Przejdź do treści
Polska 29 października – co wydarzyło się tego dnia
TV Republika

Tego dnia powstało TOPR; powołano Polowe Drużyny Sokole; Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wkroczyła do Bredy; premiera filmu „Nikodem Dyzma” Jana Rybkowskiego; Bałtycki Terminal Kontenerowy obsłużył pierwszy statek; z aresztu śledczego uciekł gangster Ryszard Niemczyk; wyprodukowano ostatni autobus „Jelcz”; Polska spłaciła ostatnią ratę zadłużenia zagranicznego, zaciągniętego za rządów Edwarda Gierka. Urodzili się m. in. Antoni Bronikowski, Mieczysław Ledóchowski, Juliusz Kossak, Stanisław Ostrowski, Mieczysław Jastrun, Paweł Hertz, Zbigniew Herbert, Mariusz Dmochowski, Magdalena Zawadzka, Michaj Burano, Wiesław Saniewski, Tomasz Nałęcz. Zmarli natomiast: Wincenty Gostkowski, Paweł Hulka-Laskowski, Wacław Lednicki, Augustyn Necel, Stanisław Marusarz, Andrzej Bolewski, Ludwik Jerzy Kern, Władysław Kowalski, Andrzej Półtawski oraz Alina Obidniak.

1611 - W Warszawie odbył się triumfalny wjazd hetmana Stanisława Żółkiewskiego, zwycięzcy spod Kłuszyna; w orszaku przejeżdżającym przez miasto był m.in. wzięty do niewoli car Wasyl IV. Szujski, który na Zamku Królewskim złożył hołd przed królem polskim Zygmuntem III. Wazą

1817 - Urodził się Antoni Bronikowski, pedagog, latynista, hellenista, poeta, tłumacz dzieł literatury antycznej: Ksenofonta, Platona, Homera, Tukidydesa

1822 - W Górkach koło Klimontowa urodził się Mieczysław Ledóchowski, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański, kardynał; więziony przez władze pruskie (1874-1876) i pozbawiony archidiecezji. 

1824 - W Nowym Wiśniczu urodził się Juliusz Kossak, malarz, ilustrator; autor wielu obrazów przedstawiających sceny historyczne i batalistyczne. 

1838 – We Fromborku zmarł kanonik Piotr Bader, urodzony w Plutach w roku 1792. Kanonię warmińską uzyskał w 1836 r. 

1856 - Otwarto linię kolejową Wrocław Główny - Poznań Główny. 

1871 - Urodził się Tadeusz Grabowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Poznańskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności. 

1884 – W Genewie zmarł Wincenty Gostkowski, powstaniec listopadowy, prawnik, przedsiębiorca, zegarmistrz, współzałożyciel firmy zegarmistrzowskiej „Patek Philippe”. 

1891 – W Tczewie oddano do użytku most kolejowy nad Wisłą. 

1892 - We Lwowie urodził się Stanisław Ostrowski, prezydent Lwowa (1936-1939), więziony w Związku Sowieckim (1939-1941); w latach 1972-1979 prezydent RP na uchodźstwie. 

1903 - W Korolówce koło Tarnopola urodził się Mieczysław Jastrun, poeta, eseista, tłumacz. Autor tomów poezji: „Godzina strzeżona”, „Rzecz ludzka”, „Sezon w Alpach” i esejów: „Wolność wyboru”, „Mit śródziemnomorski”. 

1909 - Powstało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR). 

1912 - We Lwowie powołane zostały Polowe Drużyny Sokole, których działalność wzorowana była na ruchu strzeleckim; jednym z ich organizatorów był Józef Haller

1914 – I. wojna światowa: Bitwa Legionów Polskich z wojskami rosyjskimi pod Mołotkowem. 

1918 - W Warszawie urodził się Paweł Hertz, poeta, tłumacz, pisarz, eseista, edytor. Zadebiutował w kręgu „Skamandra” w 1934 roku w „Wiadomościach Literackich”, autor szkiców: „Domena polska”, „Ład i nieład”, „Świat i dom”, felietonów literackich „Notatnik obserwatora”, „Dziennik lektury”, oraz powieści biograficznej „Portret Słowackiego”. 

1922 - W Warszawie urodził się Zbigniew Wójcik, historyk, badacz dziejów XVI-XVII wieku. 

1924 - We Lwowie urodził się Zbigniew Herbert, jeden z najważniejszych polskich poetów XX. wieku, twórca cyklu poetyckiego „Pan Cogito”, autor esejów „Barbarzyńca w ogrodzie”, „Martwa natura z wędzidłem” i „Labirynt nad morzem”. 

1925 – Na Cmentarzu Obrońców Lwowa Jadwiga Zarugiewiczowa, matka poległego obrońcy Zadwórza, dokonała wyboru bezimiennych zwłok, które zostały następnie pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. 

1930 - Rozporządzenie prezydenta RP Ignacego Mościckiego o ustanowieniu Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości. 

1930 - W Piotrkowie Trybunalskim urodził się Mariusz Dmochowski, aktor, reżyser, dyrektor teatrów; znany m.in. z roli Wokulskiego w „Lalce”, Augusta II. Mocnego w „Hrabinie Cosel” i hetmana Sobieskiego w „Panu Wołodyjowskim”. 

1939 - Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRS o nadaniu sowieckiego obywatelstwa polskim obywatelom, którzy w dniach 1. i 2. listopada 1939 r. znajdowali się na wschodnich terenach Rzeczypospolitej Polskiej wcielonych do Związku Sowieckiego. 

1941 - W Kownie w czasie „Wielkiej Akcji” Niemcy zamordowali ponad 9 tys. Żydów. 

1941 - Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz przybył do Warszawy, gdzie zamieszkał pod przybranym nazwiskiem jako Adam Zawisza w domu generałowej Jadwigi Maksymowicz-Raczyńskiej przy ul. Sandomierskiej 18. 

1942 - Getto warszawskie: Eliasz Różański, wykonując wyrok Żydowskiej Organizacji Bojowej, zabił w mieszkaniu przy ul. Gęsiej w Warszawie Jakuba Lejkina, zastępcę komendanta Żydowskiej Służby Porządkowej w getcie, szczególnie brutalnego w czasie akcji likwidacyjnych. 

1944 – 1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wkroczyła do Bredy. 

1944 - W Filipowicach koło Krzeszowic urodziła się Magdalena Zawadzka, aktorka, znana m.in. z roli Basi Wołodyjowskiej w filmie „Pan Wołodyjowski” oraz serialu „Przygody Pana Michała”. 

1944 - W Taszkencie urodził się Michaj Burano, właściwie Wasil Michaj, wokalista, kompozytor, gwiazda big-bitu, także autor tekstów piosenek i aktor romskiego pochodzenia. Jego kariera zaczęła się od występów z zespołami „Czerwono-Czarni” i „Niebiesko-Czarni” w latach 60. W grudniu 1963 roku wystąpił wraz z „Niebiesko-Czarnymi” w paryskiej Olimpii jako pierwszy artysta zza żelaznej kurtyny. Obecnie mieszka i pracuje w USA. 

1945 - Do Polski powróciło z Francji 2 tys. polskich żołnierzy walczących w czasie wojny we francuskim ruchu oporu i polskich formacjach 1. Armii Francuskiej. 

1946 - Zmarł Paweł Hulka-Laskowski, pisarz, publicysta, tłumacz m.in. „Przygód dobrego wojaka Szwejka”. 

1947 - W Polanicy Zdroju urodził się Jerzy Fedorowicz, aktor, reżyser teatralny; dyrektor Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1989-2012); od 2005 r. poseł na Sejm z list Platformy Obywatelskiej. 

1948 - We Wrocławiu urodził się Wiesław Saniewski, reżyser, scenarzysta filmowy. 

1949 - W Gołyminie urodził się Tomasz Nałęcz, historyk, profesor UW; członek PZPR (1970-1990); współzałożyciel Socjaldemokracji RP (1991), a następnie Unii Pracy (1992); poseł na Sejm (1993-1997 i 2001-2005); wicemarszałek Sejmu (2001-2005); przewodniczący sejmowej komisji badającej aferę korupcyjną, nazwaną aferą Rywina (2003-2004); doradca prezydenta RP Bronisława Komorowskiego (2010-2015). 

1956 - Premiera filmu „Nikodem Dyzma” w reżyserii Jana Rybkowskiego

1967 - Zmarł Wacław Lednicki, historyk literatury słowiańskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. 

1976 - We Władysławowie zmarł Augustyn Necel, pisarz związany z Kaszubami, autor powieści historycznych. 

1976 - Premiera filmu „Zagrożenie” w reżyserii Wacława Florkowskiego

1977 - Piłkarze reprezentacji Polski remisując 1:1 w meczu z Portugalią zapewnili sobie awans do Mistrzostw Świata w Argentynie. 

1979 – Gdyński Bałtycki Terminal Kontenerowy obsłużył pierwszy statek. 

1979 - W Warszawie rozpoczął działalność Teatr Scena Prezentacje. 

1992 - W Wołominie koło Warszawy otwarto Muzeum im. Zofii Nałkowskiej. 

1993 - W Zakopanem zmarł Stanisław Marusarz, wszechstronny narciarz, czterokrotny uczestnik igrzysk olimpijskich, wicemistrz świata w skokach narciarskich w 1938 r.; w czasie II. wojny światowej kurier tatrzański, aresztowany przez Gestapo w 1940 r., uciekł z więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie i przedostał się na Węgry. 

2000 – Z aresztu śledczego w Wadowicach uciekł gangster Ryszard Niemczyk ps. „Rzeźnik”. 

2002 - Zmarł Andrzej Bolewski, profesor, jeden z wykładowców aresztowanych przez Niemców w 1939 r. podczas „Sonderaktion Krakau”. 

2004 - W Rzymie przywódcy państw UE podpisali Traktat Konstytucyjny. 

2004 – Otwarto Most Tysiąclecia we Wrocławiu. Most o długości całkowitej z wiaduktami – 923,5 m, długości właściwej części mostu nad rzeką – 289 m, wysokości pylonów – 50 m i szerokości 25,12 m. Przez most prowadzą dwie dwupasmowe jezdnie oraz po obu stronach chodniki i drogi rowerowe; nie ma torów tramwajowych, z mostu korzystają autobusy miejskie. 

2007 - Po 9. latach przerwy reaktywowano teleturniej „Koło Fortuny” w TVP2. 

2008 - Wyprodukowano ostatni autobus marki „Jelcz”. 

2009 - Franciszek Smuda został selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski. 

2010 - W Krakowie zmarł Ludwik Jerzy Kern, pisarz, poeta, satyryk, tłumacz, autor kilkudziesięciu książek dla dzieci. 

2012 – Polska spłaciła Klubowi Londyńskiemu ostatnią ratę (297 mln dolarów) zadłużenia zagranicznego, zaciągniętego w czasie rządów Edwarda Gierka

2017 - W Warszawie, w wieku 81. lat, zmarł aktor filmowy i teatralny Władysław Kowalski, związany m.in. z warszawskimi teatrami: Ateneum, Teatrem Powszechnym, Teatrem Dramatycznym. Na dużym ekranie debiutował w „KanaleAndrzeja Wajdy. Zagrał potem m.in. w „KolumbachJanusza Morgensterna, w „Dekalogu VIIKrzysztofa Kieślowskiego, w filmie „Katyń” Wajdy. Wystąpił także w filmach „Jarzębina czerwona”, „Szpital przemienienia”, „Medium”, „Ucieczka z kina Wolność”, „Pan Tadeusz”, „Bogowie”, „Paniach Dulskich” i serialu „Kolumbowie”. 

2020 - W Krakowie zmarł prof. Andrzej Półtawski, filozof, etyk, powstaniec warszawski, żołnierz AK i przyjaciel Karola Wojtyły. Był członkiem Papieskiej Rady ds. Rodziny. Prywatnie był mężem Wandy Półtawskiej

2020 – W Warszawie zmarł biskup pomocniczy diecezji łowickiej Józef Zawitkowski, autor wielu książek i modlitewników podpisanych pseudonimem „ksiądz Tymoteusz”, śpiewników, kazań, autor znanej pieśni „Panie dobry jak chleb”. 

2021 – W Jeleniej Górze zmarła Alina Obidniak, reżyser, wieloletnia dyrektor Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, animatorka życia teatralnego, między innymi ruchu teatrów ulicznych. 

źródło: PAP 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Wiadomości

Polonia kluczowym graczem w wyborach prezydenckich USA 2024

Republikanie utrzymują kontrolę nad Izbą Reprezentantów

Giertych emocjonalnie. Internauci z pytaniem: Będziesz mdlał?

Szef miejskiego wydziału bezpieczeństwa podejrzany o brutalne morderstwo burmistrza

Sąd utrzymał wyrok więzienia za korupcję dla Cristiny Kirchner

"Karmimy ich, a oni mordują niewinnych ludzi" - wpis za 18 000 euro

Eksplozje w pobliżu Sądu Najwyższego, zginęła co najmniej jedna osoba

Pierwszy przypadek H5N1 w Kanadzie. Chłopak zarażony ptasią grypą

Ona stanie na czele amerykańskich agencji wywiadowczych

Rada Miejska Nowego Jorku uhonorowała polskie Święto Niepodległości

Media: Republikanie pewni utrzymania kontroli nad Izbą Reprezentantów

Premier Ontario uderza w Meksyk. Chce umowy z USA. Trudeau nie!

Zmarł medalista z igrzysk paralimpijskich Michał Dąbrowski

Paprocka: Prezydent Andrzej Duda wymaga od rządzących tylko jednego...

To już pewne! Marco Rubio zostanie sekretarzem stanu USA w gabinecie Trumpa

Najnowsze

Polonia kluczowym graczem w wyborach prezydenckich USA 2024

Sąd utrzymał wyrok więzienia za korupcję dla Cristiny Kirchner

"Karmimy ich, a oni mordują niewinnych ludzi" - wpis za 18 000 euro

Eksplozje w pobliżu Sądu Najwyższego, zginęła co najmniej jedna osoba

Pierwszy przypadek H5N1 w Kanadzie. Chłopak zarażony ptasią grypą

Republikanie utrzymują kontrolę nad Izbą Reprezentantów

Giertych emocjonalnie. Internauci z pytaniem: Będziesz mdlał?

Szef miejskiego wydziału bezpieczeństwa podejrzany o brutalne morderstwo burmistrza