Przejdź do treści

Polska 15 lipca – co wydarzyło się tego dnia

Źródło: PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia pod Grunwaldem wojska polsko-litewskie pokonały wojska Zakonu Krzyżackiego; w Krakowie odsłonięto ufundowany przez Ignacego Paderewskiego Pomnik Grunwaldzki; odbyła się uroczysta przysięga 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki; w Zagórzu Stanisław Jaros usiłował dokonać zamachu na Nikitę Chruszczowa; Sejm przyjął ustawę o systemie oświaty i wychowania, która usunęła ze szkół naukę religii; we Wrocławiu ogłoszono stan pogotowia przeciwepidemicznego, miasto poddano kwarantannie; Sejm przyjął ustawę o rzeczniku praw obywatelskich. Urodzili się m. in. Jean-Pierre Norblin, Jacek Malczewski, Mieczysław Frenkiel, Henryk Arctowski, Włodzimierz Steyer, Henryk Zygalski, Lidia Zamkow, Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, Tadeusz Walasek, Maciej Dejczer. Zmarli natomiast: Henryk Fleming, Adam Jerzy Czartoryski, Aleksander Fredro oraz Maria Kuncewiczowa.

1300 – We Fromborku zmarł założyciel Braniewa, drugi biskup warmiński, Henryk Fleming (ur. ok. 1230 r. w Lubece). Pochowano go w katedrze. Był jednym z pierwszych członków kapituły warmińskiej powołanej w 1260 r. w Braniewie. W 1277 r. został prepozytem warmińskim. Na Warmię przyjechał ponownie, już jako biskup w 1282 r.. Przeniósł kapitułę warmińską z Braniewa do Fromborka. Wraz z nim przybył jego brat Jan, który był zasadźcą i pierwszym burmistrzem Braniewa. Jego drugi brat Gerard uważany jest za założyciela Fromborka.

1410 - Pod Grunwaldem wojska polsko-litewskie, wspierane przez oddziały ruskie, czeskie i tatarskie, pod wodzą króla Władysława Jagiełły pokonały wojska Zakonu Krzyżackiego; była to jedna z największych bitew średniowiecza.

1410 - W bitwie pod Grunwaldem, po stronie Krzyżaków, wzięła udział chorągiew biskupa warmińskiego licząca ok. 200 żołnierzy. Znaleźli się w niej oprócz rycerzy i wolnych, mieszczanie z Olsztyna, Pieniężna i Fromborka. W bitwie wzięły udział także dwie chorągwie z Warmii: chorągiew miasta Braniewa (wg Długosza ziemianie i lennicy oraz mieszczanie okręgu braniewskiego i niektórzy rycerze wynajęci za pieniądze) oraz chorągiew ziem kapituły warmińskiej (Długosz mówi o Olsztynie większym).

1462 – Do Krzyżaków oblegających Frombork dołączyły oddziały z Braniewa, popierającego wówczas zakon. Na pomoc oblężonym we Fromborku wyruszyły okręty gdańskie i elbląskie, aby przez dywersję odciągnąć oblegających. Na Zalew Wiślany wpłynęło 7–10 okrętów z 700 zaciężnymi.

1479 - Biskup warmiński Mikołaj Tungen, który w porozumieniu z zakonem krzyżackim i królem Węgier Maciejem Korwinem wszczął wojnę przeciwko Polsce, na Sejmie w Piotrkowie ukorzył się przed królem Kazimierzem IV Jagiellończykiem i otrzymał przebaczenie. Tego samego dnia zawarto układ na mocy którego Tungen zachował swój urząd, a kapituła warmińska utrzymała prawo elekcji biskupa, ale ta kandydatura miała być konsultowana z królem.

1646 - Maria Ludwika Gonzaga została koronowana na królową Polski; była żoną dwóch polskich królów z dynastii Wazów: Władysława IV i Jana Kazimierza.

1745 - W Misy-Faut-Yonne we Francji urodził się Jean-Pierre (Jan Piotr) Norblin, malarz, rysownik, grafik; przez ponad 30 lat mieszkał i tworzył w Polsce, do której przyjechał w 1774 r.; malował m.in. pejzaże i scenki z życia dworskiego.

1784 - Po ośmioletnim pobycie w USA Tadeusz Kościuszko wypłynął z Nowego Jorku do Francji.

1809 - Wojna polsko-austriacka: Książę Józef Poniatowski wkroczył do Krakowa na czele oddziałów Księstwa Warszawskiego.

1854 - W Radomiu urodził się Jacek Malczewski - malarz, rysownik, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu polskiego; jego najwybitniejsze prace to „Melancholia”, „Błędne koło”, „Chrystus i samarytanka”; pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie.

1858 - W Byszowie koło Sandomierza urodził się Mieczysław Frenkiel, aktor, wybitny odtwórca ról w sztukach Moliera i Aleksandra Fredry, Maciej Boryna w pierwszej polskiej ekranizacji „Chłopów”.

1861 - W Montfermeil we Francji zmarł książę Adam Jerzy Czartoryski, minister spraw zagranicznych Rosji (1804-1806), w Królestwie Polskim członek Rady Administracyjnej i senator-wojewoda; w czasie Powstania Listopadowego prezes Rządu Narodowego; na emigracji przywódca obozu Hotelu Lambert.

1871 - W Warszawie urodził się Henryk Arctowski, geograf, geolog, podróżnik, jeden z pionierów polskich badań polarnych.

1876 - We Lwowie zmarł Aleksander Fredro, komediopisarz, poeta i pamiętnikarz, autor m.in. „Zemsty”, „Ślubów panieńskich”, „Dożywocia” i pamiętnika „Trzy po trzy”. Żołnierz armii Księstwa Warszawskiego, uczestnik kampanii rosyjskiej 1812 roku.

1888 - Z inicjatywy Władysława Żeleńskiego powstała krakowska Akademia Muzyczna.

1892 - W Montrealu urodził się Włodzimierz Steyer, kontradmirał, w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Rejonu Umocnionego Hel; następnie do 1945 r. w niemieckiej niewoli w oflagu Woldenberg; po wojnie dowódca Marynarki Wojennej (1947-1950).

1895 – We Lwowie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Przegląd Wszechpolski”.

1899 - W luterańskim kościele w Paproci Dużej Józef Piłsudski zawarł związek małżeński z Marią Juszkiewicz.

1904 - W Chotomowie urodził się Marian Wyrzykowski, aktor, reżyser, pedagog, żołnierz kampanii 1939 r. i Powstania Warszawskiego; przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie.

1908 - W Poznaniu urodził się Henryk Zygalski, matematyk, kryptolog, współautor złamania kodu niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.

1909 - W Warszawie urodził się Roman Zambrowski, działacz komunistyczny, jeden z głównych polityków grupy „puławian”; w 1968 r. usunięty z PZPR.

1910 - W Krakowie podczas obchodów 500-lecia zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem odsłonięto ufundowany przez Ignacego Paderewskiego Pomnik Grunwaldzki. W czasie uroczystości odbyło się pierwsze publiczne wykonanie „Roty”, pieśni autorstwa Feliksa Nowowiejskiego i Marii Konopnickiej.

1918 - W Rostowie urodziła się Lidia Zamkow, reżyserka teatralna, aktorka, pedagog; jako aktorka debiutowała w 1944 roku w Krakowie w sztuce „Freuda teoria snówAntoniego Cwojdzińskiego, jej debiutem reżyserskim była „Omyłka” wg Bolesława Prusa zrealizowana w 1948 roku w Teatrze Powszechnym TUR.

1920 - Sejm Ustawodawczy przyjął ustawę o reformie rolnej oraz Statut Organiczny Województwa Śląskiego.

1920 - Odbył się pierwszy lot (poniemieckim wodnosamolotem) lotnictwa polskiego nad Bałtykiem.

1924 - Po poszerzeniu granic miasta liczba mieszkańców Katowic przekroczyła 100 tys.

1936 - Okólnik premiera Felicjana Sławoja Składkowskiego stwierdzający, że gen. Edward Rydz-Śmigły jest drugą osobą w państwie.

1936 - W Warszawie urodziła się Krystyna Chojnowska-Liskiewicz, żeglarka, jako pierwsza kobieta samotnie opłynęła Ziemię (1976-1978).

1936 - W Elżbiecinie pod Łomżą urodził się Tadeusz Walasek, bokser, siedmiokrotny mistrz Polski, mistrz Europy w wadze średniej, dwukrotny medalista olimpijski.

1938 - W nocy z 14 na 15 lipca w Wołczynie pochowane zostały szczątki Stanisława Augusta Poniatowskiego, które po 140 latach powróciły do Polski; na polecenie władz II Rzeczypospolitej odbyło się to jednak w tajemnicy i bez żadnych uroczystości.

1941 - W Kolnie Niemcy rozstrzelali 16 Żydów, których zwłoki pogrzebano wraz ze zburzonym pomnikiem Lenina, wzniesionym na rynku podczas okupacji sowieckiej. Była to jedna ze zbrodni na społeczności żydowskiej popełnionych na Podlasiu w pierwszych tygodniach okupacji niemieckiej.

1943 - W Sielcach nad Oką odbyła się uroczysta przysięga 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

1943 - Powstało Kierownictwo Walki Podziemnej ośrodek dyspozycyjny Komendy Głównej AK, kierujący całością konspiracyjnych działań bojowych.

1943 – W Lesie Pilickim pod Bielskiem Podlaskim Niemcy rozstrzelali 49 mieszkańców miasta.

1943 - W lesie pod wsią Jeziorko Niemcy rozstrzelali aresztowanych rankiem 52 zakładników spośród inteligencji miasta Łomży.

1943 - W lesie w Kosówce pod Grajewem Niemcy rozstrzelali 180 mieszkańców miasta.

1945 – W Olsztynie założona dwa kluby: piłkarski „Stomil” oraz sportowy „Warmia”.

1955 - Polska zakupiła licencję sowieckiego czołgu T-54A, producentem którego zostały Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” w Gliwicach.

1955 - W Gdańsku urodził się Maciej Dejczer, reżyser, twórca filmów „300 mil do nieba”, „Bandyta”.

1956 - We Wrocławiu odsłonięto pochodzący ze Lwowa pomnik Aleksandra Fredry.

1959 - W Zagórzu (obecnie dzielnica Sosnowca) elektryk Stanisław Jaros usiłował dokonać zamachu na I sekretarza KC KPZR Nikitę Chruszczowa; na trasie jego przejazdu eksplodował ładunek, który ranił jedną osobę.

1960 - W Łodzi w Hali Sportowej odbył się pierwszy publiczny pokaz filmu „Krzyżacy” w reżyserii Aleksandra Forda. Oficjalna premiera miała miejsce 2 września tego roku.

1961 - Sejm przyjął ustawę o nowym systemie oświaty i wychowania, która usunęła ze szkół naukę religii; reforma wprowadzała też ośmioklasową szkołę podstawową.

1963 - W związku z licznymi zachorowaniami na ospę, we Wrocławiu ogłoszono stan pogotowia przeciwepidemicznego, miasto poddano kwarantannie. Na skutek epidemii ospy we Wrocławiu zmarło wówczas siedem osób.

1973 – Uroczystość odsłonięcia pomnika Mikołaja Kopernika. Do Fromborka przybyło ok. 15 tys. harcerek i harcerzy z całego kraju. W tym dniu spotkali się również uczestnicy „Wielkiego Zlotu Budowniczych Fromborka – Honorowych Obywateli” oraz odbyło się zakończenie Rajdu „Kopernikanie XX wieku”.

1987 - Sejm przyjął ustawę o rzeczniku praw obywatelskich.

1988 – W Warszawie rozpoczął się szczyt państw Układu Warszawskiego.

1989 - W Lublinie zmarła Maria Kuncewiczowa, pisarka, autorka „Dwóch księżyców” i „Cudzoziemki”, laureatka Złotego Wawrzynu Polskie Akademii Literatury.

1991 - We Frankfurcie nad Odrą otwarto Europejski Uniwersytet Viadrina.

1995 - W Czymanowie w powiecie wejherowskim odbyła się pierwsza edycja „Przystanku Woodstock”, jednego z największych festiwali rockowych w Polsce.

2015 – Sąd w Lüneburgu skazał na 4 lata więzienia niemieckiego strażnika niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz-Birkenau Oskara Gröninga, oskarżonego o pomocnictwo w zamordowaniu 300 tys. osób w okresie służby w obozie.

PAP

Wiadomości

Kolejna fabryka ogłasza upadłość. Pracę ma stracić 150 osób!

Takiego wywiadu jeszcze nie było! Karol Nawrocki na Święta!

Szczerba składa życzneia. Ludzie przypominają politykowi KO wspieranie migrantów i pytają: „Takich jak w Niemczech?”

Zatrucie narkotykami przy wigilijnym stole - 14 osób trafiło do szpitala!

Abp Galbas konkretnie o miłości: to nie jest poezja

Sportowcy roku to Caitlin Clark i Shohei Ohtani

Niemcy likwidują rolnictwo w UE. Golińska: Polacy zostali oszukani przez Tuska

Przeszukania klasztoru Dominikanów przez bodnarowców – ostry komentarz Romanowskiego

Bodnarowcy Tuska przeszukali klasztor w Lublinie - szukali Romanowskiego

Wjechał w pieszych - wśród poszkodowanych dzieci

Wstrząsające filmy i zdjęcia z katastrofy samolotu w Kazachstanie

Śmiertelny pożar w budynku mieszkalnym

Alicja Klasik: Olimpijski medal mnie napędza

Kolejny kabel na dnie Bałtyku przerwany

Tragiczny finał połowu bursztynu

Najnowsze

Kolejna fabryka ogłasza upadłość. Pracę ma stracić 150 osób!

Abp Galbas konkretnie o miłości: to nie jest poezja

Sportowcy roku to Caitlin Clark i Shohei Ohtani

Niemcy likwidują rolnictwo w UE. Golińska: Polacy zostali oszukani przez Tuska

Przeszukania klasztoru Dominikanów przez bodnarowców – ostry komentarz Romanowskiego

Takiego wywiadu jeszcze nie było! Karol Nawrocki na Święta!

Szczerba składa życzneia. Ludzie przypominają politykowi KO wspieranie migrantów i pytają: „Takich jak w Niemczech?”

Zatrucie narkotykami przy wigilijnym stole - 14 osób trafiło do szpitala!