Tego dnia II. rozbiór Polski; miało miejsce całkowite zaćmienie Słońca; uroczyście poświęcono metalowy krzyż zamontowany na Giewoncie; rozpoczęło się II. powstanie śląskie; doszło do napadu na bank, największego w historii Polski pod względem wysokości łupu; w katastrofie kolejowej pod Toruniem zginęło 65 osób; w całym kraju na znak protestu ogłoszono dni bez prasy; wystrzelono rakietę z trzecim polskim sztucznym satelitą „Heweliusz”. Urodzili się m. in. Stefan Starzyński, Jerzy Andrzejewski, Piotr Pawłowski, Jacek Salij, Antoni Kopff. Zmarli natomiast: Aleksander Jagiellończyk, Paweł Jasienica, Konrad Swinarski, Zofia Mrozowska, Cezary Julski, Marek Kotański oraz Janusz Głowacki.
1411 – Chłopi z komornictwa pieniężnieńskiego skarżyli się na kapitułę fromborską, że doprowadziła ich do ubóstwa obciążając obowiązkiem spławiania drewna do Fromborka. Drewno spławiano Pasłęką następnie Zalewem Wiślanym do Fromborka, gdzie je wykorzystywano do budowy warowni fromborskiej.
1458 – Biskup warmiński Eneasz Sylwiusz Piccolomini zostaje wybrany papieżem (Pius II.). Piccolomini, choć biskupem warmińskim został wybrany rok wcześniej, nigdy nie dotarł na Warmię. Był wybitnym humanistą, historykiem, geografem i poetą. Pamiątką przypominającą jedynego warmińskiego biskupa, który osiągnął tak wysoką godność jest zawieszona u sklepienia katedry fromborskiej tiara papieska.
1506 - W Wilnie zmarł król Polski i wielki książę litewski Aleksander Jagiellończyk; jako jedyny król z dynastii Jagiellonów pochowany został w Wilnie.
1587 - W Warszawie w czasie sejmu elekcyjnego obóz arcybiskupa Stanisława Karnkowskiego i kanclerza Jana Zamoyskiego ogłosił królem Polski Zygmunta Wazę; trzy dni później obóz prohabsburski, nieuznający tego wyboru, ogłosił królem arcyksięcia Maksymiliana.
1793 – II. rozbiór Polski: ambasador rosyjski Jakob Sievers ratyfikował w imieniu carycy Katarzyny II. układ rozbiorowy, na mocy którego Rosja anektowała 250 tys. km? ziem Rzeczypospolitej zamieszkałych przez 3 mln mieszkańców.
1826 - Z połączenia Starej Częstochowy i Częstochówki powstało miasto Częstochowa.
1887 – Nad Polską miało miejsce całkowite zaćmienie Słońca, które zainspirowało Bolesława Prusa przy pisaniu „Faraona”.
1893 - W Warszawie urodził się Stefan Starzyński, żołnierz Legionów Polskich, członek Polskiej Organizacji Wojskowej; w latach 1934-1939 prezydent Warszawy; we wrześniu 1939 r. komisarz cywilny przy Dowództwie Obrony Warszawy; aresztowany przez Niemców 27 października 1939 r. i przewieziony do więzienia na Pawiaku; jego dalsze losy przez wiele lat były nieznane, w 2014 r. pion śledczy IPN ustalił, że Starzyński został zamordowany przez gestapo między 21 a 23 grudnia 1939 r. w Warszawie lub w jej okolicach.
1901 - Uroczyste poświęcenie metalowego krzyża zamontowanego na Giewoncie.
1908 – Założono Łódzki Klub Sportowy (pod nazwą „Łodzianka”).
1909 - W Warszawie urodził się Jerzy Andrzejewski, prozaik, publicysta, scenarzysta; w latach 1950-57 członek PZPR, poseł na Sejm (1952-57); od 1976 r. członek Komitetu Obrony Robotników, a następnie KSS „KOR”; redaktor niezależnego „Zapisu” (1977); autor powieści „Popiół i diament”, „Ciemności kryją ziemię”, „Bramy raju” i „Miazga”.
1919 – Utworzono Policję Wolnego Miasta Gdańska.
1920 - Wojna polsko-bolszewicka: Bitwa pod Lwowem; wojska polskie odzyskały Brześć.
1920 - W nocy z 19. na 20. sierpnia rozpoczęło się II. powstanie śląskie.
1925 - W Miłosławiu koło Wrześni urodził się Piotr Pawłowski, aktor, związany m.in. ze Starym Teatrem w Krakowie i warszawskim Teatrem Ateneum; wystąpił w filmach „Zbrodniarz i panna”, „Faraon”, „Potop”, a także w serialach „Kolumbowie” i „Polskie drogi”.
1942 - Niemcy przeprowadzili likwidację getta w Otwocku: 7-10 tys. Żydów zostało wywiezionych do obozu zagłady w Treblince; część Żydów Niemcy zamordowali na miejscu, m.in. w lesie przy ul. Reymonta zastrzelono ok. 600 osób, a w następnych dniach kolejne ponad 2 tys. osób, które ukryły się przed transportem śmierci.
1942 - W Budach na Wołyniu urodził się Jacek Salij, teolog, dominikanin.
1943 - Na polecenie szefa sądeckiego gestapo Heinricha Hamanna Niemcy przeprowadzili w Mszanie Dolnej egzekucję 881 Żydów.
1944 - Rozpoczęła się druga faza bitwy pod Falaise z udziałem 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.
1944 - W Toruniu urodził się Antoni Kopff, pianista, kompozytor; autor muzyki do takich przebojów jak m.in. „Do zakochania jeden krok” oraz „Bądź moim natchnieniem”.
1944 – Wybuchło powstanie paryskie, czyli zbrojne wystąpienie francuskiego ruchu oporu oraz sił Wolnych Francuzów i amerykańskiej 3. Armii gen. Pattona przeciw okupującym miasto wojskom niemieckim; powstanie zakończyło się po tygodniu wyzwoleniem Paryża oraz poddaniem się sił niemieckich stacjonujących w mieście.
1956 - „Legia” Warszawa odniosła najwyższe zwycięstwo w historii swoich występów w I. lidze, pokonując na Stadionie Wojska Polskiego „Wisłę” Kraków 12:0.
1962 – W Wołowie doszło do napadu na bank, największego w historii Polski pod względem wysokości łupu (12 531 000 zł ówczesnych złotych). Pięcioosobowa grupa przestępców, wspomagana przez dwóch wspólników, dostała się do pomieszczeń oddziału Narodowego Banku Polskiego w budynku przy placu Jana III Sobieskiego 6 i dokonała kradzieży gotówki. Średnie miesięczne wynagrodzenie w 1962 wynosiło 1680 zł.
1969 - Premiera filmu „Polowanie na muchy” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
1970 - W Warszawie zmarł Paweł Jasienica, pisarz, publicysta, żołnierz AK; autor m.in. znanych esejów historycznych „Polska Piastów”, „Polska Jagiellonów” oraz „Rzeczpospolita Obojga Narodów”.
1972 – Uroczyste zakończenie Akcji Letniej ’72 „Operacji 1001–Frombork”, w którym uczestniczył m.in. Franciszek Szlachcic, członek Biura Politycznego i. sekretarz KC PZPR.
1975 - W katastrofie lotniczej pod Damaszkiem zginął Konrad Swinarski, wybitny twórca teatralny, reżyser, scenograf; w dziejach teatru zapisał się m.in. jako realizator polskich narodowych dramatów: „Dziadów” Adama Mickiewicza (1973) i „Wyzwolenia” Stanisława Wyspiańskiego (1974), oba spektakle powstały w Starym Teatrze w Krakowie.
1980 - W katastrofie kolejowej pod Toruniem zginęło 65 osób, a 50 zostało rannych.
1980 - W Szczecinie powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, jego przewodniczącym wybrano Mariana Jurczyka; szczeciński MKS przedstawił listę 36. postulatów.
1980 - Gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy zażądał od premiera Edwarda Babiucha podjęcia rokowań; MKS reprezentował już ponad 150 zakładów, w których trwały strajki okupacyjne.
1981 - Na wezwanie władz NSZZ „Solidarność” w całym kraju na znak protestu ogłoszono dni bez prasy.
1983 - Służba Bezpieczeństwa aresztowała przewodniczącego Regionu Małopolska i członka TKK NSZZ „Solidarność” Władysława Hradka.
1983 - W Warszawie zmarła Zofia Mrozowska, aktorka, pedagog warszawskiej PWST, przez wiele lat związana ze stołecznym Teatrem Współczesnym; wystąpiła w filmach „Zakazane piosenki”, „Ostatni etap”, „Miasto nieujarzmione”, „Prawo i pięść”, „Bilans kwartalny”, „Constans”, a także w serialu „Polskie drogi”.
1985 - Premiera komedii filmowej „Sprawa się rypła” w reżyserii Janusza Kidawy.
1989 - Prezydent Wojciech Jaruzelski powierzył misję tworzenia rządu Tadeuszowi Mazowieckiemu; nowemu premierowi poparcia udzieliła Krajowa Komisja Wykonawcza NSZZ „Solidarność”.
1994 - Sejm RP przyjął „Ustawę o ochronie zdrowia psychicznego”.
1997 - W Warszawie zmarł Cezary Julski, aktor teatralny i filmowy.
2002 - W Warszawie zmarł Marek Kotański, psycholog terapeuta, działacz społeczny; organizator Młodzieżowego Ruchu na rzecz Przeciwdziałania Narkomanii „Monar”; współzałożyciel Stowarzyszenia Solidarni wobec AIDS-PLUS. Na początku lat 90. zajął się bezdomnymi, tworząc ośrodki „Markotu”.
2002 - Zakończenie ostatniej pielgrzymki Jana Pawła II. do Polski.
2014 – Z kosmodromu Taiyuan w Chinach wystrzelono rakietę z trzecim polskim sztucznym satelitą „Heweliusz”.
2017 - Zmarł Janusz Głowacki, polski prozaik, dramaturg, scenarzysta filmowy, felietonista, autor takich utworów jak „Polowanie na karaluchy”, „Antygona w Nowym Jorku” i „Czwarta siostra”.
źródło: PAP
