Polska 15 września – co wydarzyło się tego dnia
Tego dnia w bitwie na Zalewie Wiślanym flota polska pokonała flotę zakonu krzyżackiego; w Krakowie rozpoczęto usypywanie Kopca Kościuszki; w bitwie o Anglię polscy piloci zestrzelili 26 niemieckich samolotów w ciągu jednego dnia; premiera filmu „Sami swoi” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego; żaglowiec „Dar Pomorza” wypłynął w swój ostatni rejs; zwolniono z zakładów karnych wszystkich więźniów politycznych; ostatnie jednostki armii rosyjskiej opuściły garnizon w Legnicy. Urodzili się m. in. Mirosław Hermaszewski, Tomasz Jastrun. Zmarli natomiast: Władysław Syrokomla, Juliusz Zarębski, Andrzej Romocki, Elżbieta Tyblewska, Władysław Wagner, Regina Smendzianka oraz Jan Krenz.
1339 - W Warszawie zakończył się proces polsko-krzyżacki prowadzony przez trybunał papieski.
1454 - W Cerekwicy król Kazimierz IV. Jagiellończyk nadał wielkopolskiej szlachcie przywilej stwierdzający m.in., że bez zgody sejmików król nie będzie nakładał nowych podatków i zwoływał pospolitego ruszenia.
1463 - W bitwie na Zalewie Wiślanym (bitwa w Zatoce Świeżej) floty Gdańska i Elbląga (25 okrętów) pokonały flotę krzyżacką (44 okręty). Flota krzyżacka zepchnięta została na płycizny pod Suchaczem i tam rozgromiona przez mniej liczne okręty kaperskie, najęte przez Gdańsk i Elbląg. Bitwa ta walnie przyczyniła się do zakończenia wojny trzynastoletniej i objęcia Prus Królewskich przez Koronę Polską.
1533 – W Wiedniu zmarła Katarzyna Habsburżanka, arcyksiężniczka austriacka, królewna czeska i węgierska, królowa polska i wielka księżna litewska od 1553 r. jako trzecia żona króla Zygmunta Augusta.
1697 - W Krakowie odbyła się koronacja księcia saskiego Fryderyka Augusta I. Wettina na króla Polski; nowy władca przyjął imię August II.
1777 – Gen. George Washington promował Kazimierza Pułaskiego na stopień generała brygady kawalerii amerykańskiej.
1793 - Rosja rozwiązała konfederację targowicką powstałą w maju 1792 r. przeciwko reformom Konstytucji 3 Maja; jednocześnie zawiązana została konfederacja grodzieńska, której celem było zatwierdzenie II. rozbioru Rzeczypospolitej.
1820 – W Krakowie rozpoczęto usypywanie Kopca Kościuszki.
1862 - W Wilnie zmarł Władysław Syrokomla, poeta, tłumacz.
1883 - Ukazał się pierwszy numer konspiracyjnego pisma socjalistycznego „Proletariat”.
1885 - W Żytomierzu zmarł Juliusz Zarębski, pianista, kompozytor.
1914 – I. wojna światowa: zakończyła się I. bitwa nad Jeziorami Mazurskimi, w której wojska niemieckie pod dowództwem gen. Paula von Hindenburga pokonały armię rosyjską gen. Pawła von Rennenkampfa; straty niemieckie: 40 tys. zabitych i rannych; straty rosyjskie: 145 tys. zabitych, rannych i wziętych do niewoli.
1926 – Uruchomiono rozgłośnię radiową w Wolnym Mieście Gdańsku.
1935 - Zbigniew Burzyński i Władysław Wysocki zajęli pierwsze miejsce w zawodach balonowych o Puchar Gordona Benetta, które odbyły się w Warszawie. Było to trzecie w historii zwycięstwo polskiej załogi, dzięki czemu Polska otrzymała trofeum na stałe.
1935 – Transatlantyk MS „Piłsudski” wypłynął w swój dziewiczy rejs do Nowego Jorku.
1938 - Premiera filmu „Paweł i Gaweł” w reżyserii Mieczysława Krawicza.
1939 - Kampania polska: Wojska niemieckie zajęły Białystok.
1939 – II. wojna światowa: W Tallinnie doszło do bezprawnego internowania okrętu podwodnego ORP „Orzeł”.
1939 - Kampania polska: W Cechówce (dziś część Sulejówka) Niemcy zamordowali około 100. mieszkańców.
1940 - Przełomowy moment Bitwy o Anglię – Niemcy stracili tego dnia ponad 60 samolotów, zginęło ponad 80. lotników niemieckich, wielu zostało rannych lub dostało się do niewoli; rekord zestrzeleń polskich pilotów - 26 niemieckich samolotów w ciągu jednego dnia.
1941 - W Lipnikach na Wołyniu urodził się Mirosław Hermaszewski, kosmonauta, jako pierwszy i jedyny Polak odbył lot w kosmos.
1944 - W Powstaniu Warszawskim poległ Andrzej Romocki „Morro”, harcerz Szarych Szeregów, kapitan AK, dowódca 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”; odznaczony Orderem Virtuti Militari.
1944 – Powstanie Warszawskie: Na Czerniakowie poległa Elżbieta Tyblewska ps. „Ewa”, sanitariuszka batalionu „Czata 49”; miała 18 lat.
1944 – Powstanie Warszawskie: Po ciężkich walkach Niemcy zdobyli Sielce (na Mokotowie). Polacy najsilniej bronili Śródmieścia, Żoliborza i częściowo Mokotowa.
1947 - Początek dziesięciodniowego strajku w Łodzi wywołanego zmuszaniem pracowników do współzawodnictwa pracy; w czasie manifestacji doszło do starć z siłami bezpieczeństwa, dwie osoby zginęły, kilkadziesiąt zostało aresztowanych.
1949 - W Warszawie rozpoczął się IV. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
1950 - W Warszawie urodził się Tomasz Jastrun, poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki.
1967 - Premiera filmu „Sami swoi” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.
1971 - W Warszawie zakończone zostały prace przy budowie „fabryki domów” na Służewcu.
1978 - W Warszawie otwarto Muzeum Karykatury.
1981 - Początek ostatniego rejsu żaglowca „Dar Pomorza”.
1982 - Stan wojenny: Władze komunistyczne aresztowały po powrocie z leczenia w Londynie Jana Józefa Lipskiego, działacza Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”.
1986 - Na mocy ustawy z 17. lipca 1986 r. zwolniono z zakładów karnych wszystkich więźniów politycznych.
1988 - Odbyło się drugie spotkanie Lecha Wałęsy i gen. Czesława Kiszczaka w willi MSW na ul. Zawrat w Warszawie. Obecni na nim byli także Stanisław Ciosek, ks. Alojzy Orszulik i Andrzej Stelmachowski.
1988 - Stanisław Skalski, polski as myśliwski z okresu II. wojny światowej, został awansowany do stopnia generała brygady.
1990 - W Krakowie na cmentarzu Rakowickim uroczyście złożono urnę z prochami gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, zmarłego w 1942 r. w Nowym Jorku.
1992 - W Winter Park na Florydzie zmarł Władysław Wagner, pierwszy Polak, który na jachtach żaglowych opłynął kulę ziemską.
1993 - Ostatnie jednostki Północnej Grupy Wojsk Armii Rosyjskiej opuściły garnizon w Legnicy.
2000 - W Sydney rozpoczęły się XXVII. Letnie Igrzyska Olimpijskie, podczas których Polacy zdobyli 53 medale, w tym 19 złotych.
2006 - Premiera filmu „S@motność w sieci” w reżyserii Witolda Adamka.
2011 - W Warszawie zmarła Regina Smendzianka, pianistka, pedagog.
2019 – W Warszawie otwarto kolejne stacje drugiej linii metra: Szwedzka, Targówek Mieszkaniowy i Trocka.
2020 – W Warszawie zmarł Jan Krenz, dyrygent i kompozytor, autor muzyki do „Kanału” Andrzeja Wajdy, „Eroiki” i „Zezowatego szczęścia” Andrzeja Munka.
źródło: PAP