Jak wyglądał las deszczowy ok. 15 mln lat temu — i jak może wyglądać po ociepleniu się klimatu? Odpowiedzi na te pytania pozwalają udzielić wyniki wieloletnich badań doskonale zachowanych skamieniałości roślin i zwierząt ze stanowiska Zhangpu w Chinach. Wnioski z badań opublikował międzynarodowy zespół naukowców z udziałem badacza z Uniwersytetu Gdańskiego.
Imponujące 25 tys. próbek zawierającego skamieniałości bursztynu i 5 tys. skamieniałości roślin — takie bogactwo pochodzi ze stanowiska materiałów kopalnych, znanego jako biota Zhangpu, a leżącego w chińskiej prowincji Fujian.
Grupa naukowców kierowana przez prof. Bo Wanga i prof. Gongle Shi z Nankińskiego Instytutu Geologii i Paleontologii Chińskiej Akademii Nauk opublikowała właśnie wyniki prowadzonych prawie przez 10 lat badań próbek zgromadzonych na stanowisku. W projekcie uczestniczył prof. Jacek Szwedo z Laboratorium Entomologii Ewolucyjnej i Muzeum Inkluzji w Bursztynie Uniwersytetu Gdańskiego.
Najbogatsze znalezisko
Jak wyjaśnia prof. Szwedo, obejmująca środkowy miocen fauna Zhangpu to najbogatsza z odkrytych dotąd biota tropikalnych lasów deszczowych. Ta „pocztówka z przeszłości” - jak nazywa ją gdański badacz — pokazuje wyjątkową różnorodność gatunków lasu deszczowego sprzed 14,7 mln lat.
Próbki pozyskiwane z tego stanowiska nie są selekcjonowane pod kątem komercyjnym — co oznacza, że znajdowane skamieliny dobrze oddają skład gatunkowy organizmów zamieszkujących niegdyś ten teren.
W oparciu o znaleziska badacze opisali bogactwo dawnej flory i fauny. Znaleźli m.in. owoce roślin dwuskrzydłowych i strączkowych oraz liście prawie 80 różnych drzew liściastych. To pozwala sądzić, że tropikalne sezonowe lasy deszczowe sięgały dawniej dalej na północ, niż obecnie. To także sugestia dotycząca tego, jak potencjalnie może wyglądać świat roślin, jeśli ogrzeje się klimat.
Przeszłość zaklęta w bursztynie
Badacze znaleźli także ukryte w bursztynie skamieliny mszaków, roślin kwiatowych, a także grzybów, stawonogów, ślimaków, owadów, a nawet pióra. Podkreślają, że dzięki różnorodności stawonogów biota bursztynu Zhangpu należy do czterech najbogatszych na świecie.
Wiele jest też znalezisk owadów. Należą do nich mrówki, pszczołowate, złotooki, patyczaki, termity i prostoskrzydłe, których występowanie dzisiaj ogranicza się do tropikalnej Azji Południowo-Wschodniej lub Nowej Gwinei. Znaleziska te pozwalają sądzić m.in., że azjatyckie zgrupowania owadów z lasów deszczowych są stabilne od co najmniej 15 milionów lat.
Bogactwo skamielin pokazuje, że tropikalne lasy deszczowe pełnią rolę „muzeów różnorodności biologicznej” - twierdzą naukowcy.
Na podstawie badań okazów można wyciągać też wnioski na temat dawnego klimatu tego rejonu. Znaleziska pozwalają sądzić, że przede wszystkim występowały tam cieplejsze zimy, co oznaczało stabilniejszą temperaturę w ciągu roku.
