Przejdź do treści
Polska 15 sierpnia – co wydarzyło się tego dnia
TV Republika

Tego dnia odsłonięto ołtarz Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie; powstał Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele; po wybuchu strajku w Stoczni Gdańskiej protesty rozszerzyły się na zakłady Trójmiasta, objęły także Elbląg i Szczecin; uruchomiono pierwszy polski komunikator internetowy Gadu-Gadu. Urodzili się m. in. Wacław Leszczyński, Nikodem Sulik, Jan Brzechwa, Janusz Nasfeter, Tadeusz Płużański, August Kowalczyk, Witold Gruca, Anna Walentynowicz, Waldemar Baszanowski, Janusz A. Zajdel, John Porter, Ewa Wencel. Zmarli natomiast: Jacek Odrowąż, Stanisław Kostka, Karol Miarka, Stanisława Przybyszewska, Jan Kiepura, Marian Kukiel, Sławomir Mrożek, Jan Ekier oraz Henryk Wujec.

1135 - W Merseburgu doszło do spotkania Bolesława Krzywoustego z cesarzem Lotarem III

1257 - W Krakowie zmarł Jacek Odrowąż, dominikanin, założyciel wielu klasztorów dominikańskich, m.in. w Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku i Sandomierzu; kanonizowany przez papieża Klemensa VIII. w 1594 r. 

1317 - Władysław Łokietek wydał przywilej lokacyjny dla Lublina; Lublin prawa miejskie na prawie magdeburskim uzyskał prawdopodobnie już w czasach Bolesława Wstydliwego około 1257 r., jednak akt lokacyjny z tego okresu nie zachował się. 

1489 – Odsłonięto ołtarz Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie. 

1517Mikołaj Kopernik stworzył w Olsztynie pierwszy zarys rozprawy nad wyjaśnieniem problemów związanych z jakością monety. Szkic łaciński nosił tytuł „Rozmyślania”. Gdy w 1519 r. stany pruskie zwróciły się oficjalnie do Kopernika, wówczas administratora kapituły warmińskiej, astronom przetłumaczył rozprawę na język niemiecki, wprowadzając tylko nieznaczne zmiany. Było to jedyne dzieło Kopernika, poza nielicznymi listami, pisane po niemiecku. 

1534 - Powstanie zakonu jezuitów: W Paryżu Ignacy Loyola wraz z grupą towarzyszy studiujących na Sorbonie złożył ślub ubóstwa i czystości, zobowiązując się do ewangelizacji Ziemi Świętej; Towarzystwo Jezusowe zatwierdził w 1540 r. papież Paweł III

1568 - W Rzymie zmarł Stanisław Kostka, jezuita, święty Kościoła katolickiego, patron Polski. 

1604Dymitr Samozwaniec wyruszył w wyprawę na Moskwę na czele 2,5 tys. żołnierzy polskich, do których przyłączyło się następnie 2 tys. Kozaków dońskich. 

1605 - W Baranowie urodził się Wacław Leszczyński, arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski w latach 1658-1666. 

1649 - Powstanie Chmielnickiego: Idące na odsiecz oblężonemu Zbarażowi wojska koronne pod dowództwem króla Jana II. Kazimierza zostały zaskoczone pod Zborowem przez liczniejsze wojska kozackie i tatarskie; dwudniowa bitwa zakończyła się pertraktacjami, w wyniku których chan tatarski Islam III. Girej po zawarciu traktatu pokojowego wycofał się z walki, a Bohdan Chmielnicki podpisał w Zborowie ugodę z Rzecząpospolitą. 

1732 - Została uruchomiona Fontanna Orła Białego w Szczecinie. 

1732 – Położono kamień węgielny pod budowę Kaplicy Zbawiciela, ufundowanej przez biskupa Krzysztofa Szembeka

1843 - Do Szczecina wjechał pierwszy pociąg z Berlina inaugurujący kolej na Pomorzu. 

1873 – Otwarto most kolejowy w Toruniu. 

1882 - W Cieszynie zmarł Karol Miarka, pisarz, działacz społeczny na Górnym Śląsku. 

1893 - W Starej Kamiennej na Podlasiu urodził się Nikodem Sulik, generał WP; dowódca 5. Kresowej Dywizji Piechoty 2. Korpusu Polskiego, walczącej m.in. pod Monte Cassino. 

1898 - W Żmerynce na Podolu urodził się Jan Brzechwa, właściwie Jan Wiktor Lesman, poeta, satyryk, autor utworów dla dzieci. 

1905 - Oddano do użytku Halę Targową w Chorzowie. 

1906 - W kilkunastu miastach Królestwa Polskiego członkowie Organizacji Bojowej PPS przeprowadzili serię zamachów na funkcjonariuszy rosyjskiej policji, żandarmerii oraz agentów Ochrany

1917 - W Lozannie powstał Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele, przeniesiony następnie do Paryża i uznany przez państwa ententy za oficjalną reprezentację narodu polskiego. 

1919 - Oddziały Grenschutz-Ost spacyfikowały manifestację strajkujących górników przed kopalnią w Mysłowicach; Grenzschutz otworzył ogień do około 3 tys. górników i ich rodzin domagających się zaległych wypłat. W masakrze zginęło 7. polskich górników, 2. kobiety i 13-letni chłopiec, a wiele osób zostało rannych. Doprowadziło to do wybuchu I. powstania śląskiego. 

1920 - Bitwa Warszawska: Zacięte walki wojsk polskich z Armią Czerwoną m.in. pod Radzyminem, Zielonką i Ossowem oraz w rejonie Modlina, nad Wkrą i pod Nasielskiem. W wyniku tych walk polska armia powstrzymała ofensywę bolszewicką. 

1920 - W Warszawie urodził się Janusz Nasfeter, reżyser filmowy, scenarzysta; autor filmów „Ranny w lesie”, „Zbrodniarz i panna”, „Niekochana”. 

1920 - W Miechowie urodził się Tadeusz Płużański, filozof, uczestnik kampanii polskiej 1939 r., żołnierz niepodległościowego podziemia, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof; po zakończeniu wojny członek Zrzeszenia Wolność i Niepodległość; aresztowany przez UB w 1947 r. i skazany na karę śmierci; wyrok zamieniono na dożywocie. 

1921 - W Tarnawie-Górze urodził się August Kowalczyk, aktor, reżyser; wystąpił m.in. w serialach „Chłopi”, „Janosik”, „Znak orła”, „Polskie drogi”, „Tajemnica Enigmy” i „Stawka większa niż życie”; w czasie wojny więzień KL Auschwitz, z którego uciekł, żołnierz AK; wieloletni wiceprezes Zarządu Głównego Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem. 

1922 - Załoga polskiego hydroplanu „Lübeck-Travemünde F4” przypadkowo zrzuciła bombę w tłum obserwujący pokazy lotnicze w Pucku, w wyniku czego zginęło 9 osób, 18 zostało ciężko, a 19 lekko rannych. 

1927 - W Krakowie urodził się Witold Gruca, tancerz i choreograf. 

1929 - W Równem na Wołyniu urodziła się Anna Walentynowicz, działaczka Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża; w 1980 r. członek Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, a następnie Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”; internowana w stanie wojennym; zginęła 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu pod Smoleńskiem. 

1935 - W Grudziądzu urodził się Waldemar Baszanowski, dwukrotny mistrz olimpijski w podnoszeniu ciężarów: w Tokio (1964) i Meksyku (1968); pięciokrotny mistrz świata i sześciokrotny mistrz Europy. 

1935 - W Gdańsku zmarła Stanisława Przybyszewska, autorka dramatów historycznych związanych z historią rewolucji francuskiej, m.in. „Sprawy Dantona”; malarka. 

1937 - Początek największego strajku chłopskiego w okresie międzywojennym, który objął głównie Małopolskę; w starciach z policją zginęło 41 osób, około 4 tys. zostało aresztowanych. 

1938 - W Warszawie urodził się Janusz A. Zajdel, pisarz, prekursor nurtu socjologicznego w polskiej literaturze science-fiction

1941 - W nocy z 14. na 15. sierpnia Niemcy zamordowali około 250 przedstawicieli polskiej inteligencji ze Stanisławowa (mord w Czarnym Lesie). 

1942 - Rozkaz Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego nakazujący wszystkim podziemnym organizacjom wojskowym działającym na terenie okupowanej Polski podporządkowanie się Komendantowi Głównemu Armii Krajowej. 

1944 – Powstanie Warszawskie: Odbyły się uroczystości związane z rocznicą Cudu nad Wisłą, świętem Matki Boskiej Zielnej i Żołnierza Polskiego. 

1944 - W Lublinie podczas pierwszego posiedzenia Krajowa Rada Narodowa upoważniła PKWN do wydawania dekretów. 

1950 - Urodził się John Porter, walijski muzyk, kompozytor, autor tekstów, od 1976 r. mieszkający na stałe w Polsce; współpracował m.in. z „Maanamem”, Maciejem Zembatym, tworzył muzykę z własnym zespołem „Porter Band”. 

1951 – Po reaktywowaniu kapituły katedralnej z siedzibą we Fromborku, odbyła się uroczystości instalacji nowych kanoników. Obrzędom przewodniczył biskup pomocniczy poznański, Antoni Baraniak. Podczas obiadu do domu parafialnego, w którym goście spożywali posiłek, przybyło trzech funkcjonariuszy WUBP w Olsztynie., którzy zażądali rozmowy z biskupem, a następnie polecili mu w ciągu godziny opuścić Frombork. 

1955 - W Warszawie zakończył się V. Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów. 

1955 - W Opolu urodziła się Ewa Wencel, aktorka warszawskiego Teatru Kwadrat, scenarzystka, znana m.in. z seriali „Mamuśki” i „Czas honoru”. 

1966 - W Harrison w stanie Nowy Jork zmarł Jan Kiepura, światowej sławy śpiewak operowy - tenor, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Kocham wszystkie kobiety”, „O czym się nie myśli”, „Neapol, śpiewające miasto” i „Zdobyć cię muszę”. 

1973 - W Londynie zmarł gen. Marian Kukiel, historyk wojskowości, minister obrony narodowej w rządzie RP na uchodźstwie (1942-1949); w latach 1946-1973 dyrektor Instytutu Historycznego im. Gen. Sikorskiego

1975 - Premiera filmu „Znikąd donikąd” w reżyserii Kazimierza Kutza

1980 - Po wybuchu strajku w Stoczni Gdańskiej protesty rozszerzyły się na inne zakłady Trójmiasta, objęły także Elbląg i Szczecin. W południe władze przerwały łączność telefoniczną Wybrzeża z resztą Polski. I. sekretarz KC PZPR Edward Gierek przerwał urlop na Krymie i wrócił do kraju. 

1988 - W kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu rozpoczął się strajk, który zapoczątkował falę protestów w całej Polsce. Górnicy obok postulatów ekonomicznych postawili żądanie legalizacji NSZZ „Solidarność” i po kilku dniach utworzyli Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS). 

1988 - Premiera komedii filmowej „Kogel-mogel” w reżyserii Romana Załuskiego

1993 - Na antenie Polsatu ukazało się premierowe wydanie serwisu informacyjnego „Informacje”. 

2000 – Uruchomiono pierwszy polski komunikator internetowy Gadu-Gadu

2009 – Na lotnisku Bemowo w Warszawie odbył się pierwszy polski koncert Madonny

2013 - W Nicei zmarł Sławomir Mrożek, dramatopisarz, prozaik, satyryk, eseista, rysownik; autor dramatów „Policja”, „Indyk”, „Tango”, „Emigranci”, „Portret”, „Pieszo”, „Miłość na Krymie”, zbiorów opowiadań „Półpancerze praktyczne”, „Słoń”, „Wesele w Atomicach”, a także autobiograficznej książki „Baltazar”. 

2014 - W Warszawie w wieku 101 lat zmarł Jan Ekier, pianista, kompozytor, pedagog, chopinolog. 

2016 – Podczas XXXI. Letnich Igrzysk Olimpijskich w Rio de Janeiro Anita Włodarczyk zdobyła złoty medal w rzucie młotem, poprawiając wynikiem 82,29 m własny rekord świata. 

2020 – W Warszawie zmarł Henryk Wujec, działacz opozycji antykomunistycznej, członek KOR, działacz „Solidarności”, więzień polityczny, po 1989 roku wieloletni poseł środowiska Unii Wolności, doradca prezydenta Bronisława Komorowskiego. W 2014 r. był współzałożycielem Komitetu Obywatelskiego Solidarności z Ukrainą. 

źródło: PAP

Wiadomości

Bagiński: Tusk osobiście był bardzo zaangażowany w promowanie Sutryka | Republika Dzień

Francja i Polska przeciwko UE: blokada umowy z Mercosur jako cios dla europejskiego rolnictwa

Nisztor: ws. Collegium Humanum chodzi o masowy proceder kupowania dyplomów - to sprawa ponadpolityczna

Puchar Europy: Anwil awansował do drugiego etapu

Express Republiki | 14.11.2024 | Republika

TYLKO U NAS

Bliska współpracownica Tuska blokuje "Republikę" w KPRM, jej partner jest wydawcą w TVN24

Posłanka Żukowska zaniepokojona zatrzymaniem Sutryka

Izrael przygotowuje rozejm w Libanie jako "prezent" dla Trumpa

Młody sportowiec nie żyje. Pojechał spełniać marzenia

Suski konkretnie o zatrzymaniu Sutryka: próba odwrócenia uwagi od katastrofy PO

Kolejne zatrzymanie przez CBA ws. Collegium Humanum

#BitwaPolityczna | Koalicja 13 grudnia podszywa się pod PiS

Legendarna narciarka wznawia karierę. Ma 40 lat

Kaczyński mocno o Tusku, Hołowni i Orlenie

Czekał w lesie na śmierć. Wtedy nadleciał dron

Najnowsze

Bagiński: Tusk osobiście był bardzo zaangażowany w promowanie Sutryka | Republika Dzień

Express Republiki | 14.11.2024 | Republika

Bliska współpracownica Tuska blokuje "Republikę" w KPRM, jej partner jest wydawcą w TVN24

TYLKO U NAS

Posłanka Żukowska zaniepokojona zatrzymaniem Sutryka

Izrael przygotowuje rozejm w Libanie jako "prezent" dla Trumpa

Francja i Polska przeciwko UE: blokada umowy z Mercosur jako cios dla europejskiego rolnictwa

Nisztor: ws. Collegium Humanum chodzi o masowy proceder kupowania dyplomów - to sprawa ponadpolityczna

Puchar Europy: Anwil awansował do drugiego etapu