Tego dnia król Stanisław August podpisał „pacta conventa”; w Zambrowie Niemcy zamordowali 200. polskich jeńców; pociąg z 75. t złota rezerw Banku Polskiego przekroczył granicę polsko-rumuńską; premiera serialu „Stawiam na Tolka Banana”; premiera filmu „Konopielka”; Polska przystąpiła do Europejskiej Agencji Kosmicznej. Urodzili się m. in. Maurycy Mochnacki, Michał Drzymała, August Zaleski, Julian Tuwim, Ksawery Jasieński, Zbigniew Zapasiewicz, Janusz Głowacki, Włodzimierz Cimoszewicz. Zmarli natomiast: Antoni Listowski, Leopold Stokowski, Wiktor Woroszylski, Jarosław Kukulski, Kazimierz Ryczan oraz Mieczysław Gogacz.
1195 - Walka o tron krakowski: Nad Mozgawą doszło do nierozstrzygniętej bitwy pomiędzy zwolennikami Leszka Białego, wspieranymi przez oddziały ruskie, a idącymi z Wielkopolski wojskami księcia Mieszka III. Starego, którego sojusznikami byli książęta śląscy Mieszko I. Plątonogi i Jarosław Opolski.
1309 – W Myśliborzu Krzyżacy zawarli układ z Brandenburgią, na mocy którego zakupili za 10 tysięcy grzywien fikcyjne prawa do Pomorza Gdańskiego, uzyskane przez Brandenburgię od króla Węgier i Czech oraz tytularnego króla Polski Wacława III.
1406 – We Wrocławiu doszło do buntu mieszczaństwa co doprowadziło do zamieszek.
1433 - Wojna polsko-krzyżacka: W zdobytym przez wojska polsko-czeskie zamku w Jasińcu podpisano rozejm z zakonem krzyżackim, który obowiązywał do Bożego Narodzenia.
1506 - Zygmunt I. Stary został obrany przez litewską radę wielkoksiążęcą na wielkiego księcia litewskiego.
1637 - Żona Władysława IV. Wazy Cecylia Renata Habsburżanka została koronowana w kościele św. Jana w Warszawie na królową Polski.
1732 - Rosja, Prusy i Austria zawarły traktat dotyczący Rzeczypospolitej, którego celem było wprowadzenie na tron polski po śmierci Augusta II. kandydata wskazanego przez wymienione mocarstwa. Traktat ten nazywany jest traktatem Loewenwolda (od nazwiska posła rosyjskiego w Rzeczypospolitej) lub przymierzem „trzech czarnych orłów”.
1764 - Król Stanisław August podpisał pacta conventa - zobowiązania króla określające jego program w dziedzinie polityki, gospodarki i kultury.
1772 – We Fromborku ogłoszono patent o zaborze ziem polskich. Przywieźli go dwaj komisarze króla pruskiego. Wezwali oni kapitułę do złożenia hołdu królowi oraz opieczętowali salę posiedzeń kapituły, a w archiwum dokonali rewizji.
1803 - W Bojańcu koło Żółkwi urodził się Maurycy Mochnacki, pisarz, publicysta, krytyk literacki i muzyczny; członek sprzysiężenia Piotra Wysockiego, jeden z przywódców Towarzystwa Patriotycznego, uczestnik powstania listopadowego; po upadku powstania przedostał się do Francji, pozostał na emigracji; autor pracy „Powstanie narodu polskiego w 1830 i 1831”.
1857 - W Zdroju w Wielkopolsce urodził się Michał Drzymała, chłop z Poznańskiego, który w latach 1904-1909 prowadził z władzami pruskimi spór o pozwolenie na budowę domu.
1883 - W Warszawie urodził się August Zaleski, minister spraw zagranicznych (1926-32), prezydent RP na uchodźstwie w latach 1947-1972.
1894 - W Łodzi urodził się Julian Tuwim, poeta, tłumacz, satyryk, współtwórca grupy poetyckiej „Skamander”, kierownik literacki wielu kabaretów warszawskich m.in. „Qui Pro Quo”, autor „Balu w operze”, „Kwiatów polskich”, wielu piosenek, wśród nich „Miłość ci wszystko wybaczy” czy „Na pierwszy znak”, a także popularnych wierszy dla dzieci.
1900 - Cesarz Austrii Franciszek Józef I. zagroził deputacji polskiej utratą autonomii Galicji w razie dalszych roszczeń niepodległościowych.
1925 – Otwarto Port lotniczy Łódź-Lublinek.
1926 – Minister Komunikacji Paweł Romocki podpisał ze Stocznią Cesarską w Gdańsku umowę na budowę dwóch statków pasażersko-salonowych, późniejszych SS „Gdynia” i SS „Gdańsk”.
1927 - W Warszawie zmarł gen. Antoni Listowski, w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził m.in. 2. Armią i Frontem Ukraińskim.
1931 - W Radomiu urodził się Ksawery Jasieński, spiker, lektor telewizyjny i radiowy.
1934 - W Warszawie urodził się Zbigniew Zapasiewicz, reżyser, pedagog; jego najsłynniejsze kreacje filmowe to m.in. rola docenta Szelestowskiego w „Barwach ochronnych”, dziennikarza Jerzego Michałowskiego w „Bez znieczulenia” oraz Kesslera w „Ziemi obiecanej”.
1936 - W rozegranym w Warszawie towarzyskim meczu piłkarskim reprezentacja Polski zremisowała z Niemcami 1:1.
1938 - W Poznaniu urodził się Janusz Głowacki, dramaturg, prozaik, scenarzysta; autor dramatów „Polowanie na karaluchy” i „Antygona w Nowym Jorku”, współscenarzysta kultowego filmu „Rejs”.
1939 - Kampania polska: Gen. Wiktor Thommée dotarł wraz z częścią oddziałów Armii „Łódź” do twierdzy Modlin i objął jej dowództwo.
1939 - Kampania polska: Okrążone resztki Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” skapitulowały pod Zambrowem; w nocy z 13 na 14 września w Zambrowie Niemcy zamordowali 200. polskich jeńców.
1939 – Kampania polska: Pociąg ewakuacyjny z 75. tonami złota rezerw Banku Polskiego przekroczył granicę polsko-rumuńską w Śniatyniu. Ładunek poprzez Konstancę, Stambuł i Bejrut dotarł 5. października do francuskiego Tulonu.
1939 - Kampania polska: Sztab Naczelnego Wodza opuścił Brześć nad Bugiem i przeniósł się do Kowla.
1939 - Z więzienia w Brześciu nad Bugiem został zwolniony jeden z przywódców Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów Stepan Bandera, odbywający wyrok dożywotniego pozbawienia wolności za współudział w zamachu na ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego w 1934 roku.
1944 - Powstanie Warszawskie: Po raz pierwszy sowieckie samoloty dokonały zrzutów z bronią i żywnością dla powstańców walczących w Śródmieściu.
1946 - W krakowskim więzieniu przy ul. Montelupich stracono Amona Goetha komendanta niemieckiego obozu KL Plaszow, skazanego na śmierć przez Najwyższy Trybunał Narodowy.
1946 - Rada Ministrów wydała dekret o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego osób narodowości niemieckiej; zgodnie z jego art. 4 osoby pozbawione obywatelstwa podlegały wysiedlaniu z obszaru państwa. Dekret uchylono 31 grudnia 1948 r.
1950 - W Warszawie urodził się Włodzimierz Cimoszewicz, prawnik, członek PZPR w latach 1971-1990; poseł na Sejm (1989-2005); wicepremier i minister sprawiedliwości (1993-1995), premier (1996-1997), minister spraw zagranicznych (2001-2005), marszałek Sejmu (2005); od 2007 r. senator, od 2019 r. europoseł.
1966 - Szachinszach Iranu Mohammad Reza Pahlawi rozpoczął tygodniową oficjalną wizytę w Polsce.
1971 - Prześladowany w kraju ze względów politycznych Eugeniusz Pieniążek przekroczył nielegalnie granicę na własnej konstrukcji jednoosobowym samolocie „Kukułka” i przez Słowację i Węgry dotarł do Suboticy w Jugosławii.
1973 - Premiera serialu telewizyjnego „Stawiam na Tolka Banana” w reżyserii Stanisława Jędryki.
1977 - W Nether Wallop w Anglii zmarł Leopold Stokowski, amerykański dyrygent polskiego pochodzenia.
1982 - Premiera filmu „Konopielka” w reżyserii Witolda Leszczyńskiego.
1983 - Początek protestacyjnej głodówki więźniów politycznych w Zakładzie Karnym w Barczewie.
1993 - Sprowadzone ze Szwajcarii prochy prezydenta Ignacego Mościckiego i jego małżonki zostały złożone w krypcie archikatedry warszawskiej.
1995 - „Legia” Warszawa - jako pierwszy polski zespół - rozegrała mecz w Lidze Mistrzów, pokonała w nim „Rosenborg” Trondheim 3:1.
1996 - W Warszawie zmarł Wiktor Woroszylski, poeta, prozaik, tłumacz.
2006 - W Komańczy doszczętnie spłonęła zabytkowa cerkiew.
2010 - W Warszawie zmarł Jarosław Kukulski, kompozytor muzyki rozrywkowej, mąż piosenkarki Anny Jantar.
2012 - Polska przystąpiła do Europejskiej Agencji Kosmicznej - jednej z głównych agencji kosmicznych na świecie.
2017 – W Kielcach zmarł Kazimierz Ryczan, biskup kielecki w latach 1993–2014, w okresie PRL działacz ruchów kultury chrześcijańskiej i duszpasterstw ludzi pracy.
2022 – W Warszawie zmarł prof. Mieczysław Gogacz, filozof, przedstawiciel tomizmu, wykładowca UKSW, autor 37. książek i prawie 1000. artykułów.
źródło: PAP
