Palenie papierosów przyczynia się do utraty tkanek mózgu i zmniejszenia jego objętości, wynika z badania, które publikuje czasopismo „Biological Psychiatry”.
Zdaniem autorów pracy – naukowców z Washington University School of Medicine w St. Louis – odkrycie to może pomóc zrozumieć, dlaczego osoby palące papierosy mają podwyższone ryzyko demencji związanej z wiekiem, a także choroby Alzheimera. „Do niedawna naukowcy pomijali wpływ palenia papierosów na mózg, częściowo dlatego, że koncentrowaliśmy się na wszystkich tych okropnych skutkach nałogu nikotynowego w odniesieniu do płuc i serca. Jednak, gdy zaczęliśmy przyglądać się bliżej mózgowi, jasne stało się, że palenie jest również bardzo szkodliwe dla niego” - skomentowała współautorka pracy prof. psychiatrii Laura J. Bierut.
Jej zespół przeprowadził analizę danych zebranych w brytyjskim biobanku (UK Biobank), publicznie dostępnej bazie, która zawiera informacje na temat zdrowia, elementów stylu życia oraz genów dotyczące ok. pół miliona ludzi, głównie pochodzenia europejskiego. Ogółem analizą objęto 32 094 osoby, dla których dostępne były informacje na temat objętości mózgu (na podstawie badań obrazowych), historii palenia papierosów oraz genetycznych predyspozycji do palenia papierosów. Okazało się, że palenie papierosów miało wyraźny związek ze zmniejszoną objętością mózgu. Im więcej dana osoba paliła, tym bardziej malała objętość jej mózgu – zależność między liczbą paczek papierosów wypalanych rocznie a zmniejszeniem objętości mózgu była wprost proporcjonalna. Palenie papierosów najsilniej wpływało na spadek objętości istoty szarej.
Badacze potwierdzili również, że czynniki genetyczne mają wpływ na rozpoczynanie palenia papierosów, a przez to pośrednio mogą przyczyniać się do zmniejszenia objętości mózgu. „Brzmi to źle i to jest złe. Redukcja objętości mózgu jest tożsama z nasilonym procesem jego starzenia się" – powiedziała Bierut. Jak dodała, objętość mózgu naturalnie maleje wraz z wiekiem, ale palenie sprawia, że mózg starzeje się przedwcześnie. Ma to silny związek z ryzykiem rozwoju demencji.
Naukowcy podkreślają, że zmniejszenie objętości tkanek mózgu wydaje się być nieodwracalne. Analizując dane dotyczące ludzi, którzy rzucili palenie wiele lat temu, badacze zaobserwowali, że ich mózgi pozostają stale mniejsze w porównaniu z mózgami osób nigdy niepalących. Natomiast dobra wiadomość jest taka, że rzucenie palenia powstrzymuje dalsze zmniejszanie się objętości mózgu. „Nie możemy odwrócić uszkodzeń, które już się dokonały, ale możemy uniknąć dalszych szkód. Palenie jest czynnikiem ryzyka, który możemy modyfikować. Rzucenie palenia jest jedną z rzeczy, którą można zmienić, by powstrzymać proces starzenia się mózgu i by nie narażać się na większe ryzyko demencji” – podsumowała współautorka badania (https://doi.org/10.1016/j.bpsgos.2023.09.006) Yoonhoo Chang.
