Przejdź do treści
Polska 5 grudnia – co wydarzyło się tego dnia
facebook.com

Tego dnia Polska Agencja Telegraficzna została podporządkowana Prezydium Rady Ministrów; dodatkowy mecz o MP - Cracovia pokonała Wisłę Kraków 3:1; Józef Światło zwrócił się do władz amerykańskich o azyl polityczny; prymas Stefan Wyszyński otrzymał odpowiedź na list do biskupów niemieckich; list 59 intelektualistów do władz PRL; Oddano do użytku Dworzec Centralny; nadawanie programu rozpoczęła stacja telewizyjna Polsat. Urodzili się m.in. Zbigniew Oleśnicki, Józef Piłsudski, Władysław Szpilman, Stanisław Dygat, Hilary Koprowski, Anna Świderkówna, Barbara Krafftówna, Stanisław Bareja, Krystian Zimerman. Zmarli natomiast: Władysław Reymont, Julian Grobelny, Teodor Parnicki, Violetta Villas i Włodzimierz Strzemiński.

1389 - W Siennie na Mazowszu urodził się Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski, kardynał, doradca na dworach królewskich Władysława Jagiełły i Władysława Warneńczyka.

1480 - Założono klasztor bernardynów w Bydgoszczy.

1830 - Powstanie Listopadowe: gen. Józef Chłopicki ogłosił objęcie władzy dyktatorskiej.

1836 - W Żołudku na Białorusi urodził się Walery Wróblewski, jeden z dowódców powstania styczniowego, związany z „czerwonymi”; działacz Zjednoczenia Emigracji Polskiej; generał Komuny Paryskiej; członek władz I Międzynarodówki; od 1895 r. w PPS.

1867 - W Zułowie na Wileńszczyźnie urodził się Józef Piłsudski, mąż stanu, współtwórca niepodległej Polski; członek PPS od 1893 r., jeden z przywódców PPS Frakcji Rewolucyjnej; współzałożyciel i komendant główny Związku Walki Czynnej; komendant główny Związku Strzeleckiego; dowódca I Brygady Legionów Polskich (1914-1916), inicjator utworzenia Polskiej Organizacji Wojskowej; członek Tymczasowej Rady Stanu (1917); po odzyskaniu niepodległości Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz (1918-1922), marszałek Polski; w 1926 r. dokonał zamachu stanu, w wyniku którego przejął władzę w państwie; dwukrotny premier (1926-1928 i 1930), Generalny Inspektor Sił Zbrojnych i minister spraw wojskowych w latach 1926-1935; Odznaczony m.in.: Orderami Virtuti Military klasy I, II, IV i V, Orderem Orła Białego, Krzyżem Niepodległości z Mieczami i Orderem Odrodzenia Polski. Zmarł 12 maja 1935 r. w Belwederze. Serce Piłsudskiego zostało złożone w grobie jego matki na cmentarzu Na Rossie w Wilnie.

1906 -  Siostra Feliksa Kozłowska, założycielka wspólnoty mariawitów, została ekskomunikowana przez papieża Piusa X.

1911 - W Sosnowcu urodził się Władysław Szpilman, kompozytor, pianista; jego losy w okupowanej przez Niemców Warszawie stały się podstawą scenariusza do filmu „Pianista” w reżyserii Romana Polańskiego.

1914 - W Warszawie urodził się Stanisław Dygat, pisarz, autor powieści „Jezioro Bodeńskie”, „Disneyland”, „Dworzec w Monachium”.

1916 - W Warszawie urodził się Hilary Koprowski, biolog, wirusolog, profesor Thomas Jefferson University, twórca pierwszej w świecie szczepionki przeciwko wirusowi polio, który powoduje chorobę Heinego-Medina.

1918 - Polska Agencja Telegraficzna została podporządkowana Prezydium Rady Ministrów jako „urzędowa agencja prasowo-informacyjna” Rzeczypospolitej Polskiej.

1925 - W Warszawie urodziła się Anna Świderkówna, papirolog, znawczyni kultury antycznej, w tym pism Starego i Nowego Testamentu.

1925 - W Warszawie zmarł Władysław Reymont, pisarz, autor powieści „Chłopi” i „Ziemia Obiecana”; laureat Nagrody Nobla w 1924 r.

1928 - W Warszawie urodziła się Barbara Krafftówna, aktorka, niezapomniana Felicja z filmu „Jak być kochaną” Wojciecha Jerzego Hasa, Honorata z serialu „Czterej pancerni i pies”, wykonawczyni wielu kabaretowych piosenek, w tym „Przeklnę cię” w Kabarecie Starszych Panów.

1929 - W Warszawie urodził się Stanisław Bareja, reżyser filmowy, autor komedii „Miś”, „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz”, „Poszukiwany, poszukiwana” oraz serialu „Alternatywy 4”.

1930 - Walery Sławek po raz drugi został premierem RP.

1944 - W Mińsku Mazowieckim zmarł Julian Grobelny, działacz PPS; w latach 1943-1944 przewodniczący Rady Pomocy Żydom „Żegota”.

1946 - W Katowicach urodził się Tadeusz Sławek, filozof, poeta, tłumacz, eseista, znawca historii literatury angielskiej i amerykańskiej, związany z Uniwersytetem Śląskim.

1946 - W Chrzanowie urodził się Mikołaj Grabowski, aktor, reżyser teatralny, pedagog, dyrektor teatrów, m.in. Starego Teatru w Krakowie (2002-2012).

1948 - W dodatkowym meczu o mistrzostwo Polski w piłce nożnej Cracovia pokonała Wisłę Kraków 3:1.

1953 - Płk Józef Światło, wicedyrektor X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, po przejściu na teren Berlina Zachodniego zwrócił się do władz amerykańskich o azyl polityczny.

1954 - Odbyły się wybory do Rad Narodowych.

1956 - W Zabrzu urodził się Krystian Zimerman, wybitny pianista, zwycięzca IX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (1975).

1961 - Premiera filmu „Zaduszki” w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

1965 - Na ręce prymasa Stefana Wyszyńskiego nadszedł list biskupów niemieckich, będący odpowiedzią na orędzie biskupów polskich z 18 listopada 1965 r.

1967 - W telewizyjnej audycji Po szóstej zadebiutowała Grupa Skifflowa No To Co.

1975 - 59 intelektualistów skierowało do władz PRL list zawierający protest przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji. Jego sygnatariusze domagali się m.in. zagwarantowania w konstytucji wolności sumienia i praktyk religijnych, wolności pracy i niezależnych związków zawodowych, prawa do strajku, respektowania wolności słowa, nauki i zniesienia cenzury prewencyjnej.

1975 - Oddano do użytku Dworzec Centralny w Warszawie.

1980 - W Moskwie odbyła się narada przywódców państw Układu Warszawskiego na temat sytuacji panującej w Polsce. Większość z obecnych oceniła ją jako kontrrewolucyjne zagrożenie. Decyzja o podjęciu interwencji militarnej jednak nie zapadła.

1982 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika Wprost

1986 - Premiera filmu animowanego Bolek i Lolek na Dzikim Zachodzie w reżyserii Stanisława Dulza.

1988 - W Warszawie zmarł Teodor Parnicki, pisarz, autor powieści historycznych.

1991 - Sejm przyjął dymisję rządu Jana Krzysztofa Bieleckiego.

1992 - Nadawanie programu rozpoczęła stacja telewizyjna Polsat, pierwsza ogólnopolska telewizja prywatna.

1999 - Uruchomiono platformę telewizyjną Cyfrowy Polsat.

2001 - Wyższa Szkoła Morska w Gdyni została przekształcona w Akademię Morską.

2005 - Przestały obowiązywać międzystrefowe numery kierunkowe.

2011 - W Lewinie Kłodzkim zmarła Violetta Villas, właściwie Czesława Cieślak, piosenkarka, wykonawczyni przebojów „Do ciebie, mamo”, „Nie ma miłości bez zazdrości”, „Przyjdzie na to czas”, „Szczęście” i „Oczi cziornyje”.

2017 – zmarł Włodzimierz Strzemiński, członek Solidarności Walczącej, dyrektor Akademii Telewizyjnej. W latach 1979-1981 współpracownik i kolporter „Biuletynu Dolnośląskiego”,  współtwórca i wydawca podziemnego pisma  „Nasza Prawda” (1982-1983),  w latach 80., podczas wielokrotnych wyjazdów zagranicznych utrzymywał w imieniu SW kontakty z emigracją polską i ukraińską, w l. 1983-1984 współzałożyciel przedstawicielstwa SW w Szwajcarii,  w skrytkach międzynarodowych pociągów systematycznie przekazywał do Niemiec diapozytywy i mikrofilmy wydawnictw SW. Jego informacje od przebywającego w RFN b. oficera kontrwywiadu SB Wiesława Jurkiewicza wykorzystywano w działalności kontrwywiadowczej SW.

 

PAP

Wiadomości

Gdzie jest generał? Sławomir Cenckiewicz podał lokalizację

Polska pominięta w podziale unijnych funduszy na obronność

Holland rozczarowana polityką rządu Tuska. Nie może milczeć

Z kraju wydalono przewodniczącego katolickiego episkopatu

Nakazał masową produkcję dronów kamikadze. Uderzą na Ukrainę?

Sutyrk zwolniony za poręczeniem. Prokuratura stawia zarzuty

Trump spotkał się z zagranicznym przywódcą. Nieprzypadkowy wybór

Chaos w nowozelandzkim parlamencie. Podarła ustawę i zatańczyła

Reżim kubański więzi nieletnich. Uznał ich za opozycjonistów

Pierwsza duża gospodarka, która odeszła od węgla

Nowy minister od zdrowia w USA. Antyszczepionkowiec

Gwiazda NBA do Demokratów: "Przegraliście. Siedźcie cicho!"

Aktorka martwi się o Amerykanów, którzy „nie mają możliwości ucieczki"

Kurski: jednego dnia Sutryk popiera Trzaskowskiego, drugiego przychodzi po niego CBA. To sprawka Tuska.

Gembicka: Tusk pręży muskuły i mówi, że nie wpuści migrantów, a za plecami Polaków zgadza się na wszystko

Najnowsze

Gdzie jest generał? Sławomir Cenckiewicz podał lokalizację

Nakazał masową produkcję dronów kamikadze. Uderzą na Ukrainę?

Sutyrk zwolniony za poręczeniem. Prokuratura stawia zarzuty

Trump spotkał się z zagranicznym przywódcą. Nieprzypadkowy wybór

Chaos w nowozelandzkim parlamencie. Podarła ustawę i zatańczyła

Polska pominięta w podziale unijnych funduszy na obronność

Holland rozczarowana polityką rządu Tuska. Nie może milczeć

Z kraju wydalono przewodniczącego katolickiego episkopatu