Minister Środowiska nie zlecał opracowania, nie wydał, ani nie sfinansował powstania: podręcznika dotyczącego zasady udzielania odstępstw od granicznych wielkości emisyjnych zawartych w Konkluzjach BAT dla dużych źródeł spalania (LCP). Nie jest zatem prawdziwa informacja „…Na zlecenie resortu Jana Szyszki napisała go firma …” podana przez Gazetę Wyborczą.

Nie prawdą jest również, że to minister środowiska prof. Jan Szyszko osobiście głosował przeciwko zaostrzeniu norm dla zanieczyszczeń emitowanych przez elektrownie węglowe. Głosował przedstawiciel ministerstwa środowiska, wspólnie z innymi państwami takimi jak m.in. Niemcy, Słowacja, Czechy, Bułgaria, Rumunia, Węgry oraz Finlandia.

Jednocześnie informujemy, że powodem złożenia skargi do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości był m.in. krótki termin dostosowania do konkluzji oraz ogromne nakłady finansowe, które Polska musi ponieść. To z kolei może przełożyć się na wyższe rachunki prądu dla obywateli. Dodatkowo, realizacja tego zadania we wspominanym czasie może zagrażać bezpieczeństwu dostaw energii elektrycznej w Polsce.

Konkluzje BAT (tzw. najlepsze dostępne techniki) określają normy zanieczyszczenia powietrza dla zakładów energetycznych, dla takich gazów, jak np.: SO2 (dwutlenek siarki), NOx (tlenki azotu) oraz pyły. Tymczasem, należy podkreślić, że zgodnie z unijną dyrektywą o emisjach przemysłowych (IED) od 1 stycznia 2016 r. w Polsce już obowiązują bardziej rygorystyczne standardy emisji m.in. dla wspomnianych gazów pochodzących z dużych zakładów przemysłowych.

Ponadto, Polska należy do grupy państw Unii Europejskiej, które spełniają krajowe pułapy emisji. Wielkości emisji, m.in. w odniesieniu do tlenków azotu czy siarki w latach 2011-2013, były niższe od limitu dla Polski wynikającego z Traktatu o Przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

Na przestrzeni ostatnich lat w zakładach energetycznych i przemyśle ciężkim wielu krajów, w tym w Polsce, wprowadzono wiele rozwiązań technicznych (narzuconych wymaganiami prawnymi – m.in. wspomnianą dyrektywą IED) znacząco ograniczających emisje zanieczyszczeń. Obecnie, jak wynika z raportów o krajowych emisjach zanieczyszczeń, głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza w Unii Europejskiej, a które wpływają na jakość powietrza są źródła pochodzące z sektora komunalno-bytowego i transport, a nie źródła przemysłowe.

Poprawa, jakości powietrza jest dla rządu priorytetem. Działania zarówno resortu środowiska, jak i pozostałych resortów, są skupione na przyczynie tego problemu, jakim jest struktura źródeł energii wykorzystywanych na potrzeby indywidualnego ogrzewania budynków. Najważniejszym priorytetem do realizacji w zakresie poprawy jakości powietrza jest ograniczenie zjawiska tzw. niskiej emisji, czyli emisji powodowanej przez bardzo małe, lokalne kotłownie lub też rozproszone indywidualne źródła spalania oraz środki transportu. Działania w tym obszarze wymagają współpracy na wielu polach pomiędzy administracją rządową i samorządami, co wymaga czasu i skoordynowania aktywności legislacyjnych, technicznych oraz edukacyjnych.

Do tej pory, dzięki realizacji rekomendacji KERM - Program „Czyste Powietrze” z 25.04.2017 r., udało się m. in. przyjąć strategiczne rozporządzenie w sprawie norm emisji dla kotłów. Oznacza to, że od lipca przyszłego roku w sprzedaży będą dostępne tylko piece spełniające najwyższe wymagania ekologiczne.

Ponadto, przeprowadzona została analiza wydatków pod kątem najbardziej efektywnych działań poprawiających jakość powietrza. Ze środków NFOŚiGW przeznaczono już 2,7 mdl zł na działania w zakresie wykorzystania systemów ciepłowniczych i przyłączania do nich gospodarstw domowych. W sumie, do 2020 r., na działania poprawiające jakość powietrza resort środowiska przeznaczy 10 mld zł.

Rozpoczęły się także szkolenia dla pracowników socjalnych Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej, którzy będą pomagali swoim podopiecznym w pozyskaniu środków publicznych na ogrzewanie mieszkań, w taki sposób, by było to bezpieczne dla zdrowia zarówno ich, jak i ich sąsiadów.

Ponieważ za nieodpowiedni stan jakości powietrza odpowiada przede spalanie w domowych piecach paliw słabej jakości oraz śmieci, Ministerstwo Środowiska, zgodnie z zaleceniami KERM, prowadzi także działania edukacyjne. Opracowaliśmy dla obywateli m.in. "Poradnik-czyste ciepło w moim domu z paliw stałych" oraz informator i ulotkę. Dokumenty te zawierają praktyczne porady dla użytkowników domowych urządzeń grzewczych, jak również informacje dot. pozyskiwania środków finansowych na wymianę starych wysoko emisyjnych pieców na urządzenia przyjazne środowisku. Kampanię edukacyjną w tym obszarze prowadzi także nadzorowany przez Ministerstwo Środowiska - Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy (ogólnopolski projekt "Stop Smog"). Z kolei Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prowadzi działania edukacyjne m.in. poprzez Portal Jakości Powietrza (http://powietrze.gios.gov.pl) i aplikację mobilną „Jakość powietrza w Polsce”.

W ramach projektu finansowanego z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2016-2020 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska finalizuje zakup, na potrzeby monitoringu jakości powietrza, 426 sztuk urządzeń pomiarowych, w tym 20 sztuk stacji mobilnych, które będą wykonywać pomiary okresowe, głównie w mniejszych miejscowościach, w tym zwłaszcza gminach uzdrowiskowych.

Na ukończeniu jest strategiczne rozporządzenie Ministra Energii w sprawie jakości paliw stałych. Niestety, termin wejścia w życie tych przepisów w obecnym sezonie grzewczym jest zagrożony ze względu na 3. miesięczną notyfikację rozporządzenia, wymaganą przez Komisję Europejską.

Poza kwestią jak najszybszego wprowadzenia norm dla jakości paliw, priorytetami Ministerstwa Środowiska są obecnie: przygotowanie programu pozwalającego na ochronę najbiedniejszych przed skutkami ubóstwa energetycznego, w taki sposób by było to efektywne ekologicznie, a także wsparcie najbardziej zanieczyszczonych miejscowości spośród zidentyfikowanych przez Światową Organizację Zdrowia w jak najszybszym doprowadzeniu do poprawy, jakości powietrza.