsza turbina w Elektrociepłowni Żerań.

1955 - W Warszawie premier Józef Cyrankiewicz i ambasador ZSRS Pantelejmon Ponomarienko podpisali protokół przekazania Polsce Pałacu Kultury i Nauki im. Józefa Stalina; następnego dnia PKiN został uroczyście otwarty.

1957 – W Bydgoszczy otwarto dzisiejszy Stadion im. Zdzisława Krzyszkowiaka.

1958 – Funkcjonariusze SB wyłamali bramę i przeprowadzili rewizję Instytutu Prymasowskiego na Jasnej Górze.

1958 - W Bytomiu urodziła się Agnieszka Fatyga, aktorka i śpiewaczka; związana z teatrami Ateneum i Narodowym; odtwórczyni songów Bertolda Brechta.

1960 – W Łodzi odsłonięto pomnik Tadeusza Kościuszki.

1962 - W Warszawie zmarła Maria Ukniewska, pisarka, w młodości tancerka rewiowa; na podstawie własnych przeżyć napisała powieść „Strachy”, która doczekała się dwukrotnej ekranizacji (1938, 1979); żona pisarza Andrzej Kuśniewicza.

1971 – Do Fromborka przybyło 143. uczestników „Spływu Żeglarskiego Szlakiem Kopernika”. Komodorem spływu był hm Stanisław Latek. Impreza została zorganizowana przez Główną Kwaterę ZHP, Komendę Chorągwi Mazowieckiej ZHP i Polski Związek Żeglarski. Patronat nad imprezą sprawowały gazety: „Trybuna Mazowiecka”, „Express Wieczorny” oraz „Na przełaj”.

1972 - W Warszawie rozpoczęto licencyjną produkcję Coca-Coli.

1973 - Pierwsza wolna sobota, którą wprowadziła Rada Państwa dekretem z 1972 r.; początkowo wolne soboty były dwa razy w roku (za odpracowaniem); od 1975 roku było to 12 dni w roku, potem dwie i trzy soboty miesięcznie.

1977 - Premiera filmu obyczajowego „Czy jest tu panna na wydaniu?” w reżyserii Janusza Kondratiuka.

1979 - Oddano do użytku nowy gmach Teatru Muzycznego w Gdyni.

1982 - Stan wojenny: Z okazji Święta 22 Lipca władze komunistyczne zwolniły z internowania 913 osób (w tym wszystkie kobiety), a 314 internowanym udzieliły urlopu.

1983 - Rozwiązała się Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego.

1984 - Sejm uchwalił amnestię dla więźniów politycznych. Na wolność wyszła większość skazanych i aresztowanych, w sumie ponad 600 osób.

1988 - Lech Wałęsa, za pośrednictwem mecenasa Władysława Siły-Nowickiego, przekazał ministrowi spraw wewnętrznych gen. Czesławowi Kiszczakowi list zawierający „wstępną zgodę na proponowane kontakty i rozmowy”.

1996 – Na XXVI. Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie złote medale zdobyli: judoka Paweł Nastula oraz zapaśnicy w stylu klasycznym Ryszard Wolny i Andrzej Wroński. Polska z 4. złotymi medalami objęła prowadzenie w klasyfikacji medalowej.

2005 - W Warszawie zmarł Stanisław Stomma, publicysta, prawnik, działacz katolicki; współzałożyciel i redaktor naczelny (1946-1953) miesięcznika „Znak”, członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”; prezes krakowskiego Klubu Inteligencji Katolickiej (1958-1964); poseł na Sejm (1957-1976), przewodniczący koła poselskiego Znak; jeden z inicjatorów polsko-niemieckiego pojednania; w 1976 r. jako jedyny z posłów nie poparł zmian w Konstytucji, wprowadzających zapis o PZPR jako przewodniej sile narodu; przewodniczący Prymasowskiej Rady Społecznej (1981-1985); współzałożyciel i przewodniczący Klubu Myśli Politycznej „Dziekania”; uczestnik w obrad Okrągłego Stołu; senator RP w latach 1989-1991.

2005 - W Sopocie zmarł Andrzej Grubba, najlepszy polski tenisista stołowy; zdobywca 15. medali mistrzostw świata i Europy, zwycięzca turnieju Europa TOP 12 w 1985 r. oraz zdobywca Pucharu Świata w roku 1988 i dwukrotny finalista tych rozgrywek; zwycięzca plebiscytu „Przeglądu Sportowego” na Sportowca Roku 1984.

2012 - W Warszawie zmarł Andrzej Łapicki, aktor, reżyser teatralny; wieloletni wykładowca warszawskiej PWST, jej rektor w latach 1981-1987 i 1994-1996; prezes ZASP (1989-1996); dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie (1996-1998), poseł na Sejm (1989-1991).

2013 - Z odwiertu Łebień LE-2H w pobliżu Lęborka, wykonanego przez firmę Lane Energy Poland, kontrolowaną przez amerykański koncern ConocoPhillips, rozpoczęto pierwsze w Polsce regularne wydobycie gazu łupkowego.

2021Marcin Wiącek objął urząd rzecznika praw obywatelskich.

PAP

Wiadomości

Francja i Polska przeciwko UE: blokada umowy z Mercosur jako cios dla europejskiego rolnictwa

Nisztor: ws. Collegium Humanum chodzi o masowy proceder kupowania dyplomów - to sprawa ponadpolityczna

Puchar Europy: Anwil awansował do drugiego etapu

Express Republiki | 14.11.2024 | Republika

TYLKO U NAS

Bliska współpracownica Tuska blokuje "Republikę" w KPRM, jej partner jest wydawcą w TVN24

Posłanka Żukowska zaniepokojona zatrzymaniem Sutryka

Izrael przygotowuje rozejm w Libanie jako "prezent" dla Trumpa

Młody sportowiec nie żyje. Pojechał spełniać marzenia

Kolejne zatrzymanie przez CBA ws. Collegium Humanum

#BitwaPolityczna | Koalicja 13 grudnia podszywa się pod PiS

Legendarna narciarka wznawia karierę. Ma 40 lat

Kaczyński mocno o Tusku, Hołowni i Orlenie

Czekał w lesie na śmierć. Wtedy nadleciał dron

Dobre występy siatkarzy w Lidze Mistrzów

Sprawca śmiertelnego wypadku na Trasie Łazienkowskiej jest już w Polsce

Najnowsze

Francja i Polska przeciwko UE: blokada umowy z Mercosur jako cios dla europejskiego rolnictwa

Bliska współpracownica Tuska blokuje "Republikę" w KPRM, jej partner jest wydawcą w TVN24

TYLKO U NAS

Posłanka Żukowska zaniepokojona zatrzymaniem Sutryka

Izrael przygotowuje rozejm w Libanie jako "prezent" dla Trumpa

Młody sportowiec nie żyje. Pojechał spełniać marzenia

Nisztor: ws. Collegium Humanum chodzi o masowy proceder kupowania dyplomów - to sprawa ponadpolityczna

Puchar Europy: Anwil awansował do drugiego etapu

Express Republiki | 14.11.2024 | Republika