Przejdź do treści

Polska 2 października – co wydarzyło się tego dnia

Źródło: TV Republika

Tego dnia Józef Piłsudski objął funkcję premiera; kapitulacja Rejonu Umocnionego Hel; w rejonie Kocka rozpoczęła się ostatnia bitwa kampanii polskiej; w Ożarowie przedstawiciele KG AK podpisali układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie; władze sowieckie zwróciły Polsce ponad 12 tys. dzieł sztuki; telewizja wyemitowała pierwszą dobranockę - „Jacek i Agatka”; początek emisji II programu TVP; wystartował program TVP 3; rozpoczął się XV. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Urodzili się m. in. Gabriel Czechowicz, Gustaw Orlicz-Dreszer, Jerzy Zawieyski, Jan Nowak Jeziorański, Hubert Drapella, Bronisław Dembowski, Wojciech Pokora, Barbara Borys-Damięcka, Maciej Dutkiewicz, Magdalena Piekorz. Zmarli natomiast: Barbara Zapolya, Ignacy Mościcki, Oskar Lange, Bohdan Suchodolski, Jerzy Bińczycki, Janusz Rzeszewski, Józef Wolski, Marek Edelman oraz Janusz Grudziński.

1413 - W Horodle nad Bugiem zawarta została unia polsko-litewska. 

1471 – Z Krakowa wyruszył dwunastotysięczny oddział wojska eskortujący na Węgry królewicza Kazimierza, syna króla Polski Kazimierza IV. Jagiellończyka. Celem nieudanej wyprawy było obalenie króla Macieja Korwina i przejęcie władzy na Węgrzech. 

1493 – Biskup krakowski Fryderyk Jagiellończyk został ogłoszony arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski. 

1500 – Kantorem kapituły warmińskiej we Fromborku został kanonik Jerzy Delau (zm. 1515 r.). Początkowo był notariuszem Wielkiego Mistrza Zakonu. W kapitule pełnił funkcje prałata, oficjała i wikariusza generalnego. 

1515 - W Krakowie zmarła Barbara Zapolya, od 1512 r. żona Zygmunta I. Starego, polska królowa i wielka księżna litewska; matka Jadwigi Jagiellonki (1513-73) i Anny Jagiellonki (1515-20). 

1794 - Insurekcja Kościuszkowska: wojska dowodzone przez gen. Jana Henryka Dąbrowskiego pokonały wojska pruskie w bitwie pod Bydgoszczą. 

1795 - Rosja i Austria zawarły ugodę z Prusami w sprawie udziału w III. rozbiorze Polski. 

1851 - W Tarbes urodził się Ferdinand Foch, marszałek Francji, w czasie I. wojny światowej naczelny dowódca sił sprzymierzonych (1918), sojusznik niepodległego państwa polskiego; w 1923 r. dekretem prezydenta RP mianowany marszałkiem Polski. 

1876 - W okolicach Mińska urodził się Gabriel Czechowicz, prawnik, minister skarbu w latach 1926-29; w marcu 1929 r. Sejm uchwalił wniosek o postawienie go przed Trybunałem Stanu. 

1882 - We Lwowie urodził się Tymon Niesiołowski, malarz, grafik, pedagog. 

1889 - W Jadowie koło Wołomina urodził się Gustaw Orlicz-Dreszer, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w czasie zamachu majowego dowodził wojskami wiernymi marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu; w latach 1930-36 inspektor armii, od 1930 r. prezes ZG Ligi Morskiej i Kolonialnej; w 1936 r. objął stanowisko inspektora obrony powietrznej państwa; zginął w katastrofie lotniczej nad Bałtykiem w okolicy Orłowa w 1936 r. 

1902 - W Radogoszczu, obecnie w granicach Łodzi, urodził się Jerzy Zawieyski, pisarz, publicysta i działacz katolicki. 

1914 - W Berlinie urodził się Jan Nowak Jeziorański, żołnierz Armii Krajowej, legendarny „kurier z Warszawy”, wieloletni dyrektor sekcji polskiej Radia Wolna Europa, dziennikarz, pisarz, publicysta. 

1925 - W Brwinowie koło Warszawy urodził się Hubert Drapella, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Samochodzik i templariusze”, „Soból i panna” oraz serialu „Znak orła”. 

1926 - Józef Piłsudski objął funkcję premiera RP. 

1927 - W Komorowie, w powiecie Ostrów Mazowiecka, urodził się Bronisław Dembowski, biskup, filozof, uczestnik obrad Okrągłego Stołu. 

1934 - W Warszawie urodził się Wojciech Pokora, jeden z najpopularniejszych polskich aktorów komediowych, znany m.in. z filmu „Poszukiwany, poszukiwana” oraz seriali „Czterdziestolatek”, „Kariera Nikodema Dyzmy” i „Alternatywy 4”. 

1936 - W Warszawie urodził się Stanisław Brejdygant, aktor, reżyser, scenarzysta, pisarz. 

1937 - W Warszawie urodziła się Barbara Borys-Damięcka, reżyser telewizyjny i teatralny; dyrektor Teatru Syrena w Warszawie w 1997-2007; od 2007 r. senator RP z list Platformy Obywatelskiej. 

1937 - Powstał Związek Lewicy Patriotycznej - organizacja założona przez byłych działaczy Legionu Młodych, związana z sanacją. 

1938 – W Kielcach odsłonięto Pomnik Czynu Legionowego. 

1938 - Wojska Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk” pod dowództwem gen. Władysława Bortnowskiego wkroczyły na Zaolzie. 

1939 - Kampania polska: kapitulacja Rejonu Umocnionego Hel - zakończenie walk na Wybrzeżu. 

1939 - Kampania polska: w rejonie Kocka rozpoczęła się ostatnia bitwa kampanii polskiej, toczona przez Samodzielną Grupę Operacyjną „Polesiegen. Franciszka Kleeberga z niemieckim zmotoryzowanym XIV. Korpusem Armijnym. 

1940 - Niemiecki gubernator Ludwig Fischer podpisał „Zarządzenie o utworzeniu dzielnicy żydowskiej w mieście Warszawie”. 

1944 - Powstanie Warszawskie: w Ożarowie w kwaterze SS-Obergruppenfuehrera Ericha von dem Bacha-Zelewskiego przedstawiciele KG Armii Krajowej płk Kazimierz Iranek-OsmeckiJarecki” i ppłk Zygmunt DobrowolskiZyndram” podpisali układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie. 

1946 - W Versoix koło Genewy zmarł Ignacy Mościcki, prezydent RP w latach 1926-39; w 1993 r. jego szczątki przewieziono do Polski i złożono w bazylice archikatedralnej św. Jana w Warszawie. 

1952 - We Wrocławiu urodził się Janusz Olejniczak, pianista, laureat Konkursu Chopinowskiego w 1970 r., znany w kraju i za granicą interpretator muzyki Chopina. 

1956 - Władze sowieckie przekazały Polsce ponad 12 tys. dzieł sztuki, które od czasu II. wojny światowej znajdowały się na terenie ZSRŚ m.in. dzieła: Jana Matejki (np. „Stańczyk”), Aleksandra Gierymskiego, Józefa Chełmońskiego, Wojciecha Gersona

1957 - Na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ minister spraw zagranicznych PRL Adam Rapacki przedstawił plan utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowej. 

1958 - W Krynicy urodził się Maciej Dutkiewicz, reżyser, scenarzysta, autor filmu „Nocne graffiti”. 

1962 - W Telewizji Polskiej wyemitowano pierwszą dobranockę - „Jacek i Agatka”. 

1964 - Premiera filmu „Upał” w reżyserii Kazimierza Kutza

1965 - W Londynie zmarł Oskar Lange, ekonomista, statystyk; ambasador Polski w USA (1945-48); członek Rady Naczelnej PPS (1945-48); od 1948 r. w Komitecie Centralnym PZPR; wiceprzewodniczący Rady Państwa od 1957 r.; w latach 1938-45 profesor uniwersytetu w Chicago, po wojnie wykładowca i rektor SGPiS, następnie na Uniwersytecie Warszawskim. 

1970 - Początek emisji 2 Programu TVP. 

1970 - Premiera filmu „Abel twój brat” w reżyserii Janusza Nasfetera

1974 - W Sosnowcu urodziła się Magdalena Piekorz, reżyser filmów fabularnych i dokumentalnych, scenarzystka; autorka filmu „Pręgi”, który w 2004 r. zdobył Złote Lwy na 29. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. 

1979 – Papież Jan Paweł II. wygłosił przemówienie na forum ONZ w Nowym Jorku. 

1980 - W Warszawie rozpoczął się X. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

1981 - Lech Wałęsa wybrany został przewodniczącym NSZZ „Solidarność”. 

1988 - W Seulu zakończyły się XXIV. Letnie Igrzyska Olimpijskie; polscy reprezentanci zdobyli na nich 16 medali: dwa złote [Waldemar Legień – judo, waga lekkośrednia; Andrzej Wroński –zapasy w stylu klasycznym, waga ciężka], pięć srebrnych oraz dziewięć brązowych. 

1992 - W Konstancinie zmarł prof. Bohdan Suchodolski, filozof, historyk nauki i kultury, pedagog. 

1992 - Premiera polskiej edycji teleturnieju „Koło Fortuny”. 

1997 - Państwa Unii Europejskiej parafowały Traktat Amsterdamski. 

1998 - W Krakowie zmarł Jerzy Bińczycki, aktor przez wiele lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie; w pamięci widzów zapisał się przede wszystkim jako Bogumił Niechcic w ekranizacji „Nocy i dniJerzego Antczaka, znany także z ról w filmach „Znachor” i „Pan Tadeuz”. 

2000 - Wystartował program TVP 3. 

2005 - W Warszawie rozpoczął się XV. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

2006 - Wystartowała telewizja informacyjno-rozrywkowa „Superstacja”. 

2007 - W Warszawie zmarł Janusz Rzeszewski, reżyser, autor filmów „Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy”, „Miłość ci wszystko wybaczy” i „Lata dwudzieste, lata trzydzieste”. 

2008 - W Krakowie zmarł Józef Wolski, historyk starożytności, aresztowany przez Gestapo podczas Sonderaktion Krakau w listopadzie 1939 r.; po zwolnieniu z obozu w 1942 r. podjął działalność w tajnym nauczaniu; po wojnie powrócił do pracy na UJ, pracował także na Uniwersytecie Łódzkim i Uniwersytecie Wrocławskim, który przyznał mu doktorat honoris causa. 

2009 - W Warszawie zmarł Marek Edelman, ostatni przywódca powstania w getcie warszawskim, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie kardiolog, opozycjonista, działacz Komitetu Obrony Robotników. 

2010 - W Warszawie rozpoczął się XVI. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina

2023 – Zmarł muzyk Janusz Grudziński, w latach 1981-2020 był klawiszowcem zespołu „Kult”, brał również udział w nagrywaniu solowych albumów lidera „Kultu”, Kazika Staszewskiego. W 2006 r. jako Xiążę Warszawski wydał solowy album „Olśnienie”, komponował także muzykę do filmów dokumentalnych. 

źródło: PAP 

Wiadomości

48 godz. w syryjskim miasteczku. Od spalenia choinki do przeprosin

Rosja zaczyna płacić za wojnę. Pierwszy miliard dolarów dla Ukrainy

Sprawca zabójczego rajdu w Magdeburgu zostawił testament

Trump planuje zmienić nazwę najwyższego szczytu Ameryki Północnej

Żyją na ziemi. Badacze: Nie wiemy kim oni są?

Jeden gol, który wywrócił do góry nogami jego życie

Trump jedną wypowiedzią dozbroił Grenlandię. Dania bije się w...

Krwawe zamieszki po decyzji sądu w sprawie wyborów

AI w kościele. Awatar Jezusa spowiadał wiernych

ks. J. Stańczuk: w święta unikajmy rozmów o polityce

Ekstraklasa piłkarska. Ante Simundza trenerem Śląska Wrocław

Wyjątkowy koncert kolęd w Republice!

Karlitzek zostaje w Indykpolu na dwa kolejne sezony

Puchar Francji: PSG lepsze po rzutach karnych

Nalot na klasztor dominikanów. Tusk wysłał swoich siepaczy

Najnowsze

48 godz. w syryjskim miasteczku. Od spalenia choinki do przeprosin

Żyją na ziemi. Badacze: Nie wiemy kim oni są?

Jeden gol, który wywrócił do góry nogami jego życie

Trump jedną wypowiedzią dozbroił Grenlandię. Dania bije się w...

Krwawe zamieszki po decyzji sądu w sprawie wyborów

Rosja zaczyna płacić za wojnę. Pierwszy miliard dolarów dla Ukrainy

Sprawca zabójczego rajdu w Magdeburgu zostawił testament

Trump planuje zmienić nazwę najwyższego szczytu Ameryki Północnej