Polska 16 grudnia – co wydarzyło się tego dnia
Tego dnia zwiedzający wystawę w Zachęcie Gabriel Narutowicz został zastrzelony; na podstawie wyroku straceni zostali kmdr por. Zbigniew Przybyszewski i kmdr Stanisław Mieszkowski; na rozkaz Zenona Kliszki zablokowano stocznię w Gdańsku - do próbujących z niej wyjść wojsko otworzyło ogień; w Gdańsku odsłonięto Pomnik Poległych Stoczniowców; w czasie pacyfikacji strajku w kopalni „Wujek” milicja otworzyła ogień zabijając dziewięciu górników; prezydent Aleksander Kwaśniewski zastosował prawo łaski wobec Zbigniewa Sobotki. Urodzili się m.in. Ludwik Nabielak, Tadeusz Zagajewski, Edward Dziewoński, Andrzej Wielowieyski, Jerzy Markuszewski, Zbigniew Religa, Anna Nehrebecka. Zmarli natomiast: Jan II. Kazimierz Waza, Andrzej Stanisław Załuski, Karol Lipiński, Adam Piłsudski, Zbigniew Przybyszewski, Stanisław Mieszkowski, Stanisław Tatar, Jan Fethke, Tadeusz Łepkowski, Andrzej Dłużniewski oraz Jadwiga Has.
Dzisiaj imieniny obchodzą: Alina, Euzebiusz, Zdziesława oraz Agrykola, Ananiasz, Adelajda, Albina, Deder, Dyter, Konkordiusz, Maria, Sebastian, Tyter, Walenty, Walentyn, Wolisław, Wolisława, Zdziesław.
Nietypowe święta: Dzień Pokrywania Wszystkiego Czekoladą, Dzień Pojednania.
1577 - Po zakończeniu wojny Rzeczypospolitej z Gdańskiem król Stefan Batory wjechał uroczyście do miasta i przyjął przysięgę wierności od rady miejskiej oraz potwierdził jego przywileje.
1637 - Pod Kumejkami wojska polskie dowodzone przez hetmana Mikołaja Potockiego zwyciężyły armię kozacką Pawła Pawluka, przywódcy powstania kozackiego na prawobrzeżnej Ukrainie. 1653 – Powstanie Chmielnickiego: została zawarta polsko-kozacka ugoda, która zakończyła oblężenie polskiego obozu pod Żwańcem.
1672 - W opactwie Nevers we Francji zmarł były król polski Jan II. Kazimierz Waza, panujący w latach 1648-68.
1703 - W nocy z 15. na 16. grudnia wichura zerwała hełm Wieży Zegarowej na Wawelu.
1740 - Wojska króla pruskiego Fryderyka II. Wielkiego wkroczyły na Śląsk - początek wojen śląskich pomiędzy Austrią i Prusami, zakończonych przyłączeniem Śląska do Prus.
1758 - W Kielcach zmarł biskup krakowski Andrzej Stanisław Załuski, kanclerz wielki koronny (1735-1746); współfundator Biblioteki Załuskich w Warszawie.
1792 - W Livorno urodził się Antonio Corazzi, włoski architekt, wybitny przedstawiciel późnego klasycyzmu; zaprojektował i zrealizował w Warszawie m.in. Pałac Staszica, Pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz budynek Teatru Wielkiego.
1795 – Papież Pius VI. wydał brewe potępiające insurekcję Kościuszkowską, nazywając ją przedsięwzięciem bezbożnym.
1804 - Urodził się Ludwik Nabielak, działacz polityczny, poeta, krytyk literacki, historyk, inżynier górnictwa. Wraz z Sewerynem Goszczyńskim w 1830 roku poprowadził atak na Belweder.
1861 - W Urłowie koło Zborowa zmarł Karol Lipiński, skrzypek – wirtuoz, porównywany z Paganin, kompozytor.
1863 – W bitwie pod Bodzechowem jazda powstańcza z II. Korpusu gen. Józefa Hauke-Bosaka została rozbita przez pułk smoleński płk. Ksawerego Czengiery'ego. W starciu dostał się do niewoli rosyjskiej ciężko ranny płk. Zygmunt Chmieleński.
1899 - W Dąbrowie Górniczej urodził się Aleksander Zawadzki, funkcjonariusz Międzynarodówki Komunistycznej, członek władz KPP, PPR i PZPR; wicepremier (1949; 1950-52), a następnie przewodniczący Rady Państwa (1952-64); w młodości odznaczony Krzyżem Walecznych za udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
1912 - We Lwowie urodził się Tadeusz Zagajewski, inżynier elektryk, pionier polskiej radiotechniki i telekomunikacji. Do 1968 r. dziekan Wydziału Automatyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach, stracił stanowisko, bo ujął się za protestującymi studentami. Jego synem był poeta Adam Zagajewski.
1916 - W Moskwie urodził się Edward Dziewoński, aktor, reżyser, założyciel literacko-satyrycznego kabaretu „Dudek”; jego najsłynniejszą rolą filmową był Dzidziuś w „Eroice” Andrzeja Munka.
1918 – Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret na mocy którego cały majątek Kościoła prawosławnego został oddany pod zarząd państwowy.
1918 - W Warszawie w czasie zjazdu zjednoczeniowego PPS-Lewicy i SDKPiL utworzono Komunistyczną Partię Robotniczą Polski.
1920 – Julian Fałat założył w Toruniu Konfraternię Artystów.
1922 - Podczas zwiedzania wystawy w warszawskiej Zachęcie zastrzelony został prezydent RP Gabriel Narutowicz; zamachowcem okazał się Eligiusz Niewiadomski, malarz, krytyk sztuki, związany ideowo z Narodową Demokracją.
1922 - Powołano rząd gen. Władysława Sikorskiego.
1927 - W Warszawie urodził się Andrzej Wielowieyski, działacz polityczny, żołnierz AK; od 1957 r. związany z warszawskim Klubem Inteligencji Katolickiej; redaktor miesięcznika „Więź”; w 1980 r. ekspert MKS w Stoczni Gdańskiej, doradca Komisji Krajowej NSZZ S; członek Prymasowskiej Rady Społecznej (1981-85); od 1988 r. w Komitecie Obywatelskim przy przewodniczącym NSZZ S; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; wicemarszałek Senatu (1989-91); działacz Unii Demokratycznej i Unii Wolności; poseł na Sejm (1991-2001); senator (2001-05); poseł do Parlamentu Europejskiego (2008-09).
1930 - W Warszawie urodził się Jerzy Markuszewski, reżyser teatralny, twórca STS-u (Studenckiego Teatru Satyryków), scenarzysta, aktor.
1935 - Zmarł Adam Piłsudski, wiceprezydent Wilna, senator IV. kadencji w II. RP, członek Zjednoczenia Państwowego na Kresach w 1922 roku. Brat Bronisława, Józefa, Kazimierza i Jana.
1938 - W Miedniewicach w woj. mazowieckim urodził się Zbigniew Religa, kardiochirurg, minister zdrowia; twórca oddziału kardiochirurgii w Zabrzu, gdzie w 1985 r. dokonał pierwszego w Polsce udanego przeszczepu serca.
1941 – Niemcy utworzyli getto żydowskie w Brześciu nad Bugiem. 1943 – W Wygodzie pod Częstochową Niemcy rozstrzelali 20. żołnierzy Armii Ludowej i Armii Krajowej za sabotaż w hucie Raków. 1945 - Rozpoczęto zajęcia na Uniwersytecie Warszawskim.
1947 - W Bytomiu urodziła się Anna Nehrebecka, aktorka, znana m.in. z filmu „Ziemia obiecana” Andrzeja Wajdy oraz serialu „Rodzina Połanieckich” Jana Rybkowskiego; od 2010 r. radna m. st. Warszawy.
1948 - Ukazał się pierwszy numer „Trybuny Ludu” - organu KC PZPR.
1952 - Na podstawie wyroku Najwyższego Sądu Wojskowego straceni zostali kmdr por. Zbigniew Przybyszewski i kmdr Stanisław Mieszkowski - obaj oskarżeni o „próbę obalenia władzy ludowej”; cztery dni wcześniej rozstrzelany został skazany w tym samym procesie kmdr Jerzy Staniewcz; wszyscy wymienieni oficerowie w okresie międzywojennym służyli w Marynarce Wojennej; w kampanii polskiej 1939 r. walczyli na Helu.
1956 - W krakowskiej „Piwnicy pod Baranami” odbyła się premiera pierwszego piwnicznego kabaretu, zatytułowanego „Polska Stajnia Narodowa”.
1958 - W Warszawie urodził się Mirosław Bałka, rzeźbiarz.
1963 - Nieznani sprawcy podpalili stadion „Cracovii”, który doszczętnie spłonął.
1966 - W Nowym Jorku ONZ uchwaliła Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka, które określają prawa i wolności człowieka.
1970 - Grudzień '70: Kolejny dzień demonstracji w Gdańsku; na polecenie Zenona Kliszki zablokowano Stocznię im. Lenina, a do próbujących z niej wyjść na ulicę robotników, wojsko otworzyło ogień; fala strajków rozlała się na całe Wybrzeże, przybierając charakter powstania robotniczego.
1972 - Oddano do użytku halę widowiskowo-sportową „Olivia” w Gdańsku.
1975 - Premiera serialu „Dyrektorzy” w reżyserii Zbigniewa Chmielewskiego.
1980 - W Gdańsku odsłonięto Pomnik Poległych Stoczniowców, którzy zostali zabici w czasie tłumienia przez władze komunistyczne robotniczych protestów w grudniu 1970 r.
1980 - W Warszawie zmarł gen. Stanisław Tatar, w czasie II wojny światowej jedna z kluczowych postaci Polskiego Państwa Podziemnego; współautor planu Akcji Burza, w 1947 r. przekazał władzom Polski Ludowej złoto należące wcześniej do rządu RP na emigracji, po przyjeździe do Warszawy został jednak oskarżony o szpiegostwo i skazany na karę dożywotniego więzienia; w 1956 r. Tatara zwolniono i zrehabilitowano.
1980 - W Berlinie Zachodnim zmarł Jan Fethke, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Zapomniana melodia”, „Złota maska” i „Irena do domu!”.
1981 - Stan wojenny: W czasie pacyfikacji strajku w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach milicja użyła broni palnej; zginęło dziewięciu górników, wielu zostało rannych.
1984 - Zakończył się strajk szkolny w obronie krzyża w Zespole Szkół Zawodowych we Włoszczowie.
1989 - W Warszawie zmarł prof. Tadeusz Łepkowski, historyk, badacz dziejów Ameryki Łacińskiej i historii Polski XVIII-XIX wieku.
1991 - W Brukseli podpisany został Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi.
1995 - W Warszawie rozpoczął się kongres założycielski Ruchu Odbudowy Polski , któremu przewodniczył Jan Olszewski.
1997 - W Brukseli ministrowie spraw zagranicznych państw NATO podpisali Protokoły Akcesyjne dla Polski, Czech i Węgier; w 1998 r. protokoły te stanowiły przedmiot ratyfikacji w szesnastu krajach Sojuszu..
1997 – W Suwałkach odnotowano krajowe rekordowo wysokie ciśnienie atmosferyczne (1054 hPa). 2000 - Bronisław Geremek zastąpił Leszka Balcerowicza na stanowisku szefa Unii Wolności . 2005 - Odchodzący prezydent Aleksander Kwaśniewski zastosował prawo łaski wobec byłego wiceministra spraw wewnętrznych Zbigniewa Sobotki, skazanego za udział w tzw. aferze starachowickiej.
2012 - W Warszawie zmarł Andrzej Dłużniewski, malarz, rysownik, twórca instalacji artystycznych, pisarz, profesor warszawskiej ASP.
2017 – W Warszawie zmarła Jadwiga Has, polska poetka i dramatopisarka, autorka tekstów piosenek, scenarzystka oraz aktorka. Jej piosenki wykonywało wielu polskich artystów, między innymi Iga Cembrzyńska, Halina Frąckowiak, Edyta Geppert, Irena Jarocka, Dariusz Kordek, Seweryn Krajewski, Łucja Prus, Danuta Rinn i Maryla Rodowicz.
Źródło: PAP
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.